Akaki Xorava

Akaki Akaseyiviç Xorava (gürc. აკაკი ალექსის ძე ხორავა; 1895–1972) — Gürcü, sovet aktyoru, teatr rejissoru, müəllim. SSRİ xalq artisti (1936).[2]. Beş dəfə Stalin mükafatı laureatı (1941, 1943, 1946, 1946, 1951). İki dəfə Lenin ordeni (1945, 1950) mükafatçısı.

Akaki Xorava
gürc. აკაკი ხორავა
Doğum tarixi 17 (29) aprel 1895
Vəfat tarixi 23 iyun 1972(1972-06-23)[1] (77 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Mtatsminda panteonu[d]
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti aktyor, teatr aktyoru, kino aktyoru, teatr rejissoru, kinorejissor, pedaqoq, siyasətçi, teatr pedaqoqu[d]
Fəaliyyət illəri 1919-cu ildən
Teatr
Mükafatları "Lenin" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Qırmızı ulduz" ordeni "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı
1-ci dərəcəli "Stalin" mükafatı 3-cü dərəcəli "Stalin" mükafatı SSRİ xalq artisti "Stalin" mükafatı

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Akaki Xoravanın Senakidə onun adını daşıyan teatrın qarşısında büstü

Akaki Xorava 1895-ci il aprelin 17-də (29) Oçxomuri kəndində (Sameqrelo-Zemo Svaneti bölgəsinin Çxorotsku bələdiyyəsi) anadan olmuşdur.

1915-ci ildə Kutaisi klassik kişi gimnaziyasını bitirib. 1915–1917-ci illərdə Kiyev Universitetinin tibb fakültəsində təhsil alıb. Fevral inqilabından sonra Gürcüstana qayıdıb.

Xorava 1917–1919-cu illərdə Novo-Senakski rayon ərzaq komitəsində işləyib, Batumini hücum edən osmanlılardan qorumaq üçün Novo-Senakski dəstəsinin könüllüsü olub.

1919–1920-ci illərdə Tiflis Dövlət Universitetinin tibb fakültəsində təhsilini davam etdirmiş, Tiflis Şəhər Sovetinin mənzil-tikinti şöbələrində çalışmışdır.

1919–1921-ci illərdə Tiflisdə Mərkəzi Fəhlə Klubunun, K.Zubalov adına Xalq Evinin (rəhbəri Şalva Dadiani) tamaşalarında iştirak etmişdir.

1921–1922-ci illərdə Tiflisdə "Soplis Muş" və "Muş" qəzetlərində korrektor işləyib.

1922–1923-cü illərdə A.Paqavanın Tiflis Dram Studiyasında təhsil alıb.

1923-cü ildə Ş.Rustaveli adına Tiflis Dram Teatrının truppasında debüt etmişdir. 1936–1949-cu illərdə bədii rəhbər, 1949–1955-ci illərdə teatrın direktoru olub.

Kote Marcanişvili onun yaradıcılığına böyük təsir göstərmişdir. 1926–1935-ci illərdə A.Axmetelinin rəhbərliyi altında çalışmışdır.

O, rejissor kimi fəaliyyət göstərib.

1924-cü ildən filmlərdə rol alıb.

Akava 1934–1936-cı illərdə sonralar Xanbaba Nurədilov adına Çeçenistan Dövlət Dram Teatrında (Qroznı) işləyən bir qrup çeçen aktyora dərs deyib.

1939–1972-ci illərdə Ş.Rustaveli adına Tbilisi Teatr İnstitutunda müəllim işləyib. 1939–1949-cu illərdə institutun direktoru, 1947-ci ildən professor elmi dərəcəsini alıb.

Onun kino aktyoru kimi ən yüksək nailiyyətləri böyük hərbi liderlər, xalq liderləri Georgi Saakadze (1942) və Georgi Skanderbeq (1953) rolları olub.

A.Xorava Gürcüstan Teatr Cəmiyyətinin yaradıcılarından biri (1945), 1945–1947-ci və 1957–1960-cı illərdə onun sədri olmuşdur.

1939-cu ildən Sov.İKP (b) üzvü idi. I–IV çağırış SSRİ Ali Sovetinin (1937–1958), V-çağırış Gürcüstan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. O, Gürcüstanın Sülhü Müdafiə Komitəsinin sədri olub.

Akaki Xorava 1972-ci il iyunun 23-də Tbilisidə vəfat etmişdir. Mtatsminda panteonunda dəfn olunmuşdur.

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xatirəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1972-ci ildə Aktyor Evinə (Tbilisi) A.Xoravanın adı verilmişdir
  • Senakidəki teatr A.Xoravanın adını daşıyır.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Хорава Акакий Алексеевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ Большая советская энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 28. Франкфурт — Чага. 1978. 616 стр., илл.; 32 л. илл. и карт.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Альтман, Иоганн Львович. Акакий Алексеевич Хорава. Жизнь и творчество. Москва—Ленинград: Искусство, 1947.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Akaki Xorava // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.