Arteriol

Arteriol — mikrosirkulyasiyada arteriyadan uzanan, budaqlanan və kapilyarlara aparan kiçik diametrli qan damarı.^[1]

Arteriolların əzələ divarları var (adətən yalnız bir və ya iki qat hamar əzələ hüceyrəsi) və onlar damar müqavimətinin əsas yeridir. Qan təzyiqində və qan axını sürətində ən böyük dəyişiklik arteriolların kapilyarlara keçidi zamanı baş verir. Bu funksiya son dərəcə vacibdir, çünki o, nazik, bir qatlı kapilyarların təzyiqlə partlamasının qarşısını alır. Arteriollar bu təzyiqin azalmasına nail olurlar, çünki onlar ən yüksək müqavimətin (ümumi periferik müqavimətə ən böyük töhfə) yeridir və nəticədə təzyiqin əhəmiyyətli dərəcədə azalması ilə nəticələnir.^[2]

Sağlam bir damar sistemində endotel qanla təmasda olan bütün səthləri, o cümlədən arteriyaları, arteriolları, damarları, venulaları, kapilyarları və ürəyin kameralarını əhatə edir. Bu sağlam vəziyyət, polifenolların, müxtəlif azot oksidləri sintaza fermentlərinin və L-argininin kompleks balansı ilə tənzimlənən biokimyəvi reaksiya tələb edən endotel tərəfindən azot oksidinin bol istehsalı ilə asanlaşdırılır. Bundan əlavə, endotel hüceyrələri və damar hamar əzələləri arasında boşluq qovşaqları vasitəsilə birbaşa elektrik və kimyəvi əlaqə mövcuddur.

Arteriolun diametri yaşla və çirkli havaya məruz qaldıqda azalır.^{[3] [4]}

Qan axınını məhdudlaşdıran hər hansı bir patoloji proses, məsələn, stenoz, ümumi periferik müqaviməti artırır və arterial hipertenziyaya səbəb olur.

Ateroskleroz arteriolların divarlarını sərtləşdirmək üçün xüsusi olaraq istifadə olunan bir termindir. Bu, yaşlanma, hipertoniya və ya ateroskleroz kimi patoloji vəziyyətlərlə əlaqəli fibrinogendən elastik liflərin formalaşmasının azalması ilə əlaqədar ola bilər.

Metarteriol — kapilyar qan dövranını yan keçirən arterioldur.^[5]