Bareli

Bareli[1], bəzən Bareyli (hind. बरेली, urdu بریلی, ing. Bareilly) — Hindistanın şimalında, Uttar-Pradeş ştatında şəhər. Əhalisi 979,9 min nəfərdir (2011). Ramqanqa çayı sahilindədir. Eyni adlı Bareli dairəsinin mərkəzidir. Nəqliyyat qovşağıdır.

Şəhər
Bareli
ing. Bareilly
28°21′50″ şm. e. 79°24′54″ ş. u.HGYO
Ölkə  Hindistan
Region [[Uttar Pradeş]]
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1657
Sahəsi
  • 235 km²
Mərkəzin hündürlüyü 165 m
Saat qurşağı UTC+5:30
Əhalisi
Əhalisi 979 933 nəfər (2011)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +91 581
Poçt indeksi 243001
Digər
bareilly.nic.in
Xəritəni göstər/gizlə
Bareli xəritədə
Bareli
Bareli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhər 1537-ci ildə salınmışdır. 1707–20-ci illərdə Şimali Hindistanın Rohilkhanda (hərfi mənada “rohillər ölkəsi”) racalığının paytaxtı olmuşdur. 1740-cı illərdə əfqanlar tərəfindən işğal edilmişdir. İngiltərə-Marathi müharibələrinin gedişində Britaniyanın Hindistandakı müstəmləkələrinə birləşdirilmişdir (1801). Bareli sipahilər üsyanı (Hindistanda xalq üsyanı.1857–59-cu illər) zamanı üsyançıları dəstəkləmiş, lakin 1858-ci ilin may ayında inadlı müqavimətə baxmayaraq ingilislər tərəfindən zəbt olunmuşdur. Barelidəki çoxsaylı məscidlər şəhərin maraqlı memarlıq abidələrindəndir. Ahiçhatra, Buddanın ziyarət etdiyi qədim Şimali Pançal şəhərinin xarabalıqları ( IV– VII əsrlər) Bareli yaxınlığında yerləşir. Şiva məbədinin xarabalıqları,  allahların həyatına dair təsvirləri olan terrakota heykəllər və terrakota lövhələr saxlanılmışdır. Ahiçhatra tapıntılarının bir hissəsi Dehli Milli Muzeyində qorunur.  

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhər dəniz səviyyəsiondən 165 metr yüksəklikdə yerləşir[2]. Ramqanqa çayının sahilində yerləşən Barelini Lakhnau şəhərindən - 252 km, Dehlidən isə 250 km ayırır. Himalay dağları şəhərdən 40 km şimaldan başlayır.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2011-ci ildə keçirilən siyahıya alınmaya görə şəhər əhalisi 979 933 nəfərdir[3]. Əhalinin savadlılığı: 84 % ( 2011), 2001-ci ildə bu göstərici81 % olmuş. Dini baxımdan hindustlar 52 % , müsəlmanlar  — 34 %, sikhilər — 10 %, digər dinlərin nümayəndələri— 4 %. Əsas dil hind, ingilis, urdu və pəncab dilidir.

İllər üzrə şəhər əhalisinin artım dinamikası:

1991 2001 2013
587 211 718 395 864 270

Mənbə:[4]

Təsərrüfatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhərdə Rohilkxand Universiteti (1975-ciil dən), Bareli kolleci (1837-ci ildən) fəaliyyət göstərir; yeyinti (şəkər), toxuculuq sənayesi müəssisələri; sintetik kauçuk zavodu var. Dəmiryol avadanlıqları təmir və istehsal olunur. Mühüm kənd təsərrüfatı rayonu mərkəzidir.

Nəqliyyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bareli şəhərindən milli avtomobil yolu keçir ( 24 №-li Dehli-Bareli-Laknau və 74 №-li Dehradun - Bareli şossesi). Dəmiryol qovşağına malikdir. Əsasən ölkənin şimal rayonları ilə əlaqəlidir. 6 dəmiryol stansiyası var. Ən yaxın hava limanı Dehli və Laknaudur (250 km)

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bareli // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 3-cü cild: Babilistan – Bəzirxana (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2011. səh. 205–206. ISBN 978-9952-441-07-9.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Географический энциклопедический словарь: географические названия. Под ред.Трёшников, Алексей Фёдорович. 2-е изд., доп. М. 1989. ISBN 5-85270-057-6
  2. ↑ "Bareilly, India Page" (ingilis). Fallingrain Global Gazetteer. 2013-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-4.
  3. ↑ "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF) (ingilis). Provisional Population Totals, Census of India 2011. 2013-04-02 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2012-09-03.
  4. ↑ "Bareli" (ingilis). World Gazetteer. 2013-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-4.