Metagenez

Metagenez - stratosferin aşağı hissələrində, əsasən, yüksələn temperatur, təzyiq və minerallaşmış məhlulların iştirakı ilə çöküntü süxurlarda baş verən dərin mineraloji və struktur dəyişilmələr mərhələsi. Bu mərhələdə ilkin əmələ gəlmiş autigen mineralların və gilli maddənin yenidən kristallaşması, çöküntü süxurların əsas süxurəmələgətirən minerallarının həll olması və kristallaşması prosesləri geniş inkişaf edir. Melanj mərhələsində metamorfizləşmiş çöküntü süxurlar əmələ gəlir: ilkin melanj üçün — gil şistləri, qumdaşları, kvarsit və kvarsit qumdaşları, kristallik əhəngdaşları və dolomitlər, zəif yağlı kömür və antrasitlər; gec melanj üçün isə aspid və fillitəbənzər şistlər, kvarsitlər, kristallik və metamorfikləşmiş əhəngdaşları və dolomitlər, antrasitlər və qrafitləşmiş antrasitlər səciyyəvidir. Gilli süxurlarda və dənəvər süxurların sementində karbonatların vaxtaşırı iştirakı şəraitində dioktaedrik hidromikalar, serisit (bəzən muskovit), xlorid, kvars və ya stilpiomelanın paragenezisi təzahür edir. Metagenetik dəyişilmələrə məruz qalmış süxurlar çökmə və metamofik süxurlar arasında keçid olub, metamorfikləşmiş süxurlar adlanırlar. Vassoeviç (1957) əsl metamorfizm (regional metamorfizm) mərhələsini metagenez adlandırır, lakin onun bu fikri intişar tapmamışdır. Digər müəlliflər isə metagenez müstəqil mərhələ kimi ayırırlar. Straxov (1960), aşınma və əsl metamofizm istisna olunmaqla, metagenez adı altında çöküntü süxurların əmələ gəlməsindən sonrakı bütün dəyişilmələri (diagenez) nəzərdə tutur, yəni başqa sözlə, Metagenez mərhələsinə katagenez və protometamorfizm — başlanğıc metamorfizmi və yaxud digər müəlliflərin ayırdığı əsl Metagenez daxil edir.

Mənbə

Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.