Coğrafi bloklama

Digər ölkələrdən giriş bloklanmış Filippinin Daxili İşlər və Yerli İdarəetmə Departamentinin veb-saytı

Coğrafi bloklama — istifadəçinin coğrafi mövqeyinə əsasən internet məzmununa çıxışı məhdudlaşdıran texnologiya. Geo-bloklama sxemində istifadəçinin yeri İnternet geolokasiya üsullarından istifadə etməklə müəyyən edilir, məsələn istifadəçinin IP ünvanını qara siyahı və ya ağ siyahı ilə yoxlamaq və istifadəçinin fiziki yerini təxmin etmək üçün şəbəkə bağlantısının ucdan-uca gecikməsini ölçmək.[1][2] Bu yoxlamanın nəticəsi sistemin veb-sayta və ya konkret məzmuna girişi təsdiq edib-etmədiyini müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Geolokasiya digər aspektlərlə yanaşı, təqdim olunan məzmunu, məsələn, malların göstərildiyi valyutanı, mövcud malların qiymətini və ya çeşidini dəyişdirmək üçün də istifadə edilə bilər.

Termin ən çox internetdə filmlər və televiziya şouları kimi premium multimedia məzmununa girişi məhdudlaşdırmaq üçün, ilk növbədə müəllif hüquqları və lisenziyalaşdırma səbəbləri ilə əlaqələndirilir. Coğrafi blok üçün zərərli trafiki bloklamaq və ya qiymət diskriminasiyasını tətbiq etmək, məkan autentifikasiyası, fırıldaqçılığın qarşısını almaq və onlayn qumar oyunları (qumar qanunları regiona görə dəyişir) kimi digər səbəblər də mövcuddur.

Əsaslandırma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Audiovizual əsərlərə eksklüziv ərazi hüquqlarının mülkiyyəti regionlar arasında fərqlənə bilər, Bu məzmun provayderlərindən təyin olunmuş regiondan kənarda istifadəçilərə girişə icazə verməməyi tələb edir. Məsələn, HBO Now onlayn xidmət olsa da yalnız ABŞ-də yaşayanlar üçün əlçatandır və digər ölkələrdə fəaliyyət göstərə bilməz, çünki onun ana şəbəkəsi HBO artıq müxtəlif yayımçılara (məsələn, Kanadada HBO kataloq lisenziyasını Bell Mediaya vermişdi) proqramlaşdırma üçün eksklüziv hüquqlar vermişdi.[3][4] Bənzər səbəblərə görə, Netflix kimi abunə olunan seç-izlə xidmətlərində mövcud olan məzmun kitabxanası da bölgələr arasında dəyişə bilər və ya xidmət istifadəçinin ölkəsində ümumiyyətlə mövcud olmaya bilər.[5][6]

Coğrafi bloklama digər məqsədlər üçün də istifadə edilə bilər. Onlayn mağazalar tərəfindən qiymət diskriminasiyası coğrafi bloklama yolu ilə tətbiq oluna bilər, hansı ki istifadəçiləri saytın xarici versiyasından onlayn məhsul almağa yönləndirir və burada qiymətlər yerli versiyadan lazımsız dərəcədə yüksək ola bilir. "Avstraliya Vergisi" buna misal olaraq göstərilmişdir və bu, hökumətin ölkədə coğrafi bloklamanın bu şəkildə necə istifadə oluna biləcəyini məhdudlaşdırmaq üçün təzyiqinə səbəb olmuşdur.[7][8]

Qeyd edilən digər istifadə üsullarına veb-sayta aidiyyəti olmayan ölkələrdən girişin bloklanması (xüsusilə həmin ölkədən gələn trafikin əksəriyyəti zərərli olarsa)[9] və yerli qanunlara əsasən qeyri-qanuni məzmuna və ya xidmətlərə könüllü olaraq girişin bloklanması daxildir. Buna onlayn qumar[10] və Məlumatların mühafizəsi haqqında Ümumi Reqlamentə (GDPR) əsasən məsuliyyətlə bağlı narahatlıqlar səbəbindən Avropa İqtisadi Bölgəsində istifadəçilərə girişi bloklayan müxtəlif beynəlxalq veb-saytlar daxil ola bilər.[11][12][13]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Abdou, AbdelRahman; Matrawy, Ashraf; van Oorschot, Paul. "CPV: Delay-based Location Verification for the Internet" (PDF). IEEE Transactions on Dependable and Secure Computing. 14 (2). June 2015: 130–144. CiteSeerX 10.1.1.696.691. doi:10.1109/TDSC.2015.2451614. 26 October 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 4 February 2016.
  2. ↑ "Global mode spat: We've got the legal paperwork". TelcoReview. 2015-04-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 April 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  3. ↑ "HBO Now users outside US to be 'cut off'". 21 April 2015. 30 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  4. ↑ "HBO is cracking down on Canadians accessing streaming service HBO Now". Financial Post. 22 April 2015. 14 June 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  5. ↑ "Netflix VPN access locked down for overseas users". CNET. 18 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  6. ↑ "Sony Pictures mad at Netflix's failure to block overseas VPN users". Ars Technica. 10 December 2014. 26 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  7. ↑ "The 'Australia tax' is real, geo-blocking to stop". ZDNet. 26 June 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 June 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  8. ↑ "IT pricing: DBCDE tells inquiry geoblocking legislation problematic". Computerworld Australia. 2015-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#invalid_param_val)
  9. ↑ "How to block traffic from other countries in Linux". ITWorld. 27 December 2013. 30 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 April 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  10. ↑ Glanz, James; Williams, Jacqueline. "DraftKings Leaves Door Unlocked for Barred Fantasy Sports Players". The New York Times. 13 November 2015. 16 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 November 2015. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  11. ↑ Hern, Alex; Waterson, Jim. "Sites block users, shut down activities and flood inboxes as GDPR rules loom". The Guardian. 24 May 2018. 24 May 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2018. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  12. ↑ "Blocking 500 Million Users Is Easier Than Complying With Europe's New Rules". Bloomberg L.P. 25 May 2018. 25 May 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 May 2018. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  13. ↑ "U.S. News Outlets Block European Readers Over New Privacy Rules". The New York Times. 25 May 2018. ISSN 0362-4331. 26 May 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 May 2018. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]