Herman Rorşax
Herman Rorşax (alm. Hermann Rorschach; 8 noyabr 1884, Sürix - 2 aprel 1922, Herizau) — İsveçrəli psixiatr və psixoloq, şəxsiyyəti müəyyən edən Rorşax testinin müəllifi.
| Herman Rorşax | |
|---|---|
| alm. Hermann Rorschach | |
 Herman Rorşax, 1910 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Sürix |
| Vəfat tarixi | (37 yaşında) |
| Vəfat yeri | Herizau |
| Vəfat səbəbi | peritonit |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | psixiatr, psixoanalitik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Herman Rorşax 1884-cü il 8 noyabr tarixində Sürix şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Ulrix Rorşax rəssam olduğundan, Herman da ondan qeyri-adi rəssamlıq bacarığını mənimsəmişdi. Onu tanıyan insanların fikrincə, o yaxşı rəsm çəkməyi bacarırdı və hətta atasının yolu ilə getmək fikri də var idi. O hətta məktəb illərində "Ləkə" ləqəbini almışdır. Hermanın rənglərin qəribə uyğunlaşmasına və qeyri adi formalara marağı sonralar onun elmi axtarışlarında öz təcəssümünü tapmışdır.
1886-cı ildə ailə Şaffhauzendə məskunlaşır. Ulrix Rorşax isə orada rəsm müəllimi kimi çalışmağa başlayır. Reyndə yerləşən bu füsunkar şəhərcikdə Hermanın uşaqlıq və gənclik illəri keçmişdir. Hərtərəfli istedadlı olan Herman özünə gələcək peşə seçimində tərəddüd etdiyinə görə, Ernst Hekkeldən məsləhət almışdır. Bəzi tərəddüdlərdən sonra o tibbi seçir. O, Nevşatel, Sürix, Berlin və Berndə yerləşən universitetlərdə ali təhsil almışdır. 1909-cu ilin fevralında Rorşax dövlət imtahanını vermiş, 1912-ci ilin noyabrında isə "Reflektiv hallüsinasiyalar və ona yaxın təzahürlər haqda" adlı dissertasiyasını müdafiə edərək tibb doktoru dərəcəsini almışdır.
Rusiyanın pərəstişkarı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qərbi Avropada o zaman universitetlərdə təhsil alan, sosialist-emiqrant olan rusların sayı çox idi. Sürixdə olarkən Rorşax ruslarla ünsiyyətdə olurdu və rus dilini öyrənmək qərarına gəlmişdi. O, yetkinlik yaşında rus dilində artıq danışa bilirdi, Puşkini, Tolstoyu və xüsusi olaraq Dostoyevskinin yaradıcılığını öyrənirdi. O, 3 dəfə Rusiyada səfərdə olmuşdur.
1917-ci ildə Herman yenidən özünün qeyri-adi ləkələrinin qavranılması üzərindəki tədqiqatlarına qayıdır. Çoxsaylı təcrübələrdən sonra o 1921-ci ildə özünün məşhur "Psixodiaqnostika" kitabını nəşr etdirir. Qeyd etmək lazımdır ki, "psixodiaqnostika" terminini elmə elə Rorşax gətirmişdir. Rorşax appendisit əməliyyatından sonra peritonitdən dünyasını dəyişmişdir.
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Hermann Rorschach // Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera (alm.). Bern: 1998.