Hörümçək-adam (cizgi serialı, 1967)

Hörümçək-adam ― superqəhrəman janrında olan ABŞ cizgi serialı. Serial Sten Li və Stiv Ditko tərəfindən yaradılmış Hörümçək-adam komiksinə əsaslanır. Cizgi serialı Kanada (səs kadrları) və ABŞ-də (animasiya) istehsal olunmuşdur.^[3] Serialın məşhur ulduzu olan Piter Parker-i Paul Solis səsləndirir. Cizgi serialının ilk iki mövsümü ABC telekanalında yayımlanmışdır. Üçüncü mövsüm isə sindikasiyada paylanmışdır.^[4] Grantray-Lawrence Animation serialın birinci mövsümünü, Krantz Films (Nyu-Yorkda yerləşir) isə ikinci və üçüncü mövsümlərini istehsal etdi. Serial 9 sentyabr 1967-ci ilin şənbə günü səhəri yayıma başladı. 14 iyun 1970-ci ildə isə final seriyası ilə yayımını başa çatdırdı.

Hörümçək-adam
ing. Spider-Man
Janr	Superqəhrəman Ekşn Macəra
Müəllif	Sten Li
Ssenari müəllifi	Bernard Kuan
Səsləndirənlər	Paul Solis Paul Kliqman Piq Dikson
Bəstəkar	Paul Frenzis Vebster Bob Herris Rey İllis
İstehsalçı ölkə	ABŞ Kanada
Dil	İngiliscə
Mövsüm sayı	3
Buraxılış sayı	52
İlk buraxılış	9 sentyabr 1967[1]
Sonuncu buraxılış	14 iyun 1970[2]
İstehsal
Müddəti	25 dəqiqə
Veriliş
Kanal	ABC
Premyerası	9 sentyabr 1967 – 14 iyun 1970

Serial eyni zamanda simvolik "Hörümçək-adam, Hörümçək-adam, hörümçək bacardığı hər şeyi edir ..." açılış tema musiqisi ilə də xatırlanır.^[5]

Serial radioaktiv bir hörümçək tərəfindən dişləndikdən sonra özündə yaranan qeyri-adi və hörümçəkvari gücləri inkişaf etdirən və ali məktəbdə təhsil alan Piter Parker adlı gənc bir oğlan haqqındadır. Piter bu gücləri özündə kəşf etdikdən sonra cinayətlə mübarizə aparan, superqəhrəman kostyumlu bir xilaskar olmaq qərarına gəlir, lakin o bununla bərabər şəxsi və ailəvi məsələlərlə də maraqlanmalıdır. Bir Hörümçək-adam kimi düşünərək o, Doktor Osminoq, Misterio və Yaşıl Qoblin kimi super-güclü cinayətkarlarla mübarizə apararaq həyatını risk edir. Piter, həmçinin Daily Bugle-də sərbəst bir fotoqraf kimi fəaliyyət göstərir, lakin mətbuat redaktoru Conah Ceymson Hörümçək-adamı bir cinayətkar hesab edir və həmişə məqalələrində Hörümçək-adam haqqında kritik başlıqlar yazır.^[6]

Birinci mövsümdə Piterin "Daily Bugle"-dəki fəaliyyətindən, Ceymson ilə münasibətlərindən, katibəsi Betti Brent ilə yaşadığı eşqdən bəhs olunur. Həyatının Bugle ofisi və Mey xalanın Forest Hillsdəki evində keçməsinə baxmayaraq, Piterin digər sərgüzəştləri ilk seriyalarda göstərilmişdir. Piter personajının dizaynı (mavi kostyum, sarı jilet və qırmızı qalstuk) Stiv Ditko və məsləhətçisi Ser Con Romitaya məxsusdur.

Birinci mövsümün hekayələri, əsasən komiks kitabındakı klassik Hörümçək-adam canilərini əhatə edir. Sten Li birinci mövsümün ssenari müəllifi idi. İki və üçüncü mövsümlər Relf Bekşi tərəfindən istehsal olunmuşdur. Yaşıl dərili, sehrli canavarlar lehinə bir xərc azaltma tədbiri olaraq komiks kitabından cani obrazlar demək olar ki, kənarlaşdırıldı; bu, Bekşinin istehsal etdiyi başqa bir cizgi serialı Roket Robin Qud-dan stok görüntülərinin təkrar istifadəsini təmin etdi.

• Paul Solis – Piter Parker / Hörümçək-adam, Öküz, Fekir ("Möhtəşəm Fekir"-də), Quzğun ("Quzğunun ovu"; "Hörümçəyi tutmaq"-da)
• Bernard Kuan – Yazıçı, Qovboy, Desperado ("Cinayət planı"-da), Doktor Metto Meqnito ("Doktor Metto Meqnitonun intiqamı"), Doktor Von Şklik ("Sürüşkən Doktor Von Şklik"-də), Plutonlu Lider ("Alt-sıfır hörümçək")
• Paul Kliqman – Cey Cona Ceymson, Skripkaçı/Otto ("Skripkaçı boşda"-da), Hippi şairi ("Cinayət planı"-da), Li Petterson ("Hörümçək və Milçək"-də)
• Peq Dikson – Betti Brent, Connors xanım, Mey Parker

• Kerl Banas – Xərçəng, Çarles Kemio ("İkiqat şəxsiyyət"-də), Doktor Manta ("Zamanın Dərinliklərindən Xəyal"-da), Kyotep ("The Evil Sorcerer"-də)
• Lin Karlzon – Yaşıl Qoblin, Kapitan Nid Steysi, Parafin ("Parafinin təhlükəsi" və "Canilərin gecəsi"-də), Bolton ("İldırım gurultusu"-da), Sten Petterzon ("Zarafat yoxsa xəyanət?"-də)
• Vön Çapman – Doktor Osminoq ("Doktor Osminoqun gücü"-də)
• Cilli Finuik – Kərtənkələ adam/Doktor Kötiz Konnerz, Quzğun ("Səma yıxılır"; "Qanadlı şey"), Doktor Smartr, Pardo ("Pardo təqdim edir"-də), Plotter ("Cinayət planı"-da)
• Meks Föcüzon – Beşinci Xəyal prospekti, Parisin cəlladı ("Canilərin gecəsi"-də)
• Tom Harvi – Elektro, Doktor Osminoq ("Doktor Osminoqun dəhşətli zəfəri"), Ferli Stilluell, Kralpin, Qum adam ("Cinayətin qumu"), Baron von Röntenreyvn ("Səma limanı"-da), Rejissor ("Misterio təhlükəsi"-də), Doktor Atlantin ("Heçnədən yuxarı"-da), Usta Vayn ("Vayn"-da), Maqz Röli ("Dünyanın altından gələn təhlükə" və "Hörümçək-adam Molümenlə döyüşür"-də), Klayv ("Sərxoş"-da)
• Cek Mesr – Cessi Ceyms ("Canilərin gecəsi"-də)
• Ed MekNemera – Kərgədan, Qarasaqqal ("Canilərin gecəsi"-də), Vulkan ("Kolluq bura gəlir"-də)
• Frenk Perri – Kapitan ("Uçan Hollandın qayıdışı"-da), Ceyms Busi ("Vida ifası"-da)
• Henri Reymr – Henri Smaysi, Doktor Noh Boddi, Mistik baba ("Sehr saatı"-da), Li Petterson ("Zarafat yoxsa xəyanət?"), Cənab Flintrödc ("Hörümçək və Milçək"-də)
• Kloudi Rey – Çarles Kemio ("Pis Baş nazir"-də)
• Billi Moi Riçards – Billi Konnorz
• Alfiya Skopp – Zərgərlik Dükanı katibi ("Zülmət Terrorçular"-də), Beşinci Xəyal prospekti ("Zülmət Terrorçular"-da), Sten Petterson ("Hörümçək və Milçək"-də)
• Kris Uiccins – Misterio, Sehrbaz Blekuell, Harli Klivendon, Bumer ("İldırım gurultusu-da"), İnfinata ("Beşinci Ölçüdə Üsyan"-da)
• C. Frenk Uillis – Sirüs III Flintröc

Cizgi serialın büdcəsi məhdud olduğu üçün Hörümçək-adam kostyumunun görünüşündə, yəni baş, qollar, gövdə və ayaq hissəsinin kənarında qara zolaqlar var idi. Serialın yayımı stok animasiyasının yenidən istifadəsinə etibar olundu. Bu stok animasiyasına Hörümçək-adamın Nyu-Yorkda bir binadan digər binaya üfüqi vəziyyətdə hoppanması və Piterin hörümçək kostyumuyla göründükdən sonra, əvvəlki paltarlarını geyindiyi səhnələr aiddir. Personajın hərəkəti minimuma belə endirilmişdir.

İkinci və üçüncü mövsümlər Relf Bekşinin təqdimatı altında Krantz Films tərəfindən az büdcə ilə istehsal olundu. Xərclərin azaldılması ən çox üçüncü mövsümdə müşahidə olundu. İkinci mövsüm üçün isə Roket Robin Qud-dan təkrar görüntüləri istifadə olundu.

Bu vaxt ərzində bir çox hekayə məşhur elmi fantastika/fentezi yazıçısı Lin Körtr tərəfindən yazılmışdır.

Hörümçək-adamın kostyumundakı səhv birinci mövsüm ərzində göründü, belə ki buradakı hörümçək kostyumu altı ayaqlı olaraq təsvir olunmuşdur. İkinci mövsümdə hörümçək kostyumunun dizaynında hörümçək səkkiz ayaqlı olaraq təsvir olunmuşdur, lakin bu vaxt birinci mövsümdəki dizayn yenidən istifadə olundu, yəni birinci mövsümdəki səhvlər yenidən təkrar olundu.

İkinci və üçüncü mövsümün seriyaları tünd-rəng parametrləri, psixodelik şəkillər və atmosferik musiqiylə tünd çalara malik idi. Bekşi Piterin gündəlik həyatında onun mülayim danışan bir kollec tələbəsi olduğunu, futboldakı uğursuzluğunu və beyzbol komandasında ulduz oyunçu olmaq istəyini aşkar etmişdir. Hörümçək-adam şəhəri məhv olmaqdan xilas edərkən ya sirlərini gizlədən ("Ev") və ya onu hirslə gözləyən müxtəlif qadınlarla görüşdü ("Yelləncək şəhəri"). Piter artıq "Buluddakı cinayətkarlar"-da görünən və davamlı şəkildə seriyadan seriyaya dəyişən Süsən Şounu sevirdi. Bekşi Hörümçək-adamın televiziyadakı təqdimi üçün "Hörümçək-adamın mənşəyi" adlı hekayə yazdı. Bu hekayə Möhtəşəm Hörümçək-adam # 1-dən Sten Linin dialoqunun parçalarını istifadə edən - xüsusən, seriya yayımlanmadan bir neçə ay əvvəl, yəni - 1968-ci ilin iyulunda təqdim olunmuşdur.

"Zamanın Dərinliklərindən Xəyal" və "Beşinci ölçüdə üsyan" seriyalarında Roket Robin Qud serialının iki seriyasının ("Təhlükədən təhlükəyə" və "Demans beş") görüntülərindən təkrar istifadə olundu.^[7]

Əsas məqalə: Spider-Man (mahnı)

Cizgi serialın tema musiqisi məşhur bir standarta malik idi. Bu musiqinin sözləri Akademiya mükafatları sahibi Paul Frenzis Vebster tərəfindən yazılmış, musiqisi isə Bob Herris tərəfindən bəstələnmişdir.

Tema musiqisi "Hörümçək-adam, Hörümçək-adam, hörümçək bacardığı hər şeyi edir ..." adlı açılış xəttinə görə tanınır.^[8]

Ceysi Bertok və İlaysi Dinhin yer aldığı 2002 və 2004-ün filmlərində, müvafiq olaraq tema mahnısını tanıtdılar. 2004-cü ildə çəkilən Hörümçək-adam 2 filmini yenidən səsləndirən Maykl Bubley və orijinal 1967-ci il səsləndirənləri 2002-in filmlərini səsləndirdilər. 2007-ci ilin Hörümçək-adam 3 filminin tema musiqisi kütləvi mitinqdə marş musiqisini səsləndirən yürüş bandı tərəfindən ifa olundu. 2014-cü ilin Heyrətamiz Hörümçək-adam 2 filmində, Piter tema musiqisinin bir versiyasını "zəng səsi" kimi istifadə edir. 2017-ci ilin Hörümçək-adam: Evə qayıdış filmindəki tema musiqisi orkestr ifası ilə təqdim olunur. Bu ifa Marvel Studios-un "başlıq kartı" kadrında səslənir. 2018-ci ilin Hörümçək-adam: Hörümçək-kainatına cizgi filmindəki tema musiqisi Piter Parker "cəlbedici tema mahnısı var idi" deyərkən başlanğıc hissədə qısaca səslənir.

Orijinal Hörümçək-adam tema mahnısı Activision və Neversoft Entertainment tərəfindən 2000-ci ildə yaradılmış Spider-Man video oyununun tema mahnısının müəllifi, BK mərkəzli elektron musiqi qrupu Apollo 440 tərəfindən remiks edilmişdir.

Şounun təsadüfi musiqisi sörf gitarası, bress layns və caz skorinq istifadə edir. Birinci mövsümün hesabı orijinal idi, ancaq ikinci və üçüncü mövsümlərdə KPM, Capitol, Conroy və Josef Weinberger kitabxanalarındakı musiqilərindən istifadə olundu.

Büdcənin aşağı olması və tək çəkilişlərə görə 1960-cı illərin serialı İnternet mədəniyyəti ilə məşhurlaşdı. Serialın müxtəlif səhnələrindən istifadə olunaraq müxtəlif şəkil və mimelər yaradıldı.

"Hörümçək-Kainatı" hekayəsi əsnasında, Yer-67 təyini ilə televiziya şousunun kainatında bir dəyişiklik meydana çıxır.^[9] Hörümçək ordusu, mirasçılara mübarizədə kömək etmək üçün Yer-67 Hörümçək-adamını işə götürür. Hörümçək-kainatında, Hörümçək-adam 2099, ölçülü səyahətə imkan verən bir cihaz inkişaf etdirir və kainata, yəni "başlanğıc"-a gedərək 2099-un yerli Hörümçək-adamla qarşılaşdığı yerdə "Yer-67" olaraq təyin olunur. (Cöme Takuni tərəfindən səsləndirilən personajın "Son dost" olaraq alındığı səsləndirildi). "İkiqat şəxsiyyət"-dən kadrlar istifadə edildi. Səhnə, iki Hörümçək-adamın bir-birinə işarə etdiyi "İkiqat şəxsiyyət"-in səhnəsinə əsaslanan populyar bir internet mimesinə işarədir.^[10]