Bulqogi

Bulqogi — tam mənasıyla "atəş əti", bir barbekü üzərində və ya sobanın üst qatında marinə edilmiş mal əti və ya donuz ətindən incə dilimlərdən qızardılmış bir xörək (Koreya tərzi izgara və ya qovrulmuş yemək). Həmçinin evdə bişirilərkən tavada tez-tez qarışdırılır. Xörək üçün mal ətinin kəsilməsində qabırğa və can əti hissəsi tez-tez istifadə olunur. Xörək Koreya yarımadasının şimal hissəsində yaradılmış və Cənubi Koreyada çox məşhurdur.[1] Faktiki olaraq, bulqogi Cənubi Koreyada dəbli restoranlardan tava-hazır dəstləri satılan yerli supermarketlərə qədər hər yerdə yayılmışdır[2]

Bulqogi
Aid olduğu milli mətbəxlər
* Koreya mətbəxi
Mənşəyi
Təfərrüatları
Tipi Gui (yemək)
Digər mətbəxlərdə
Digər mətbəxlərdə

  1. Neobiani
  2. Qalbi
  3. Yakiniku

Etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bulqogi adı bul ("atəş") və gogi ("ət")-dən ibarət Koreya sözü olan bul-gogi (불기) dan formalaşmışdır. Mürəkkəb söz xörəyin Pxenan vilayətinin (hal-hazırda Şimali Koreyada) incəliyi kimi, Pxenan dialektindən törəmişdir.[3] Koreya yarımadasının 1945-ci ildə Yaponiyanın işğalından azad edilməsindən sonra yemək Pxenyan qaçqınları tərəfindən Cənubi Koreyanın Seul və digər bölgələrində məşhur oldu.[4] Daha sonra ət kömür üzərində birbaşa kabab edilmiş kimi Koreya dili lüğətinin 1947 sayından verilmişdir.[5]

Koreya Milli İnstitutu tərəfindən dərc edilən Standart Koreya dili lüğətində bulqogi sözü nazik dilimlənmiş, marinada qoyulmuş və odun üzərində qızardılmış ət kimi verilmişdir.[6] Bu söz ingilis dilində Merriam-Webster Dictionary və Oxford Dictionary of English kimi ingilis dilində lüğətlərə də daxil edilmişdir.[7][8] Merriam-Webster, 1961-ci ildə sözün xüsusiyyətini Amerika ingilis dilinin leksikonunda vermişdir.[8]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bulqoginin Qoguryeo dövründə (E.ə. 37-ci il — eramızın 668-ci illəri) mal ətinin şiş üzərində qızardılmasıyla maekjeok (맥적) adlandırıldığı zaman yaranmasına inanılır.[9][10] Yemək Joseon Dinasti sülaləsi dövründə "nazik yayılmış" mənasını verən neobiani (너비아니)[11] adlandırılmış və ənənəvi olaraq zəngin və nəciblik üçün hazırlanmışdır.[12]

Hazırlanması və xidmət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bulqogi, nazik dilimli can ətindən və ya mal ətinin digər kəsiklərindən hazırlanır.[13] Bişirilmədən öncə xörəyin ləzzətini artırmaq üçün ət soya sousu, şəkər, küncüt yağı, sarımsaq, qara bibər və skallion, zəncəfil, soğan və ya göbələk kimi digər komponentlər, xüsusilə ağ düymə göbələyi və ya matsuteyk qarışığı ilə marine edilir. Qarışıqsız, təmiz armud və soğan tez-tez yumşaldıcı kimi istifadə olunur. Bəzən bölgəyə və spesifik reseptə görə dəyişən yeməyə selofan əriştə əlavə olunur.[10][11]

Bulqogi ənənəvi olaraq manqalda bişirilir, lakin tava-yemək də məşhur olmuşdur. Sarımsağın, dilimlənmiş soğan və doğranmış yaşıl bibərin bütün qarışıqları tez-tez ətlə manqalda bişirilir və ya qızardılır.[11] Bu yemək bəzən kahı və ya digər yarpaqlı bitki ilə xidmət edilir, hansı ki, bişirilmiş ətin bir hissəsini bükmək üçün istifadə olunur, tez-tez ssamjang və ya boşqabın digər tərəfinə qoyulur və sonra birlikdə yeyilir.[14]

Mədəniyyətdə populyarlığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bulqogi Koreyada barbekü restoranlarında xidmət edilir və bir çox Cənubi Koreya fast-food restoranlarında bulqogi ətirli fast-food hamburgerləri satılmaqdadır. Hamburger bulqogi sousunda marinadlanır və kahı, pomidor, soğan və bəzən pendir ilə servis edilir. Bu ləzzətli teriyaki burgerinə bənzəyir.[15][16][17]

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Bulqogi, Koreya mal əti manqalda qızartması
    Bulqogi, Koreya mal əti manqalda qızartması
  • Dvaeji-bulqogi (donuz əti bulqogi) düyü ilə
    Dvaeji-bulqogi (donuz əti bulqogi) düyü ilə
  • Bassak-bulqogi (Eanyang- bulqogi üslubu )
    Bassak-bulqogi (Eanyang- bulqogi üslubu )
  • Ttukbaegi-bulqogi (isti qazan bulqogi)
    Ttukbaegi-bulqogi (isti qazan bulqogi)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑  Power, John; Ozawa, Miwako (5 June 2015). "Gorging on steak, cheese and two bottles of Cristal champagne in one sitting: Former chef reveals the extravagant tastes of Kim Jong-un that has led to North Korean dictator's massive weight gain" Arxivləşdirilib 2021-06-29 at the Wayback Machine. Daily Mail. Retrieved 23 March 2017 – via Mail Online.
  2. ↑  Kim, Violet (2015–08-13). "Food map: Eat your way around South Korea" Arxivləşdirilib 2016-06-20 at the Wayback Machine. CNN. Retrieved 2017–02-27.
  3. ↑  이, 기문 (Winter 2006). "'bulgogi' iyagi" ‘불고기’ 이야기 Arxivləşdirilib 2021-11-25 at the Wayback Machine (PDF). The New Korean Language Life. 16 (4): 77–83.
  4. ↑ Gim, Girim (July 1949). "Saemarui imojeomo" 새말의 이모저모 Arxivləşdirilib 2022-04-17 at the Wayback Machine. Hakpung (in Korean). 2 (5): 19–33.
  5. ↑ Korean Language Society (1947). Joseon mal keun sajeon 조선말큰사전 Arxivləşdirilib 2017-08-21 at the Wayback Machine [Dictionary of the Korean Language] (in Korean). Seoul, Korea: Eulyoo Publishing. p. 1449. 불-고기【이】숯불에 얹어서 직접 구워 가면서 먹는 짐승의 고기.
  6. ↑ "bulgogi" 불고기 Arxivləşdirilib 2018-11-21 at the Wayback Machine. Standard Korean Language Dictionary (in Korean). National Institute of Korean Language. Retrieved 4 may 2017.
  7. ↑ "bulgogi" [ölü keçid]. Oxford Dictionary of English. Oxford University Press. Retrieved 8 January 2017.
  8. ↑ 1 2 "bulgogi" Merriam-Webster Dictionary. Encyclopædia Britannica. Retrieved 4 may 2017.
  9. ↑  The origin of bulgogi Archived 2010–02-01 at the Wayback Machine., official site of the Ministry of Culture, Sports and Tourism, South Korea.
  10. ↑ 1 2  (in Korean) Bulgogi Archived June 10, 2011, at the Wayback Machine. at Encyclopedia of Korean Culture
  11. ↑ 1 2 3 (in Korean) Bulgogi Arxivləşdirilib 2013-02-08 at Archive.today at Doosan Encyclopedia
  12. ↑ (in Korean) "Archived copy". Archived from the original on 2011–10-11. Retrieved 2011–05-03.
  13. ↑  Bulgogi Arxivləşdirilib 2012-03-08 at the Wayback Machine, Korean Spirit and Culture Project
  14. ↑ (in Korean) Bulgogi Archived July 22, 2011, at the Wayback Machine., Hanwoo Board
  15. ↑ (in Korean) Bulgogi burger Archived June 7, 2011, at the Wayback Machine., Sports Seoul, 2009–06-21. Retrieved 2010–06-27.
  16. ↑  (in Korean) Bulgogi burger Arxivləşdirilib 2011-10-06 at the Wayback Machine, Asia Today, 2009–09-11. Retrieved 2010–06-27.
  17. ↑ (in Korean) Upgrade burgers Archived August 11, 2010, at the Wayback Machine., Hankook Ilbo, 2010–06-17. Retrieved 2010–06-27.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]