Parlament evi (Malta)

Parlament Evi (malta Dar il-Parlament) — Malta Parlamentinin Valletta şəhərində yerləşən iclas yeridir. Bina 2011-ci ildən 2015-ci il arasında Renzo Piano tərəfindən yeni bir şəhər darvazasının inşası və Kral Opera Evinin xarabalıqlarını açıq hava teatrına çevirmək də daxil olmaqla "City Gate" Layihəsi çərçivəsində dizayn edilərək qurulmuşdur. Parlament Evinin inşası, binanın müasir dizaynı və inşaat dəyərinin təxminən 90 milyon avro arasında olması bir çox mübahisələrə səbəb oldu.

Parlament evi
malta Dar il-Parlament
Xəritə
Ümumi məlumatlar
Növü hökumət binası[d]
Memarlıq üslubu brutalizm
Ölkə  Malta
Şəhər Valletta
Koordinatlar 35°53′46″ şm. e. 14°30′35″ ş. u.
Tikintisinin başlaması 2011
Açılma 4 may 2015
Qiymət €90 milyon
Sahibi Malta höküməti
Texniki detallar
Material Əhəng daşı, beton, polad
Mərtəbə sayı 3
Mərtəbə sahəsi 23,000 m2
Dizayn və konstruksiya
Memar Renzo Piano
Memarlıq şirkəti Renzo Piano Building Workshop
Veb-sayt
parlament.mt
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1921-1976-cı illərdə Malta Parlamentinin iclas yeri Vallettada Grandmaster Sarayının Tapşırıq Palatası olmuşdur. 1976-cı ildə eyni sarayın köhnə əşyaları yeni məclisə çevrildi və görüşlər 4 May 2015-ci ildə məqsədli qurulmuş Parlament Evinin açılışına qədər orada keçirildi.

Ərazi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Köhnə[ölü keçid] Valletta Dəmiryol Stansiyası (Qəbul), 1880-ci illər

Parlament Evi Vallettanın girişində, City Gate-in yaxınlığındakı Respublika Prospektində yerləşir. Bina Müqəddəs İakov kavaleri və Kral Opera Evininə bitişik, City Gate Shopping Arcade və Ferreriya sarayı ilə isə üzbəüz yerləşir.

Hazırda Parlament Evi tərəfindən tutulan ərazidə əvvəlcə evlər, daha sonra isə Malta Dəmiryolunun Valletta Stansiyası yerləşirdi.[1] Ərazi II Dünya Müharibəsi zamanı bombardman edildi və stansiya və ətraf binalar 1960-cı illərdə Valletta girişinin yenidən qurulması layihəsi çərçivəsində söküldü.[2] Ərazi Azadlıq Meydanı (malta Misraħ il-Ħelsien) adlanan alış-veriş arkasaı ilə əhatə olunmuşdur.[3] Meydan əvvəllər boş idi və avtodayanacaq kimi istifadə olunurdu.[4]

Meydanın böyük hissəsində tikililər inşa edilsə də, onun bir hissəsi hələ rəsmi olaraq Azadlıq Meydanıdır və indi düzbucaqlı formadadır. Artıq meydan Ferreriya sarayının küncündən tutmuş parlamentin ilk sütununa və şəhər qapısının yanındakı ispan pillələrinə qədər əhatə edir.[5]

Dizayn və tikinti

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azadlıq Meydanı 2005-ci ildə
Həm[ölü keçid] polad çərçivə, həm də əhəng daşı fasadı görünən Parlament Evi

Planlaşdırma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Parlament Evinin binası, Vallettanın girişini yenidən qurulması üçün nəzərdə tutulan "City Gate" (şəhər darvazası) layihəsinin bir hissəsi idi. Beşinci Şəhər Qapısı və Parlament Evinin inşasından ibarət idi. Bundan əlavə, Kral Opera Evinin xarabalıqları Pjazza Teatru Rjal kimi tanınan açıq hava teatrına çevrildi. City Gate layihəsi italyan memar Renzo Piano tərəfindən tərtib edilmiş və planlar 27 iyun 2009-cu ildə aşkar edilmişdir.[6] Grand Harbour Regeneration Corporation, layihədəki işinə görə Pianoya 6.6 milyon avro ödəmişdir.[7]

Tikinti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azadlıq Meydanındakı arkaların sökülməsi 2010-cu ilin oktyabrında başladı.[3] Parlament Evinin təməlləri üçün qazıntı işləri söküntü tamamlandıqdan qısa müddət sonra başladı.[8] 2011-ci ilin əvvəlində orijinal plan pilləkənin köçürülməsi, bloklardan birinin uzadılması və fasadın dizaynında dəyişikliklərlə bir qədər dəyişdirildi.[9] Tikinti bundan sonra başladı[10] və strukturun polad çərçivəsi 2012-ci ilin əvvəlinə qədər tamamlandı. Bundan sonra bu konstruksiya Maltaya göndərilməzdən əvvəl Qozoda parçalanan və İtaliyada xüsusi bir forma ilə kəsilən əhəng daşı ilə örtülməyə başladı.[11] Hər gün 120-150 işçi tikinti meydançasında olurdu[12] və tikmək üçün 90 milyon avrodan çox pul lazım idi.[10]

Layihənin başa çatma tarixi əvvəlcə 2012-ci ilin noyabrı[8] və ya 2013-cü ilin əvvəlində[3] verilmişdir. Təxmini başa çatma tarixi isə 2013-cü ilin

sentyabrına[12] və daha sonra 2014-cü ilin sentyabrına qədər uzadıldı. Podratçılar müəyyən edilmiş müddətə cavab verə bilmədilər və bina hələ 2014-cü ilin sonunadək tamamlanmamışdı.[13] Parlament binası nəhayət, 2015-ci ildə tamamlandı.[14]

Açılış

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Parlament Evi Prezident Mari-Luis Koleyra Preka tərəfindən 4 May 2015 tarixində rəsmi olaraq açıldı. Parlament üzvləri və digər qonaqlar Qrandmaster Sarayındakı köhnə otağa toplaşdılar və polis qüvvələrinin müşayiəti ilə yeni binaya getdilər. Koleyra Preka Parlament Evinin açılışını "Maltanın parlament tarixində bir mərhələ" adlandırdı, çünki bu, Maltadakı ilk məqsədli qurulmuş parlament binası idi. İlk iclas eyni gün sonra keçirildi.[14]

Binanın əksəriyyəti təhlükəsizlik səbəbindən bağlanıb,[15] lakin birinci mərtəbədəki daimi bir sərgi ictimaiyyət üçün açıqdır.[16]

1 Avqust 2015-ci ildə Piano açılışından bəri ilk dəfə Parlament Evini ziyarət etdi.[17]

Tənqidi yanaşma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhər darvazası layihəsinin qalan hissəsi ilə birlikdə Məclis Evinin binası mübahisəli idi.[18][19] Tənqidçilər, yeni bir bina tikmək üçün xərclərin bir hissəsi ilə Fort Saint Elmo və ya şəhərdəki böyük yararsız saraylardan birini bərpa etməyi və parlament binasına çevirməyi təklif etdi.[20] Bəziləri meydanın Vallettanın bir neçə açıq yerlərindən biri olduğu üçün inşa edilməməsi lazım olduğunu iddia etdi. Digərləri, quruluşun müasir dizaynına,[21] Parlament Evini "çubuqlar üzərində qurulmuş çirkin bir bina" adlandıran Əmək Deputatı Karmelo Abelaya da hücum etdi.[22]

Binanın dizaynı, xüsusən də fasadı[23] geniş ictimaiyyət tərəfindən[24] göyərçin hini (malta Barumbara tal-ħamiem)[25] və ya pendir sürtgəci[26] ilə müqayisə edildi. Malta sözü bal mənasını verən Melitedən törədiyi üçün fasad həqiqətən də bal pətəklərini təmsilən hazırlanmışdı.[27] Vallettanın qalan hissəsi ilə çox fərqli olan ultramodern dizayn, UNESCO-nun şəhərin adını Ümumdünya irsi olaraq sorğulamasına gətirib çıxardı.[26][28][29] 2015-ci ildə bina qəzet binanın hansı kateqoriyaya düşdüyünü bildirməsə də, The Telegraph- ın "dünyanın ən yaxşı (və ən pis) yeni tikililəri" siyahısına daxil edildi.[30][31]

Quruluşu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Parlament Evi körpülər ilə birləşdirilmiş iki blokdan ibarətdir və onlardan biri parlament palatasıdır. Hər blokda üç mərtəbə var.[13] Tikili əhəng daşı ilə örtülmüş bir polad çərçivədən ibarətdir.[11][32] Daş plitələr təbiət tərəfindən aşınıbmış şəkildə oyulmuşdur.[33]

Parlament Evinin istilik sistemi istilik enerjisinin bərpa edildiyi və ya verildiyi aşağıdakı süxur kütləsindən ibarət olduğu üçün sıfır emissiya binasıdır. Bu, binanı istiləşdirmək və sərinləmək üçün istifadə olunur və hər hansı bir soyutma qülləsi və ya qazandan istifadə edilmir.[34]

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Thake, Conrad. Contemporary Architecture in Malta: A Curated Collection of Projects. Birkirkara: Kite Group Ltd. 2016. ISBN 9789995750244. OCLC 1005711957. 2018-02-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-20.
  • Galea Debono, Fiona. "Parliament in the pink". Times of Malta. 18 aprel 2012. 21 aprel 2012 tarixində arxivləşdirilib.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Valletta Station". maltarailway.com. 26 October 2014 tarixində arxivləşdirilib.
  2. ↑ Attard, Chris. "The gate triumphant". Times of Malta. 24 August 2008. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  3. ↑ 1 2 3 "Demolition of Freedom Square arcade starts...and stops". Times of Malta. 4 oktyabr 2010. 3 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  4. ↑ 2010 Revisions to the Grand Harbour Local Plan of 2002 (Valletta). Marsa: MEPA. March 2010. 5–6. ISBN 9789995726058. 9 October 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  5. ↑ "Kordin Road named after Dom Mintoff; Gaddafi 'loses' gardens in Paola – The Malta Independent". www.independent.com.mt. 2016-09-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-20.
  6. ↑ "Revealed: the new face of Valletta". Times of Malta. 27 June 2009. 3 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  7. ↑ Vella, Matthew. "Renzo Piano's designs for Valletta cost €6.6 million". Malta Today. 14 November 2010. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  8. ↑ 1 2 Galea Debono, Fiona. "Freedom Square arcades come crumbling down". Times of Malta. 6 oktyabr 2010. 4 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  9. ↑ "Changes to new Parliament House approved". Times of Malta. 14 yanvar 2011. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  10. ↑ 1 2 "The road to the new parliament building – in pictures". Times of Malta. 4 May 2015. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  11. ↑ 1 2 Galea Debono, Fiona. "Maltese stone, 'Spanish' steps". Times of Malta. 6 February 2012. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  12. ↑ 1 2 Dalli, Miriam. "Sneak preview of new Parliament building". Malta Today. 10 May 2013. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  13. ↑ 1 2 "Parliament House project delayed, Speaker says MPs have no choice but to continue to meet in old chamber". Times of Malta. 1 October 2014. 3 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  14. ↑ 1 2 "Parliament House inaugurated, holds first sitting: 'A milestone in Malta's parliamentary history' – President". Times of Malta. 4 may 2015. 4 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  15. ↑ "New Parliament building to be closed off for security reasons, police 'not happy' by proximity of 'monti'". Times of Malta. 27 April 2015. 3 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  16. ↑ Micallef, Keith. "Police may allow limited access to certain parts of new Parliament building". Times of Malta. 28 April 2015. 3 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  17. ↑ "Renzo Piano visits his masterpiece". Times of Malta. 1 August 2015. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  18. ↑ Maitland, Robert. Tourism in National Capitals and Global Change. Routledge. 2014. 135–142. ISBN 9781317850076. 2020-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-20.
  19. ↑ Galea, Martin. "Plans for Valletta's City Gate". Din l-Art Ħelwa. 1 August 2009. 25 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  20. ↑ Galea, Vincent. "Parliament at St Elmo". Times of Malta. 11 April 2013. 27 June 2013 tarixində arxivləşdirilib.
  21. ↑ Vassallo, Bernard. "Renzo Piano's plans are a flop". Times of Malta. 11 April 2010. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  22. ↑ Squires, Nick. "Maltese anger at plans to rebuild Valletta". The Daily Telegraph. 8 May 2010. 31 August 2015 tarixində arxivləşdirilib.
  23. ↑ Said, Edward. "More Heritage Threatened" (PDF). The Architect. October 2009. səh. 14. 21 June 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  24. ↑ Rix, Juliet. Malta and Gozo. Bradt Travel Guides. 2015. səh. 118. ISBN 9781784770259.
  25. ↑ Vassallo, Raphael. "The cost of 'culture'". Malta Today. 17 February 2015. 24 June 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  26. ↑ 1 2 Zammit Tabona, Kenneth. "Cheese graters, pharaohs". Times of Malta. 13 August 2013. 31 July 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  27. ↑ Vella, Godwin. Valletta 1566: Melita Renascens. Heritage Malta. 2016. səh. 99. ISBN 9789993257387. 2018-09-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-20.
  28. ↑ Cooke, Patrick. "Unesco to probe City Gate project". Times of Malta. 22 July 2013. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  29. ↑ Rudolf, Uwe Jens. Historical Dictionary of Malta. 2018. səh. 276. ISBN 9781538119181.
  30. ↑ "The world's best (and worst) new buildings of 2015". The Telegraph. 22 December 2015. 31 July 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  31. ↑ "New parliament among Telegraph's best and worst buildings of 2015". Times of Malta. 22 December 2015. 24 December 2015 tarixində arxivləşdirilib.
  32. ↑ "Valletta City Gate – La Valletta (M)" (PDF). Casabella (Italian). January 2015. 6 May 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  33. ↑ Calleja, Claudia. "Louvers for new Parliament building". Times of Malta. 15 January 2011. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  34. ↑ "Parliament, a green Building". City of Valletta. 25 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.