Kiriakos Mitsotakis

Kiriakos Mitsotakis (yun. Κυριάκος Μητσοτάκης; 4 mart 1968^[1][2][…], Afina, Yunanıstan) — Yunan siyasətçi və 8 iyul 2019-cu ildən etibarən Yunanıstanın Baş Naziri.

Kiriakos Mitsotakis
yun. Κυριάκος Μητσοτάκης
Helen Respublikasının Baş naziri
8 iyul 2019 – h.h
Əvvəlki	Aleksis Tsipras
Yeni Demokratiyanın sədri
10 yanvar 2016 – h.h
Əvvəlki	İoannis Plakiotakis
Müxalifət lideri
10 yanvar 2016 – 8 iyul 2019
Əvvəlki	İoannis Plakiotakis
Sonrakı	Aleksis Tsipras
İnzibati İslahat və Elektron İdarəetmə Naziri
25 iyun 2013 – 27 yanvar 2015
Əvvəlki	Antonis Manitakis
Sonrakı	Nikos Vutsis
Yunanıstan Parlamentinin üzvü
7 mart 2004 – h.h
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	4 mart 1968(1968-03-04)[1][2][…] (56 yaş)
Doğum yeri	Afina, Yunanıstan
Partiya	Yeni Demokratiya
Təhsili	Harvard Universiteti (1986–1990), Stenford Universiteti (1992–1993), Harvard Biznes Məktəbi (1993–1996)
Fəaliyyəti	siyasətçi
Atası	Konstantinos Mitsotakis
Həyat yoldaşı	Mareva Qrabovski
Uşağı	3
nd.gr/mitsotakis-kyriakos
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

2004-cü ildə Afina B seçki dairəsindən Yunanıstan Parlamentinə seçildi. 2015-ci ildə Yeni Demokratiya iki dəfə seçki məğlubiyyətinə uğradıqdan sonra 2016-cı ilin yanvarında partiya lideri seçildi. Üç il sonra, 2019-cu ildə partiyası Parlamentdə çoxluq təşkil etdi. Keçmiş Baş nazir Konstantinos Mitsotakisin oğludur.^[3]

Afinada anadan olan Mitsotakis Yunanıstanın keçmiş Baş naziri və Yeni Demokratiyanın sədri Konstantinos Mitsotakis və həyat yoldaşı Marikanın oğludur. Doğulduğu zaman ailəsi çevriliş gecəsində atasının "persona non grata" elan edilməsi və həbs edilməsilə yunan hərbi xunta rejimi tərəfindən ev dustağı edilmişdi. 1968-ci ildə, altı aylıq ikən, Türkiyə Xarici İşlər Naziri İhsan Səbri Çağlayangilin köməyi ilə ailə Türkiyəyə qaçdı. Bir müddət sonra Türkiyədən Parisə köçdülər və demokratiyanın bərpasından sonra Yunanıstana qayıtmaq üçün 1974-cü ilə qədər orada yaşadılar. Mitsotakis ömrünün ilk altı ayını siyasi məhbus olaraq təsvir edir.^[4]

1986-cı ildə Afina Kollecini bitirib. 1986–1990-cı illərdə Harvard Universitetində oxudu və "Hoopes" mükafatını alaraq sosial elmlər üzrə bakalavr dərəcəsini tamamlandı. 1992–1993-cü illərdə Stenford Universitetində oxudu və Beynəlxalq Siyasət üzrə Ford Dorsi Magistr dərəcəsi aldı. 1993–1995-ci illərdə Harvard Biznes Məktəbində oxudu və BİEM dərəcəsi aldı.^[5]

Mitsotakis keçmiş Xarici İşlər Naziri və Afina meri Dora Bakoyanninin kiçik qardaşıdır, onun qaynı 17 noyabr 1989-cu ildə terror qrupu tərəfindən öldürülən mərhum Pavlos Bakoyanni əmisi isə Kostas Bakoyannisdir, əmisi Mərkəzi Yunanıstanın keçmiş regional qubernatoru və Afina meridir.

Mitsotakis ingilis, yunan, polyak və misirli kökləri olan investor Mareva Qrabovska ilə evlidir. Sofiya, Konstantinos və Dəfnə adlı üç övladı var.^[6]

Yunan dilindən əlavə Mitsotakis ingilis, fransız və alman dillərində danışır.^[7]

1990–1991-ci illərdə Londonda "Chase Bank"-ın korporativ maliyyə şöbəsində maliyyə analitiki olaraq çalışdı. 1991–1992-ci illərdə Mitsotakis Yunanıstana qayıtdı və məcburi hərbi xidmət öhdəliklərini yerinə yetirmək üçün Yunanıstan Ordusuna qatıldı. 1995–1997-ci illərdə və aspirantura təhsilini başa vurduqdan sonra, əsasən telekommunikasiya və maliyyə xidmətləri sənayesi ilə məşğul olmaq üçün Londonda "McKinsey & Company" konsaltinqində çalışdı. 1997–1999-cu illərdə "Alpha Bank"-ın özəl kapital törəmə şirkəti olan "Alpha Ventures"-da yüksək investisiya icraçısı olaraq müəssisə kapitalı və özəl kapital əməliyyatlarını icra etdi. 1999-cu ildə Yunanıstan Milli Bankının özəl sərmayə və risk kapitalına bağlı törəmə şirkəti olan "NBG Venture Capital"-ı təsis etdi və 2003-cü ilin aprel ayına qədər Yunanıstanda və Balkanlarda əməliyyatları icra edən baş icraçı direktor olaraq fəaliyyət göstərdi.^[5]

2003-cü ilin yanvar ayında Dünya İqtisadi Forumu tərəfindən sabahın qlobal lideri olaraq irəli sürüldü.^[8]

2000-ci il qanunvericilik seçkiləri zamanı Mitsotakis Yeni Demokratiya kampaniyası üçün çalışdı. 2004-cü il qanunvericilik seçkilərində Mitsotakis Afina B seçki dairəsindən namizəd oldu və ölkədəki digər Yeni Demokratiya namizədlərindən daha çox səs topladı, beləliklə o, Yunanıstan Parlamentinə seçildi.

Mitsotakis Konstantinos Mitsotakisin həyatını və yaradıcılığını tanıtmaq və Yunanıstanın müasir siyasi tarixini təbliğ etmək məqsədilə Konstantinos K. Mitsotakis Fondunun fəxri Prezidentidir.

24 iyun 2013-cü ildə Antonis Manitakisdən sonra Antonis Samarasın kabinetində İnzibati İslahat və Elektron İdarəetmə Naziri təyin edildi. 2015-ci ilin yanvar ayına qədər bu vəzifədə çalışdı. Bu müddət ərzində o, qurumların, strukturların və proseslərin funksional şəkildə yenidən qurulmasını həyata keçirərək hərtərəfli milli islahatlar apardı. Dövlət sektorunun kəskin şəkildə kiçilməsini və vergi idarəsinin struktur islahatlarını qətiyyətlə dəstəklədi.

2015-ci ildə Mitsotakis partiyanı sədr olaraq Parlamentdə təmsil edən Yeni Demokratiya Parlamentinin nümayəndəsi və partiya nümayəndələri orqanında çalışdı. Parlament prosedurları və danışıqları zamanı partiyasının mövqelərini ifadə etməklə yanaşı, yoxlama və tarazlıq prosesi vasitəsilə Parlamentin düzgün fəaliyyətini təmin etdi. 2015-ci ilin mart ayında Maliyyə Naziri Yanis Varufakisin üçüncü xilasetmə proqramı ilə bağlı danışıqları pozduğunu iddia edərək dedi: "Hər dəfə ağzını açanda ölkənin mövqeyi üçün problem yaradır".^[9]

Mitsotakis Antonis Samarasın partiya lideri vəzifəsindən istefa verməsi və 2015-ci ilin sentyabrında keçirilən növbədənkənar seçkidə Yeni Demokratiyanın uğursuzluğunun ardınca elan edilən sədrlik seçkilərində namizədliyini elan edən dörd Yeni Demokratiya üzvündən birincisi idi. Digər namizədlər arasında müvəqqəti sədr və Yunanıstan Parlamentinin keçmiş spikeri Vangelis Meymarakis də var idi. "Financial Times" qəzetinin yazdığına görə, Mitsotakis partiya quruluşunun Meymarakisin namizədliyini dəstəkləməsi səbəbiylə "liderlik yarışında kənar adam olaraq hesablandı". Namizədlərin heç birinin qalib gəlmədiyi ilk turdan sonra Mitsotakis Meymarakisdən 11% geridə qalaraq ikinci oldu.^[10]

10 yanvar 2016-cı ildə Mitsotakis rəqibi Vangelis Meymarakisdən təxminən 4% fərqlə İoannis Plakiotakisdən sonra Yeni Demokratiya siyasi partiyasının sədri seçildi. Mitsotakisin sədr seçilməsindən bir həftə sonra, ilk dəfə Yeni Demokratiya Radikal Sol Koalisiyanı qabaqladığı iki rəy sorğusu nəşr edildi.^[11]

Partiyası 2019-cu il Avropa seçkilərində 33% səs topladı. Qızıl Şəfəq Partiyasından səsləri geri almağı bacardı. Seçkilərin nəticələrindən sonra Yunanıstan Parlamenti buraxıldı və növbədənkənar seçkilər elan edildi.^[12]

Yeni Demokratiya 2019-cu il parlament seçkilərində 39,85% səs toplayaraq Yunanıstan Parlamentində 158 yer əldə edərək qalib gəldi. 8 iyul 2019-cu ildə Yunanıstan Prezidenti Prokopis Pavlopulos Tsiprasın istefasını qəbul etdi və Mitsotakisə yeni hökumət qurmağı tapşırdı. Mitsotakis həmin gün Baş nazir olaraq and içdi. İyulun 9-da hökumətindəki nazirlər and içdilər. Onun kabinetində xaricdə və Yunanıstandakı yəhudi icması tərəfindən soyuq qarşılanan, aşırı sağçı Xalq Pravoslav Hərəkatının keçmiş üzvü Makis Voridis də vardı. İsrail Voridis ilə əməkdaşlıq etməyəcəyini açıqladı.^[13]

Türkiyə ilə Yunanıstan arasında Aralıq dənizinin şərqindəki təbii sərvətlər mövzusunda uzun müddətdir davam edən mübahisə var. Mitsotakis Türkiyənin "güc və təhdid istifadə məntiqində qaldığını" söylədi. O, NATO Baş katibi Yens Stoltenberqə Yunanıstanın "NATO-a töhfə verdiyini, müttəfiq olduğumuzu və digər NATO müttəfiqinin maraqlarımızı təhlükə altına alacaq davranış sərgilədiyi zaman NATO-un bərabər məsafələrdəki mövqeyi qəbul etməməsini gözlədiyini və Yunanıstana qarşı böyük haqsızlığın olduğunu" söylədi.^[14]

Amerikalı aktyor Tom Henks və Rita Uilsona fəxri yunan vətəndaşlığı verdi.^[15]

2020-ci ilin avqustunda əmək qanunvericiliyində islahat qəbul edildi. Qərar işəgötürənin qərarın səbəblərini və ya əlaqədar şəxslərə əvvəlcədən xəbərdarlıq etmədən işçilərini işdən çıxarmasını təmin etdi. Vergi orqanlarının fırıldaqçılıqla mübarizə bölməsi ləğv edildi və işçiləri Maliyyə Nazirliyinə birləşdirildi.^[16]

2019-cu ildən etibarən turizm infrastrukturu, sahil əraziləri, qaz və elektrik şirkətlərində və Afina hava limanında dövlətə məxsus paylar da daxil olmaqla özəlləşdirmə dalğası başladıldı. "Financial Times" qeyd edir ki, ölkəni "milyarderlər və ən varlı vətəndaşlar üçün sığınacaq" etməyə yönəlmiş vergi islahatı həyata keçirilir. Məqsəd aşağı vergi dərəcələri təklif edərək investisiya cəlb etməkdir. Bənd bu vergi siyasətindən faydalananları gələcək hökumətlərin mümkün siyasət dəyişikliklərindən qoruyacaq.^[17]

2020-ci ilin yayında qəbul edilən "böyük artım qanun layihəsi" troyka tələbi ilə 2012-ci ildə dayandırılmış və sonra Tsipras hökuməti tərəfindən bərpa edilən tətil hüququnun məhdudlaşdırılmasını və kollektiv müqavilələrin ləğvini nəzərdə tutdu. Miqrasiya siyasəti sərtləşdirildi: yoxsul əcnəbilərə xəstəxanada xidmət göstərilməsi ləğv edildi və sığınacaq almış qaçqınların ictimai evlərdə qala biləcəyi müddət altı aydan bir aya endirildi. Ətraf mühit məsələlərində hökumət neft axtarışını asanlaşdırmaq üçün qanunvericiliyi islah etdi.^[18]

Mitsotakis hökuməti COVID-19 pandemiyasına qarşı mübarizə apardığı, həmçinin AB-in Bərpa Planının 31 milyard avroluq hissəsini xərcləməsi və nizamlı peyvənd tətbiq etməsi üçün alqışlandı. Əlavə olaraq, ümumi COVID-19 sertifikatı Mitsotakisə verildi və onun fikri Avropa səviyyəsində qəbul edildi. Mitsotakis AB-in COVID-19 peyvəndinin paylanmasında yavaş tempi tənqid etmiş və onun sürətlənməsinə çağırmışdı.^[19]

Tədbirlər 2020-ci ilin martından 2020-ci ilin mayına qədər və 2020-ci ilin noyabrından 2021-ci ilin mayınadək məhdudiyyətlərin tədricən qaldırılmasına təşviq etdi. Tədbirlərə müxtəlif hərəkət məhdudiyyətlərinin qoyulması, pərakəndə satış, iaşə və əyləncə müəssisələrinin, eləcə də məktəb və kilsələrin fəaliyyətinin dayandırılması daxil idi. 2021-ci ilin may ayında Mitsotakis hökuməti tənqid edildi, buna səbəb 14 may 2021-ci ildə ölkənin turizmə açılışını elan etməsinə baxmayaraq, SMS göndərmək öhdəliyi kimi bəzi hərəkət məhdudiyyətlərini bir neçə gün qüvvədə saxlaması oldu. Ölkədə hələ də qüvvədə olan və turizmin açılmasından sonra hər gün saat 00:30-dan başlayan komendant saatı qapalı və açıq havada üz maskalarının məcburi istifadəsi, kafe və restoranlarda musiqiyə qadağa qoyulması və qapalı məkanların fəaliyyətinə qadağa qoyulması ilə məhdudlaşdırıldı. Mitsotakis 27 may 2021-ci ildə Almaniyanın "Bild" qəzetinə verdiyi müsahibədə yuxarıda göstərilən tədbirlərin nə vaxt qaldırılacağına dair dəqiq cavab vermədi, lakin o, bu məhdudiyyətlərin qaldırılması üçün yol xəritəsinin hazırlandığını bildirdi. 2021-ci ildə turizmin 2019-cu ildəkinin təxminən 50%-i təşkil edəcəyini də təxmin etdi. Tənqidlərə baxmayaraq, Yunanıstan "COVID-19 Böhran İdarəçiliyi üzrə Qlobal Çempion Mükafatı"na layiq görüldü. Yunan hökumətini pandemiya dövründə turizm sektorunun təhlükəsiz açılması üçün qlobal nümunə olaraq Dünya Səyahət və Turizm Şurası tərəfindən alqışlandı. DSTŞ-ın Prezidenti və Baş direktoru G Qloriya Qevara "14 maydan etibarən beynəlxalq səyahətləri yenidən başlatmaq üçün atdığı böyük səylərə və strateji addımlara görə" Yunanıstan hökumətinə təşəkkür etdi.^[20]

2007-ci ildə Mitsotakisin "Siemens" rüşvət qalmaqalına qarışdığı bildirildi. Mitsotakis dəfələrlə qruplaşma ilə olan hər hansı bir əlaqəni inkar etdi və heç bir sübut hələ də tapılmadı. Mitsotakisin iştirak etmədiyi "Simens" məhkəməsi hələ də davam edir.^[21]

2007-ci il seçkilərindən öncəki dövrdə "Simens" və onun iki törəmə şirkətindən Mitsotakis tərəfindən təxminən 130.000 avro dəyərində elektron ofis avadanlığı, çağrı mərkəzləri, kondisionerlər və s. fakturalar 60 günə qədər olan ödəniş müddətini göstərir, lakin məbləğin heç bir hissəsi 2008-ci ilin fevralına qədər ödənilməmişdir, yalnız "Simens" işi üzrə məhkəmə işi yenidən açıldıqdan sonra və 43.850 avro məbləğində 2 iyun bazar ertəsi günü cənab Mitsotakis tərəfindən ödəniş olunmasından sonra münaqişə qismən həll olundu. Daha öncə "Simens" tərəfindən siyasətçilərə verilən ianələr və qrantlar" haqqında ifadələr verilmişdi və 30 may 2008-ci ildə prokurorluq araşdırması şirkətin ofislərində keçirildi.^[22]

2020-ci ilin dekabr ayında Mitsotakis Yunanıstanda ümummilli karantin tətbiq edildiyi və həm qapalı, həm də açıq havada maska ​​taxmılmasının məcburi olduğu bir vaxtda, digər beş nəfərlə maska ​​taxmadığı zaman çəkdirdiyi şəkli sosial mediada tənqid edildi. 6 fevral 2021-ci ildə Mitsotakis bölgədəki COVID-19 peyvəndləməsinin gedişatını yoxlamaq üçün İkariya adasını ziyarət etdi. Bu ziyarət əsnasında millət vəkili Xristodulos Stefanadislə görüşdü. Stefanadis tərəfindən təşkil edilən nahar yeməyində 40 nəfərələ birlikdə iştirak etdi. Hadisə həm Yunanıstan, həm də beynəlxalq media tərəfindən işıqlandırıldı və Mitsotakis mövcud COVID-19 tədbirlərini pozduğuna görə sərt tənqid edildi. Mitsotakis İkariya hadisəsinə görə üzr istədi və bunun bir daha təkrarlanmayacağını və "görüntünün vətəndaşlara zərər verdiyini" anladığını söylədi.^[23]