Mezoamerikan dilləri

Mezoamerikan dilləri — Mesoamerika bölgəsində( indiki Meksika, Qvatemala, Beliz, Honduras və Salvadorun bir hissəsində) qədim xalqlar tərəfindən danışılan yerli dillərin bir qrupudur. Bu dillər geniş dil ailələrinə aiddir və çoxəsrlik tarixi və mədəni irsə malikdirlər.

Dil ailələri Uto-Aztek dil ailəsinə, Maya dil ailəsinə, Mixtek-Zapotek dillərinə, Totonaq, Otomang, Mixe-Zoque, Purhepeça və Tequistlatek dillərinə bölünür.^[1][2] Uto-Aztek dilləri Mərkəzi Meksikadan ABŞ-ın qərb hissələrinə qədər uzanan geniş coğrafiyada danışılan böyük bir dil ailəsidir. Bu dil ailəsi adını iki əsas qolundan alır: Ute dilləri(ABŞ-ın cənub-qərbində danışılan) və Aztek dilləri(Meksika bölgəsində danışılan). Uto-Aztek dilləri tarixi cəhətdən həm Şimali, həm də Mərkəzi Amerikada çox geniş yayıldığı üçün bu bölgələrin ən vacib dil ailələrindən biri sayılır. Mezoamerikan dilləri dil quruluşu baxımından zəngindir və bəzi dillər mürəkkəb qrammatikaya və geniş səs sisteminə malikdir. Bu dillərdən bəziləri müasir dövrdə də istifadə olunur, amma bir çoxu itmək təhlükəsi ilə üz-üzədir. Uto-Aztek dil ailəsinin ən məşhur dili Nahuatl dilidir, Meksikanın geniş ərazilərində yayılmışdır. Uto-Aztek dilləri həm şimalda ABŞ ərazisində danışılan dilləri, həm də cənubda Meksika və Orta Amerikadakı dilləri əhatə edir. Maya dil ailəsi Yukatan yarımadası, Qvatemala, Belize və Hondurasda geniş yayılıb. Ən tanınmış dilləri Yukatek Maya, Kiçe, Qeqçi, Tzeltal, Tzotzildir. Otomang dil ailəsi Mərkəzi Meksikada danışılan qədim dillərdən biridir və böyük tarixi əhəmiyyətə malikdir. Əsas dilləri Otomi, Mazahua, Mixtec, Zapotekdir. Mixe-Zoque dil ailəsi əsasən Meksikanın cənub-şərq bölgələrində danışılır. Mixtec və Zoque dilləri ən tanınmış nümayəndələridir. Totonaq-Tepehua dil ailəsinə aid dillər Meksikanın şimal-şərqində, Veracruz və Puebla əyalətlərində danışılır. Əsas dilləri Totonaq və Tepehuadır. Bu dil ailələri sırasında qrammatik quruluş və fonologiya baxımından oxşarlıqlar olsa da, hər biri özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir. Mezoamerikan dillərinin ortaq cəhətlərindən biri, mürəkkəb səs sistemi və qrammatikanın çoxsəviyyəli olmasıdır.