Birləşmiş Ştatlar tarixində Qızıla bürünmüş dövr təxminən 1870-ci ildən 1900-cü ilə qədər uzanan bir dövrdür. Xüsusilə Şimali və Qərbi ABŞ-da sürətli iqtisadi artım dövrü idi. Amerikada maaşlar Avropadakından, xüsusən də ixtisaslı işçilər üçün maaşlardan çox artdıqca, sənayeləşmə getdikcə artan ixtisassız işçi qüvvəsini tələb etdikcə, bu dövrdə milyonlarla avropalı immiqrant axını baş verdi.
Sənayeləşmənin sürətlə genişlənməsi 1860-1890-cı illər arasında real əmək haqqının 60% artmasına səbəb oldu və daim artan işçi qüvvəsinin yaranmasına gətirib çıxardı. Bir sənaye işçisinə düşən orta illik əmək haqqı (kişilər, qadınlar və uşaqlar da daxil olmaqla) 1880-ci ildəki 380 dollardan 1890-cı ildə 564 dollara yüksələrək 48% artdı. Qızıla bürünmüş dövr həm də yoxsulluq və sosial bərabərsizlik dövrü idi, çünki milyonlarla mühacir – çoxu yoxsul bölgələrdən Birləşmiş Ştatlara axışdı və sərvətin yüksək konsentrasiyası daha nəzərə çarpan oldu.[1]
Dəmir yolları fabrik sistemi, mədənçıxarma və maliyyənin əhəmiyyəti artan əsas inkişaf sənayesi idi. Avropadan və şərq əyalətlərindən immiqrasiya Qərbin əkinçilik, təsərrüfat və mədənçilik əsasında sürətli böyüməsinə səbəb oldu. Sürətlə inkişaf edən sənaye şəhərlərində həmkarlar ittifaqlarının əhəmiyyəti getdikcə artdı. İki böyük ümummilli depressiya - 1873-cü il və 1893-cü il maliyyə böhranları - artımı dayandırdı və sosial-siyasi təlatümlərə səbəb oldu.
Amerika Vətəndaş müharibəsindən sonra Cənub iqtisadi cəhətdən bərbad hala qalmışdı; onun iqtisadiyyatı getdikcə aşağı qiymətlərdən əziyyət çəkən əmtəə, pambıq və tütün istehsalı ilə bağlı idi. 1877-ci ildə Yenidənqurma dövrünün sona çatması ilə Cənubi Afrika-Amerika xalqı siyasi hakimiyyətdən və səsvermə hüquqlarından məhrum edildi və iqtisadi cəhətdən əlverişsiz vəziyyətdə qaldı.
Siyasi mənzərə ondan ibarətdir ki, bəzi korrupsiyaya baxmayaraq, seçki fəallığı çox yüksək idi və milli seçkilər iki bərabər partiyanın şahidi oldu. Əsas məsələlər mədəni (xüsusilə də qadağalar, təhsil, etnik və ya irqi qruplarla bağlı) və iqtisadi (tariflər və pul təklifi) idi. Şəhərlərin sürətli böyüməsi ilə siyasi maşınlar getdikcə şəhər siyasətini nəzarətə götürdü. Biznesdə bəzi sənaye sahələrində güclü ümummilli trestlər yarandı. Həmkarlar ittifaqları səkkiz saatlıq iş günü, uşaq əməyinin ləğvi, orta sinif islahatçıları dövlət qulluğunda islahatların aparılmasını, içki və pivənin qadağan edilməsini və qadınların seçki hüququnu tələb edirdilər.
Şimal və Qərbdə yerli hökumətlər əsasən elementar səviyyədə dövlət məktəbləri tikdilər; dövlət liseyləri yaranmağa başladı. Çoxsaylı dini məzhəblərə üzvlük və onların sərvət böyüyürdü, katoliklik isə onlardan ən böyüyünə çevrilirdi. Onların hamısı misyonerlik fəaliyyətini dünya arenasında genişləndirdilər. Katoliklər, lüteranlar və yepiskoplar dini məktəblər, daha böyükləri isə çoxsaylı kolleclər, xəstəxanalar və xeyriyyə təşkilatları yaratdılar. Cəmiyyətin, xüsusən də yoxsulların üzləşdiyi problemlərin bir çoxu sonrakı Proqressiv dövrdə islahat cəhdlərinə səbəb oldu.[2]
"Qızıla bürünmüş dövr" termini 1920-1930-cu illərdə istifadəyə verilmiş və yazıçı Mark Tven və Çarlz Dadli Uornerin 1873-cü ildə yazdığı "Qızıla bürünmüş dövr: Bu günün nağılı" romanından götürülmüşdür. Qızıla bürünmüş dövrün erkən yarısı təxminən Britaniyada Viktoriyanın hakimiyyətinin ortalarına və Fransada "Gözəl dövrə" (Belle Époque) təsadüf edirdi.
Buenker, John D. and Joseph Buenker, eds. Encyclopedia of the Gilded Age and Progressive Era. (2005). 1256 pp. in three volumes. ISBN0-7656-8051-3; 900 short essays by 200 scholars
Brands, H.W., redaktorAmerican Colossus: The Triumph of Capitalism, 1865–1900, 2011, ISBN978-0307386779
Burnham, Walter Dean. "Those high nineteenth-century American voting turnouts: Fact or fiction?." Journal of Interdisciplinary History 16.4 (1986): 613-644 onlineArxivləşdirilib 2022-04-07 at the Wayback Machine. Burnham concludes that statewide turnout rates of 80% - 90% were legitimate and "Let us hear no more about vague claims of universal ballot-box stuffing, floating by unidentifiable illegal voters, and the rest." (p 644).
Faulkner, Harold U.; Politics, Reform, and Expansion, 1890–1900 (1959), scholarly survey, strong on economic and political history; online
Fink, Leon. The Long Gilded Age: American Capitalism and the Lessons of a New World Order (U of Pennsylvania Press, 2015) excerptArxivləşdirilib 2022-04-07 at the Wayback Machine
Folsom, Burton W., and Forrest McDonald. The Myth of the Robber Barons: A New Look at the Rise of Big Business in America (1991), by leading conservative scholars
Fraser, Steve (2015). The Age of Acquiescence: The Life and Death of American Resistance to Organized Wealth and Power.Little, Brown and Company. ISBN0316185434.
Garraty, John A. The New Commonwealth, 1877–1890, 1968 scholarly survey, strong on economic and political history; online
Jensen, Richard. "Democracy, Republicanism and Efficiency: The Values of American Politics, 1885–1930," in Byron Shafer and Anthony Badger, eds, Contesting Democracy: Substance and Structure in American Political History, 1775–2000 (U of Kansas Press, 2001) pp 149–180; online versionArxivləşdirilib 2012-08-05 at Archive.today
Kirkland, Edward C. Industry Comes of Age, Business, Labor, and Public Policy 1860–1897 (1961), standard survey; online
Kleppner, Paul. The Third Electoral System 1853–1892: Parties, Voters, and Political Cultures (U of North Carolina Press, 1979) online
Knight, Peter. Reading the Market: Genres of Financial Capitalism in Gilded Age America (2016). 315 pp
Laster, Margaret R., and Chelsea Bruner, eds. New York: Art and Cultural Capital of the Gilded Age (2018)
Lears, Jackson. Rebirth of a Nation: The Making of Modern America, 1877–1920 (2009), wide-ranging cultural history
Maggor, Noam. Brahmin Capitalism: Frontiers of Wealth and Populism in America's First Gilded Age (Harvard UP, 2017); 304 pp. online reviewArxivləşdirilib 2023-01-20 at the Wayback Machine
Marten, James, ed. Children and Youth during the Gilded Age and Progressive Era (2014)
Miller, Worth Robert. “The Lost World of Gilded Age Politics.” Journal of the Gilded Age and Progressive Era 1#1 (2002), pp. 49–67, onlineArxivləşdirilib 2022-05-06 at the Wayback Machine.
Morgan, H. Wayne. From Hayes to McKinley: National Party Politics, 1877–1896 (1969)
Morgan, H. Wayne ed. The Gilded Age: A Reappraisal Syracuse University Press 1970. interpretive essays online
Nevins, Allan. The Emergence of Modern America, 1865–1878 (1933) social and cultural history; online
Nichols, Christopher M. et al. eds. A Companion to the Gilded Age and Progressive Era (John Wiley & Sons, 2017) excerptArxivləşdirilib 2022-04-07 at the Wayback Machine; covers industrialization, workers, urbanization, African Americans, women, consumerism, immigration, political power, art, architecture, and popular culture.
Rees, Jonathan. Industrialization and the Transformation of American Life: A Brief Introduction (M.E. Sharpe, 2013) 139 pp
Rothbard, Murray N. The Progressive Era. Auburn, Alabama: Mises Institute. 2017. 109–98. ISBN978-1610166744. emphasis on popular voting, online excerpt
White, Richard. The Republic for Which It Stands: The United States during Reconstruction and the Gilded Age, 1865–1896 (Oxford History of the United States, 2017).
Winders, Bill. "The roller coaster of class conflict: Class segments, mass mobilization, and voter turnout in the US, 1840–1996." Social Forces 77.3 (1999): 833-862. onlineArxivləşdirilib 2022-07-22 at the Wayback Machine finds average presidential turnout 1872 to 1900 = 82.8% in the North and 61.9% in the South (p. 836).
Woodward, C. Vann, The Origins of the New South, Louisiana State University Press, 1951, the classic history. online
De Santis, Vincent P. "The Political Life of the Gilded Age: A Review of the Recent Literature." The History Teacher 9.1 (1975): 73–106.
De Santis, Vincent P. "The Gilded Age In American History" Hayes Historical Journal 7#2 (1988) online
Nichols, Christopher M. et al. eds. A Companion to the Gilded Age and Progressive Era (John Wiley & Sons, 2017) excerpt
Rodgers, Daniel T. "Capitalism and Politics in the Progressive Era and in Ours." Journal of the Gilded Age & Progressive Era (2014) 13#3 pp 379–86.
Schneirov, Richard. "Thoughts on Periodizing the Gilded Age: Capital Accumulation, Society, and Politics, 1873–1898." Journal of the Gilded Age and Progressive Era 5.3 (2006): 189–224. online
White, Richard. The Republic for Which It Stands: The United States during Reconstruction and the Gilded Age, 1865–1896 (2017) pp 873–901