Doqquzpunktlu xətt
Doqquzpunktlu xətt, "U" formalı xətt və ya doqquztireli xəritə — Çinin Cənubi Çin dənizindəki ərazi iddialarını müəyyən etmək üçün istifadə etdiyi xətt.[1] Bunlar Vyetnam və Tayvanın iddia etdiyi Parasel adaları, mülkiyyət hüququ Filippin, Çin, Bruney, Malayziya, Tayvan, Vyetnam və digərləri tərəfindən mübahisə mövzusu olan Spratli adalarıdır.[2] Bəzi yerlər Çin, Tayvan və Vyetnam tərəfindən meliorasiyaya məruz qalmışdır.[3][4][5] "Doqquzpunktlu xətt" xəritəsi 1947-ci ildə Çinin milliyyətçi hökuməti tərəfindən təqdim edilmişdir.[6]
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çin | |||||||
| Ənənəvi çincə: | 九段線 | ||||||
| Sadələşdirilmiş çincə: | 九段线 | ||||||
| Tərcüməsi: | nine-segment line | ||||||
| |||||||
| Eleven-dash line | |||||||
| ənənəvi: | 十一段線 | ||||||
| sadələşdirilmiş.: | 十一段线 | ||||||
| hərf.: | eleven-segment line | ||||||
| |||||||
| Vyetnam | |||||||
| Vyetnam əlifbası: | Đường chín đoạn | ||||||
Vyetnamda "Đường lưỡi bò" – "inək dili xəritəsi" və ya "inək dili yolu" kimi də tanınır. Çin mənbələrinə görə, bu xətt ilk dəfə 1948-ci ilin fevralında Çində özəl nəşrlərdə dərc edilmiş xəritələrdə onbirpunktlu xəttdən ibarət "U" formalı xətt kimi meydana çıxmışdı. Bununla belə, Çin hökumətinin Batlonqvi adasını və ona bitişik su ərazilərini Vyetnama vermək qərarına əsasən, 1953-cü ildə ÇXR baş naziri Çjou Enlayın göstərişi ilə dəyişikliklər edilmiş, nəticədə indiki "doqquzpunktlu xətt" ortaya çıxmışdır.
Bu xətt Cənubi Çin dənizinin sularında materik Çinindən və Haynan adasından Malayziya və Bruney sahillərinə qədər demək olar ki, ekvatorda Çin maraqları zonasını müəyyən edir.[7]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Michaela del Callar. "China's new '10-dash line map' eats into Philippine territory". GMA News. 26 July 2013. 22 July 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 July 2015.
- ↑ Jamandre, Tessa. "PH protests China's '9-dash line' Spratlys claim". Malaya. 14 April 2011. 19 April 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 June 2011.
- ↑ "China building 'great wall of sand' in South China Sea". BBC. 1 April 2015. 5 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 May 2015.
- ↑ "US Navy: Beijing creating a 'great wall of sand' in South China Sea". The Guardian. 31 March 2015. 22 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 May 2015.
- ↑ Marcus, Jonathan. "US-China tensions rise over Beijing's 'Great Wall of Sand'". BBC. 29 May 2015. 29 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 May 2015.
- ↑ Wu, Shicun. Solving Disputes for Regional Cooperation and Development in the South China Sea: A Chinese Perspective. Chandos Asian Studies Series. Elsevier Reed. 2013. ISBN 978-1780633558. 2023-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-23.
- ↑ "www.portalostranah.ru". 2016-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-12.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Antonio T. Carpio. "Historical Facts, Historical Lies, and Historical Rights in the West Philippine Sea" (PDF). IMOA.ph. İstifadə tarixi: December 6, 2022. - the published presentation notes, including supportive illustrations and footnotes for a presentation at the Philippine Institute for Marine and Ocean Affairs of the López Museum and Library (event release)