Bucanetes mongolicus

Monqol səhra qarquşu (lat. Bucanetes mongolicus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin sərçəkimilər dəstəsinin vüroklar fəsiləsinin səhra qarquşu cinsinə aid heyvan növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir.

Monqol səhra qarquşu
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Ranqsız:
Amorphea
Ranqsız:
Obazoa
Ranqsız:
Opisthokonta
Ranqsız:
Holozoa
Ranqsız:
Filozoa
Aləm:
Heyvanlar
Yarımaləm:
Eumetazoylar
Klad:
ParaHoxozoa
Klad:
İkitərəflisimmetriyalılar
Klad:
Nephrozoa
Tipüstü:
Sonağızlılar
Tip:
Xordalılar
Sinif:
Quşlar
İnfrasinif:
Yenidamaqlılar
Klad:
Neoaves
Klad:
Passerea
Klad:
Telluraves
Klad:
Australaves
Klad:
Eufalconimorphae
Klad:
Psittacopasserae
Dəstə:
Sərçəkimilər
Klad:
Eupasseres
Yarımdəstə:
Oxuyan sərçələr
İnfradəstə:
Passerida
Fəsiləüstü:
Passeroidea
Fəsilə:
Vüroklar
Yarımfəsilə:
Carduelinae
Cins:
Səhra qarquşu
Növ:
Monqol səhra qarquşu
Beynəlxalq elmi adı

Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kiçik, uzunquyruqlu quşdur. Böyük, qısa başı və qalın boz-sarı dimdiyi vardır. Erkəklərin "qaşı" və alt hissələri (sinəsi və böyürləri) çəhrayı xallarla örtülüdür. Qanadlarında ağ və çəhrayı rənglərdə geniş zolaqlar var.

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dünyada böyük bir yayılma arealına malikdir. Türkiyənin şərqindən Qafqaza, eləcə də Orta Asiyadan Çinə qədər; Monqolustanı və Cənubi Kəşmiri əhatə edən ərazidə rast gəlinir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında 1915-ci ildə yazda Bulqan, 1960-1970-ci illərdə Aza (Culfa rayonu) kəndləri ətrafında, müasir dövrdə Culfa rayonunun "Noxuddağ" və "Gendərə" ərazilərində qeydə alınmışdır.

Həyat tərzi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Quraq dağlıq sahələrdə (1000-4000 m), yarıquraq bölgələrdə, qayalıq yamaclarda yuvalayır. Oturaq növdür.

Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avropada ehtimal olunan sayı 520 cütdən çoxdur (Türkiyə, Ermənistan, Azərbaycan). Azərbaycanda yalnız Naxçıvan Muxtar Respublikasında Culfa rayonunun "Noxuddağ" ərazisində 2010-cu ildə müşahidə olunmuşdur. Sayı hər 5 km2-də 0-1 fərddən çox olmur. Ərazidə ümumi sayı 10-15 cütdən çox deyildir.

Azalma səbəbləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Davamsız otarma nəticəsində birki toxumlarının azalması və qayalıqların deqradasiyası.

Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ərazinin Ordubad yasaqlığının tərkibinə daxil edilməsi müəyyən qədər faydalı olmuşdur.

Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Otarmanın məhdudlaşdırılması növün qorunmasına kömək edər.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  2. ↑ IOC World Bird List Version 6.4. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.4

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]