Puerto-Riko
Puerto-Riko — Karib dənizində Amerika Birləşmiş Ştatlarının tərkibinə daxil olan ərazi. "Puerto-Riko" sözü ispan dilindən tərcümədə varlı liman mənasını verir. Ada, Dominikan Respublikasının şərqində yerləşir. Puerto-Riko Böyük Antillər ada qrupunun ən kiçik adasıdır. Mona, Viequs, Kulebra kimi kiçik adalarda Puerto Rikoya daxildir. Mona adasında insanlar daimi şəkildə yaşamırlar. Əsasən dağçılıq turizmi məqsədilə turistlərin adaya daxil olmasına icazə verilir.
| Puerto Riko | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Puerto Riko | |||||
| |||||
| Juan es su nombre, Joannes Est Nomen Ejus, Juan yw ei enw | |||||
|
Himn: «La Borinqueña» |
|||||
.svg) |
|||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | San Xuan-2,6 million sakin (2008-ci il) | ||||
| İdarəetmə forması | asılı ərazi | ||||
| Qubernator | Pedro Pierluisi [02.01.2021 ~] | ||||
| Sahəsi | Dünyada 163-cü | ||||
| • Ümumi | 9104 km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 1,6 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 3 880 min nəfər (131-ci) | ||||
| • Siyahıyaalma (1.IV.2010) | 3 725 789 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 436 nəf./km² | ||||
| • Ümumi | 217.800.000 $[1], 113.434.800.000 $[1] | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | 64,8 milliard dollar (87-ci) | ||||
| • Adambaşına | 16 300 dollar (84-cü) | ||||
| Valyuta | ABŞ dolları | ||||
| İnternet domeni | .pr | ||||
| ISO kodu | PR | ||||
| BOK kodu | PUR | ||||
| Telefon kodu | +1787, +1939 | ||||
| Saat qurşaqları | |||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Gerb[d]](/wiki/Fayl:Coat_of_arms_of_Puerto_Rico_(Variant).svg)
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Puerto Rikonun qədim tarixi haqqında məlumatlar azdır. Eramızdan əvvəl adada yaşayışın olmasını sübut edən bəzi dəlilər tapılmışdır. Avropalıların adaya gəlməsi XVI ərsdən başlamışdır. İspanlar Taino adlanan yerli xalqı özlərinə tabe etmək ücün onlarla silahlı mübarizə aparmışdılar. Puerto Riko XV - XX əsrlər ərzində İngilis, Fransız və Alman silahlı birləşmələrinə qarşı mübarizə aparmışdır. Bu müddət ərzində ada İspanlar tərəfindən idarə edilirdi. 1898-ci ildə baş vermiş İspan-ABŞ müharibəsi nəticəsində Puerto Riko 400 ildən sonra İspaniyanın nəzarətindən çıxmışdır. 1898-ci ildə imzalanan Paris müqaviləsinə əsasən İspaniya adanı ABŞ nəzarətinə verməyə razı olduğunu bildirmişdir.
Müasir vəziyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Puerto Riko daxili məsələlərin həllində müstəqil, xarici siyasətdə isə ABŞ-yə tabedir. Ölkə əhalisi ABŞ vətəndaşıdır və bütün amerikalılar kimi sığortadan istifadə etmək hüquqları vardır. Adada ABŞ dolları işlədilir. Son illər Ruben Berrios rəhbərliyində Müstəqil Puerto Riko Partiyası Puerto Rikonun müstəqilliyi uğrunda mübarizəyə başlamışdır. Ancaq, ada əhalisinin böyük bir qismi müstəqillik fikrinə qarşıdır və ABŞ tabeliyində yaşamağın daha üstün olduğunu düşünürlər. ABŞ Federal Torpaqlarından ən iri və əhəmiyyətlisi olan Puerto Rikoya hər il ABŞ tərəfindən maliyyə yardımı ayrılır.
İqtisadiyyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Pul vahidi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hal-hazırda ölkənin pul vahidi ABŞ dollarıdır.
