Amfisbenlər

Amfisbenlər
Amfisbenlər
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Klad: Sauropsida Sinif: Sürünənlər Klad: Eureptilia Klad: Romeriida Klad: Diapsida Klad: Neodiapsida Klad: Sauria Klad: Lepidosauromorpha Dəstəüstü: Lepidosauria Dəstə: Pulcuqlular Fəsiləüstü: Lacertoidea Klad: Amfisbenlər
Beynəlxalq elmi adı
	Amphisbaenia J.E.Gray, 1844;
ITIS	209626
NCBI	52185
FW	58739, 95477

Amphisbaenia (lat. Amphisbaenia) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinə aid heyvan kladı.

Torpağı eşməyə uyğunlaşmışlar. Gözlərinin üstündə dəri pərdə var. Amfisbenlər qurdvari heyvanlardır, üzəri pulcuqla deyil, ümumi qərni pərdə ilə örtülüdür, yeraltı-qazıcı yaşayışa uyğunlaşıblar. Bunlarda ətraf yoxdur. Torpağı qazmağa uyğunlaşma ilə əlaqədar olaraq başları xüsusi quruluşa malikdir, möhkəm qalxancıqlarla örtülüdür. Soxulcan kimi torpağın altında həm irəli, həm də geriyə hərəkət edə bilir. Ona görə bunlara ikiyerişliər deyilir^[2].

23 cinsə mənsub 184 növü məlumdur. Geniş yayılmış fəsiləsi 20-ədək cins dən və 120-ədək növdən ibarət ikiyerişlilərdir. Şimali Amerika, Mərkəzi Amerika və Cənubi Amerika, Afrika subtropik qurşaqlarında, Pireney yarımadası və Ərəbistan yarımadasında yayılmışlar. Əsasən, həşərat və xırda onurğasızlarla qidalanır. Qarışqa, termit və siçan yuvalarına 2–6 yumurta qoyur və çox vaxt orada da yaşayırlar.^[3]

İstinadlar

↑ Pyron R. A., Burbrink F. T., Wiens J. J. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes (ing.). // BMC Evol. Biol. BMC, Springer Science+Business Media, 2013. Vol. 13, Iss. 1. P. 93. ISSN 1471-2148 doi:10.1186/1471-2148-13-93 PMID:23627680
↑ ustafayev Q. T., Tağıyev Ə. N., Sadıqova N. A. Onurğalılar zoologiyası. Dərslik. Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyat, 2009, s.288–202
↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 439. ISBN 978-9952-441-02-4.

Həmçinin bax

[_a2ca8c874262de54-1] Pyron R. A., Burbrink F. T., Wiens J. J. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes (ing.). // BMC Evol. Biol. BMC, Springer Science+Business Media, 2013. Vol. 13, Iss. 1. P. 93. ISSN 1471-2148 doi:10.1186/1471-2148-13-93 PMID:23627680

[2] ustafayev Q. T., Tağıyev Ə. N., Sadıqova N. A. Onurğalılar zoologiyası. Dərslik. Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyat, 2009, s.288–202

[3] Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 439. ISBN 978-9952-441-02-4.

[1]

[2]

[3]