Miftahəddin Ağmolla

Miftahəddin Ağmolla (başq. Аҡмулла, qaz. Ақмолла, tatar. Акмулла; 14 (26) dekabr 1831, Tuksanbayevo[d], Orenburq quberniyası[d][1] – 8 (20) oktyabr 1895, Sırostan[d], Orenburq quberniyası[d]) — başqırd şairi, maarifçi.

Miftahəddin Ağmolla
Doğum tarixi 14 (26) dekabr 1831
Doğum yeri
Vəfat tarixi 8 (20) oktyabr 1895 (63 yaşında)
Vəfat yeri
Fəaliyyəti şair
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Miftahəddin Ağmolla 26 dekabr 1831-ci ildə tarixində Rusiya imperiyasının Tuksanbayevo kəndində (indiki Başqırdıstanda) anadan olmuşdur. O, mədrəsə təhsili almış, müəllimlik etmişdir. Ağmolla "Türki" dilində yazmışdır. Onun qazax dilində də şeirləri var. Ağmolla şeirlərində zəhmətkeşlərin arzu və istəklərinin, ədalət və humanizm ideyalarını tərənnüm etmiş, xalqı maarifə çağırmış, bay və mollaları satira atəşinə tutmuşdur. O, kəskin sosial-tənqidi şeirlərinə görə təqib olunmuş, dörd il Troitsk həbsxanasında saxlanılmışdır. Ağmolla çarizmin əlaltıları tərəfindən öldürülmüşdür. O, 20 oktyabr 1895-ci il tarixində Sırostan kəndində vəfat etmiş, Miassda dəfn edilmişdir.[2]

İrsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ağmollanın əsərləri yalnız ölümündən sonra, 1904-cü ildə toplu halında çap olunmuşdur. 1911–1916-cı illərdə Orenburq quberniyasının Troitsk şəhərində şairin adı ilə "Ağmolla" satirik jurnalı nəşr edilmişdir. Onun anadan olmasının 150 illiyi qeyd olunmuş, 1981-ci ildə Miassda qəbirüstü abidəsi qoyulmuşdur.[2]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Başqırdıstan Ensiklopediyası (rus.). Башкирская энциклопедия, 2005. 4344 с.
  2. ↑ 1 2 Мифтаһәддин Ағмолла // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 10.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Вильданов А. Х., Кунафин Г. С. Башкирские просветители-демократы XIX в. М., 1981.
  • Шакуров Р. З. Звезда поэзии. Уфа, 1981.
  • Вильданов Ә. Х. Аҡмулла — яҡтылыҡ йырсыһы. Өфө, 1981.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]