Narniya xronikaları: Şir, cadugər və paltar şkafı

Narniya xronikaları: Şir, cadugər və paltar şkafı (ing. The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe) – Endrü Adamsonun rejissorluğu ilə K.S.Lyuisin "Narniya xronikaları" seriyasının ilk kitabı (hekayə baxımından ikinci) "Şir, cadugər və paltar şkafı" əsasında çəkilmiş ABŞ-Britaniya istehsalı 2005-ci il epik fentezi filmi. Walden Media və Walt Disney Pictures tərəfindən istehsal olunmuş, Buena Vista Pictures tərəfindən buraxılmışdır. Filmin baş rollarında Vilyam Mouzli, Anna Poppluell, Skandar Keyns və Corci Henli çıxış edirlər. Film Piter, Suzan, Edmund və Lüsi adlı 4 britaniyalı uşağın Blits dövründə kənd bölgəsinə təxliyə olunmasından və Narniya adlı fentezi dünyasına keçid verən paltar şkafı tapmalarından bəhs edir. Onlar şir Aslanla (Liam Nison tərəfindən səsləndirilib) müttəfiq olub Ağ cadugər Cadisə (Tilda Suinton) qarşı döyüşürlər.

Narniya xronikaları: Şir, cadugər və paltar şkafı
ing. The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe
Poster.
Poster.
Janr fentezi
Rejissor Endrü Adamson
Prodüserlər Mark Conson, Fillip Stoyer
Əsərin müəllifləri Klayv Steyplz Lyuisin "Şir, cadugər və paltar şkafı" əsəri əsasında
Ssenari müəllifləri Enn Pikok, Endrü Adamson, Kristofer Markus, Stiven Makfili
Baş rollarda Corci Henli, Skandar Keyns, Vilyam Mouzli, Anna Poppluell, Tilda Suinton, Ceyms MakEvoy, Liam Nison, Cim Brodbent
Operator Donald Makalpin
Bəstəkar Harri Qreqson-Vilyams
İstehsalçılar The Walt Disney Company, Walden Media
Distribütor:
Buena Vista Pictures
Distribütor Fórum Hungary[d], Netflix, Disney+
İlk baxış tarixi 7 dekabr 2005 (Royal Film Performance)
8 dekabr 2005 (Böyük Britaniya)
9 dekabr 2005 (ABŞ)
Müddət 143 dəq.
Büdcə 180 milyon $[1]
Gəlir 745 milyon $[1]
Ölkələr ABŞ ABŞ və Böyük Britaniya Böyük Britaniya[2]
Dil ingiliscə
Sonrakı film Narniya xronikaları: Şahzadə Kaspian
Rəng rəngli
Çəkiliş yeri Yeni Zelandiya, Çexiya, Praqa[3], Barrandov studiosu[3]
IMDb ID0363771
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Film 9 dekbar 2005-ci ildə buraxılmış, həm Avropa, həm Şimali Amerikada müsbət rəylər almışdır. Film bütün dünyada 745 milyon ABŞ dollarından çox gəlir əldə etmiş və 2005-ci ilin ən çox gəlir əldə edən 3-cü filmi olmuşdur. 2005-ci ildə Ən yaxşı qrim üzrə Oskar mükafatına və digər mükafatlara layiq görülmüşdür. Genişləndirilmiş buraxılışı 12 dekabr 2006-cı ildə yayımlanmış və 31 yanvar 2007-ci ilə kimi DVD şəklində buraxılmışdır. Şimali Amerikada 2006-cı ilin ən yaxşı satılan DVD-si olmuş və həmin il 332,7 milyon ABŞ dolları gəlir gətirmişdir.[4]

"Şir, cadugər və paltar şkafı" "Narniya xronikaları" trilogiyasının ilk filmidir. Filmin davam hissələri kimi 2008-ci ildə "Şahzadə Kaspian" və 2010-cu ildə "Sübh fatehinin səyahəti" filmləri çəkilmişdir. Üç film birlikdə 1,5 milyard ABŞ dolları gəlir gətirmişdir.

Məzmun[redaktə | mənbəni redaktə et]

İkinci dünya müharibəsi zamanı Pevensi ailəsinin 4 uşağı – Piter, Suzan, Edmund və Lüsi London şəhərindən professor Diqori Kerkin evinə köçürlər. Ciddi ev xidmətçisi Xanım Makridi onlara bildirir ki, professor uşaq saxlamağa öyrəşməyib.

Pevensilər gizlənpaç oynayarkən Lüsi bir paltar şkafı kəşf edir və Narniya adlı fentezi dünyasına daxil olur. Lampa dirəyini görən Lüsi Cənab Tumnus adlı favnla qarşılaşır. Tumnus onu evinə dəvət edir, ona çay və lokum təklif edir. Cənab Tumnus fleytası ilə layla çalaraq onu yatızdırır. Lüsi oyananda Tumnusu kədərlənmiş halda tapır. Tumnus başa salır ki, Ağ cadugər Cadis Narniyanı 100 illik qış ilə lənətləyib. Əgər kimsə bir insanla qarşılaşsa, onu ona təslim etməlidirlər. Tumnus Lüsini ona təslim edə bilmir və onu evinə göndərir. Professor Kerkin evinə qayıdanda demək olar ki, zamanın çox ləng keçdiyini görür və qardaş-bacıları onun hekayəsinə inanmırlar.

Bir gecə Edmund Lüsini paltar şkafına qədər izləyir və Narniyaya daxil olur. Lüsini axtararkən özünün kraliça olduğunu bildirən Ağ cadugər ilə qarşılaşır. O, Edmunda çay və türk lokumu təklif edir və əgər qardaş-bacılarını gətirsə onu kral edəcəyini bildirir. O gedəndən sonra Edmund və Lüsi yenidən qarşılaşırlar və evə qayıdırlar. Lüsi Piter və Suzana nə baş verdiyini danışır, amma Edmund yalan danışır. Professor Kerk onun doğru danışdığını təklif edir, lakin onlar hələ də inanmaqda çətinlik çəkirlər.

Pəncərəni səhvən sındırandan sonra Xanım Makrididən qaçan uşaqlar paltar şkafına girirlər və Narniyaya daxil olurlar. Onlar öyrənirlər ki, Ağ cadugər Cənab Tumnusu həbs edib. Onlar Cənab və Xanım Qunduzla qarşılaşırlar və onlar uşaqlara Aslan barədə danışırlar. Qunduzlara görə Aslan Narniyanın nəzarətini Ağ cadugərdən almağa hazırlaşır. Dördü Aslana kömək etməlidirlər; rəvayətə görə əgər iki Adəm oğlu və iki Həvva qızı dörd taxta otursalar, Ağ cadugərin rejimi başa çatacaq.

Edmund Cadugərlə görüşmək üçün gizlicə qaçır. O, qəsrə çatanda Cadugər uşaqları gətirmədiyi üçün əsəbləşir. Cadugər uşaqları izləmək üçün canavarları göndərir, lakin uşaqlar və qunduzlar qaçırlar. Edmund Cadugərin zindanında zəncirlənir və orada Tumnusla qarşılaşır. Cadugər Edmunddan uşaqların yerini deməyi tələb edir. Tumnus Edmundun heç nə bilmədiyini iddia edəndən sonra Cadugər əslində Edmundun ona xəyanət etdiyini bildirir və Tumnusu daşa çevirir.

Piter, Lüsi, Suzan və qunduzlar səyahət edərkən Ağ cadugərin onların dalınca olduğunu zənn edib gizlənirlər. Lakin əslində onun Milad ata olduğunu görürlər. Milad ata onlara özlərini müdafiə etmək üçün silahlar verir. Lüsiyə istənilənn yaranı sağaldan iksir verir. Suzana kömək çağıra bilən sehrli buynuz və oxla yay verir. Piterə isə qılınc və qalxan verir. Mauqrimin başçılıq etdiyi canavar dəstəsindən qaçandan sonra qrup Aslanın düşərgəsinə çatır. Aslanın əslində böyük və alicənab şir olduğu üzə çıxır və Edmundu xilas edəcəyinə söz verir. Daha sonra iki canavar Lüsi və Suzana hücum edir. Piter ora çatır və Moqrim ona hücum edir, lakin Piter onu öldürə bilir. Aslanın ordusunun bir neçə üzvü o biri canavarı qovalayıb cadugərin düşərgəsinə çatırlar və Edmundu xilasedirlər. Aslan Piteri cəngavər elan edir.

Ağ cadugər Aslanla görüşmək üçün düşərgəsinə gəlir və Edmundu tələb edir, lakin Aslan gizli şəkildə özünü qurban etməyi təklif edir. Gecə Lüsi və Suzanın şahidliyi ilə Ağ cadugər Aslanı Daş masa üzərində öldürür. Səhər Aslan dirilir, məlum olur ki, Daş masanın sehri Cadugərin idrakından xaricdədir. Aslan Suzan və Lüsini Cadugərin qəsrinə aparır və daşa çevrilmiş məhbusları azad edir. Edmundla Piter isə ordu ilə birlikdə Ağ cadugərin ordusuna qarşı vuruşurlar. Edmund Cadugərin əsasını sındıraraq Piteri ölümdən xilas etsə də, özü ölümcül yaralanır. Piter Cadugərlə döyüşərkən Aslan gəlir və Cadugəri öldürür. Lüsi Milad atanın verdiyi iksirlə Edmundu xilas edir. Ker-Pavarel qəsrində Pevensilərə tac geydirilir: Kral Möhtəşəm Piter, Kraliça Mehriban Suzan, Kral Dürüst Edmund və Kraliça Cəsur Lüsi.

15 il sonra gənc böyüklər olan Pevensi uşaqları meşədə ağ maralın dalınca düşürlər. Onlar əvvəlki lampa dirəyi ilə qarşılaşırlar və səhvən əvvəlki paltar şkafına girirlər. Onlar yenidən eyni zamana qayıdırlar və yenə uşaq olurlar. Lüsi daha sonra yenə paltar şkafı ilə Narniyaya qayıtmağa çalışır. Professor Kerk bildirir ki, özü də bir çox il boyunca bunu yoxlayıb və bir gün yenə qayıdacaqlarına əmindir.

Rollarda[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Vilyam Mouzli Piter Pevensi rolunda, Pevensi uşaqlarının ən böyüyü.
    • Noa Hantli yetkin Piter Pevensi rolunda, Narniya kralı kimi böyüyən uşaq.
  • Anna Poppluell Suzan Pevensi rolunda, Pevensi uşaqlarının ikinci ən böyüyü.
    • Sofi Uinklman yetkin Suzan Pevensi rolunda, Narniya kraliçası kimi böyüyən uşaq.
  • Skandar Keyns Edmund Pevensi rolunda, Pevensi uşaqlarının üçüncü ən böyüyü.
    • Mark Uells yetkin Edmund Pevensi rolunda, Narniya kralı kimi böyüyən uşaq.
  • Corci Henli Lüsi Pevensi rolunda, Pevensi uşaqlarının ən kiçiyi.
    • Reyçel Henli yetkin Lüsi Pevensi rolunda, Narniya kraliçası kimi böyüyən uşaq.
  • Liam Nison Aslan rolunda, Narniyanı yaradan kral şir.
  • Tilda Suinton Ağ cadugər rolunda, Narniyanı 100 il boyunca qışla lənətləyən qondarma Narniya kraliçası.
  • Ceyms Makevoy Cənab Tumnus rolunda, əvvəlcə Ağ cadugərə işləyən, amma daha sonra Lüsi ilə dostlaşıb Aslanın tərəfinə keçən favn.
  • Rey Vinston Cənab Qunduz rolunda, uşaqları Aslana aparan qunduz.
  • Don Frenç Xanım Qunduz rolunda, uşaqları Aslana aparan qunduz, Cənab Qunduzun həyat yoldaşı.
  • Kiran Şah Qinarbrik rolunda, Ağ cadugərin xidmətçi cırtdanı.
  • Cim Brodbent Professor Diqori Kerk rolunda, Pevensi uşaqlarını evində qonaq edən qoca professor.
  • Elizabet Hotorn Xanım Makridi rolunda, professorun ciddi ev qulluqçusu.
  • Ceyms Kosmo Milad ata rolunda, Pevensi uşaqlarına hədiyyələr verən şəxs.
  • Maykl Medsen Moqrim rolunda, Ağ cadugərin gizli polisinə başçılıq edən canavar.
  • Patrik Keyk Orey rolunda, Aslanın ordusunda ikinci dərəcəli general olan kentavr.
  • Şeyn Renqi General Otmin rolunda, Ağ cadugərin ordusunda ikinci dərəcəli general olan minotavr.
  • Morris Kapton Məşq mühafizəçisi rolunda, Pevensi uşaqlarını təlim edən mühafizəçi.
  • Cudi Makintoş Helen Pevensi rolunda, Pevensi uşaqlarının anası
  • Rupert Everett Cənab Tülkü rolunda, Pevensi uşaqlarının Aslana çatmasına kömək edən tülkü.
  • Prodüser Filip Stoyer Filipp rolunda, Edmundun danışan atı.

Filmin əvvəlində Piterin dinlədiyi radio anonsçusu filmin prodüseri və K.S.Lyuisin ögey oğlu Duqlas Qrexem tərəfindən səsləndirilmişdir.[5] Keynsin səsində çəkilişlər zamanı problem yaşandığından onun bəzi səs səhnələrində bacısı Somaya oynamışdır.[5][6]

Cedisi oynamaq üçün ilk seçim olan Tilda Suinton istisna olmaqla,[7] aktyor heyətini seçmə prosesi uzun çəkmişdir. 2002-ci ildən başlayaraq[8] Pevensiləri seçmək üçün Adamson 2500 səs kaseti dinləmiş, 1800 uşaqla görüşmüş və son 4 uşağı seçməzdən qabaq 400 uşaqla işləmişdir. Mouzli və Poppluell daha əvvəl seçilmiş, Henli və Keyns nisbətən gec seçilmişdirlər.[9] Mouzlinin seçilmə səbəbi aktyor seçimi direktoru Pippa Hollun onun "Rozzi ilə alma şirəsi" (1998) filminin əlavə səhnəsi üçün də onu seçməsini xatırlaması idi. O, Piter rolu üçün 3000 uşağı keçmiş və ssenaridəki sözlərini əzbərləmək üçün məktəbdən çıxmışdır.[10]

Aslanın səsi üçün əvvəlcə 9 dekabr 2004-cü ildə Brayan Koks seçilmişdir.[11] Lakin daha sonra Koks fikrini dəyişdirmişdir.[11] Liam Nison rolu götürmüş və 17 iyul 2005-ci ildə Aslanı səsləndirəcəyi açıqlanmışdır.[12]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 "The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe (2005)". Box Office Mojo. February 1, 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 5, 2009.
  2. ↑ "The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe". American Film Institute. June 30, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 14, 2016.
  3. ↑ 1 2 IMDb (ing.). 1990.
  4. ↑ "Narnia dvd sales". the-numbers.com. December 20, 2008. November 9, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 16, 2019.
  5. ↑ 1 2 Andrew Adamson, William Moseley, Anna Popplewell, Skandar Keynes, Georgie Henley. The Chronicles of Narnia:The Lion, the Witch and the Wardrobe Cast Commentary (DVD). 2006.
  6. ↑ Richard Taylor, Howard Berger, Isis Mussendun, Roger Ford, Donald McAlpine, Sim-Evan Jones, Harry Gregson-Williams, Mark Johnson. Cinematic Storytellers (DVD). Buena Vista. 2006.
  7. ↑ Chronicles of a Director (DVD). Buena Vista. 2006.
  8. ↑ Visualizing The Lion, the Witch and the Wardrobe: The Complete Production Experience (DVD). Buena Vista. 2006.
  9. ↑ Andrew Adamson, Mark Johnson, Roger Ford. Commentary (DVD). Buena Vista. 2006.
  10. ↑ Roya Nikkhah. "William Moseley on Prince Caspian". The Daily Telegraph. July 3, 2008. July 8, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 4, 2008.
  11. ↑ 1 2 "Brian Cox Cast as the Voice of Aslan". NarniaWeb. December 9, 2004. June 9, 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 13, 2007.
  12. ↑ "Liam Neeson Will Voice Aslan". NarniaWeb. July 15, 2005. August 23, 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 13, 2007.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]