Rəqəmsal köçəri

Restorandan işləyən rəqəmsal köçəri

Rəqəmsal köçəri — texnologiya və internetdən istifadə edərək uzaqdan işləyərkən sərbəst səyahət edən insanlar.[1] Bu cür insanlar ümumiyyətlə, minimal maddi imkanlara malikdirlər və internetə daxil olmaq üçün Wi-Fi, smartfonlar və ya mobil giriş nöqtələrindən istifadə edərək, müvəqqəti yaşayış yerlərində, otellərdə, kafelərdə, ictimai kitabxanalarda, birgə iş yerlərində və ya səyahət avtomobillərində uzaqdan işləyirlər.[1][2][3][4][5] Rəqəmsal köçərilərin əksəriyyəti özlərini proqramçılar, məzmun yaradıcıları, dizaynerlər və ya tərtibatçılar kimi təsvir edirlər.[4] Bəzi rəqəmsal köçərilər daimi səyahətçilərdir, digərləri isə bu həyat tərzini yalnız qısa müddətə saxlayırlar. Bəzi köçərilər bir çox ölkəni gəzərkən, digərləri bir ərazidə qalırlar. Bəziləri avtomobildə yaşayarkən səyahət etməyi seçə bilər, bu da əsasən mikroavtobus həyatı kimi tanınan bir təcrübədir.[6] 2020-ci ildə bir araşdırma, 10,9 milyon amerikalı işçinin özünü rəqəmsal köçərilər kimi təsvir etdiyini, bunun 2019-cu ilə nisbətən 49% artdığını göstərdi.[6]

Etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İlk rəqəmsal köçərilərdən biri, 1983-cü ildən 1991-ci ilə qədər gecə düşərgə qurmazdan əvvəl gün ərzində danışmağa, yazmağa və hərəkətdə işləməyə imkan verən həvəskar radio və digər avadanlıqlarla təchiz edilmiş, kompüterləşdirilmiş uzadılmış velosipeddə ABŞ boyunca 10.000 mildən çox məsafə qət edən Stiven Roberts idi. Roberts Popular Computing jurnalında "yüksək texnologiyalı köçəri" kimi yer almışdır.[1][7]

"Rəqəmsal köçəri" termini 1990-cı illərin əvvəllərində kompüter şəbəkələrinin böyüməsi və notbuklar, planşetlər və PDA kimi mobil cihazların populyarlaşması nəticəsində mümkün olan yüksək texnologiyalı səyahət həyat tərzinin yeni növünü təsvir etmək üçün istifadə olunmağa başladı. Karl Malamud 1992-ci ildə yazdığı "İnterneti kəşf etmək" adlı səyahətnaməsində "FidoNet qovşaqlarını quraraq, noutbukla dünyanı gəzən" "rəqəmsal köçəri"ni təsvir etmişdir.[8] 1993-cü ildə "Random House" nəşriyyatı Mitç Retklif və Endryu Qor tərəfindən yazılmış "Rəqəmsal Köçərilərin Bələdçisi" kitabını nəşr etdi. "PowerBook", "AT&T EO Personal Communicator" və "Nyuton qanunu" bələdçi kitablarında yeni mobil cihazların təqdim etdiyi artan mobillik və daha güclü kommunikasiya və məhsuldarlıq texnologiyalarına istinad etmək üçün "rəqəmsal köçəri" terminindən istifadə edilmişdir.[9][10][11]

Kreyq MakKav 1993-cü ildə telekommunikasiya və hesablama birliyinin yeni köçəri sənaye yaradacağını proqnozlaşdırmışdı. Simsiz rabitə və rəqəmsal köməkçilər insanlara istənilən yerdən iş aparmağa imkan verməklə, insanların istədikləri kimi köçdükləri, ətraflarını və əşyalarını özləri ilə apardıqları köçəri həyat tərzinə qayıtmağı asanlaşdıracaqdı.[12]

1997-ci ildə Tsucio Makimoto və Devid Manners tərəfindən hazırlanan "Rəqəmsal köçəri" kitabında texnologiyanın cəmiyyətlərin köçəri həyat tərzinə qayıtmasına necə imkan verdiyini təsvir etmək üçün bu termindən istifadə edilib.[1] Makimoto və Manners texnologiya ilə "coğrafiya və məsafə məhdudiyyətlərindən" azad olan "rəqəmsal köçəri" həyat tərzini müəyyən etdilər.[13] Rəqəmsal köçərilərin tədqiqatda ilk istifadələrindən biri 2006-cı ildə Patokorpinin "Rəqəmsal köçərilərin epistemologiyasına doğru" adlı məqaləsində olmuşdur.[14][15]

Müasir istifadədə bu termin mobil texnologiyanın gündəlik həyata və iş şəraitinə inteqrasiyası sayəsində internetə çıxışı olan dünyanın istənilən yerindən uzaqdan yaşaya və işləyə bilən yüksək mobilli, məkandan asılı olmayan mütəxəssislər kateqoriyasını geniş şəkildə təsvir edir.[16][17]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Schlagwein, Daniel. "The History of Digital Nomadism". International Workshop on the Changing Nature of Work (CNOW). December 6, 2018.
  2. ↑ Colella, Kristin. "5 'digital nomads' share their stories from around the world". TheStreet.com. July 13, 2016. August 1, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 21, 2023.
  3. ↑ Lamarque, Hannah. "The Rise of the Digital Nomad". HuffPost. June 3, 2015. December 4, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 21, 2023.
  4. ↑ 1 2 Nash, Caleece. Digital Nomads Beyond the Buzzword: Defining Digital Nomadic Work and Use of Digital Technologies // Transforming Digital Worlds. Lecture Notes in Computer Science. iConference 2018. February 2018. 207–217. doi:10.1007/978-3-319-78105-1_25. ISBN 978-3-319-78104-4 – Springer vasitəsilə.
  5. ↑ Adams, R. Dallon. "The future of business travel: Digital nomads and "bleisure" define the new high-tech take on work trips". TechRepublic. January 29, 2021. October 24, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 21, 2023.
  6. ↑ 1 2 "COVID-19 and the Rise of the Digital Nomad" (PDF). MBO Partners. 2020. 2021-01-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  7. ↑ Roberts, Steven K. "High-Tech Nomad". Popular Computing. McGraw-Hill, Inc. 3 (10). August 1984: 116–122.
  8. ↑ Malamud, Carl. Exploring the Internet: A Technical Travelogue. Prentice Hall. September 1992. səh. 284. ISBN 0132968983.
  9. ↑ Gore, Andrew; Ratcliffe, Mitch. AT&T EO personal communicator: A Digital Nomad's Guide. Random House. 1993. ISBN 0-679-74695-1.
  10. ↑ Gore, Andrew; Ratcliffe, Mitch. PowerBook: A Digital Nomad's Guide. Random House. 1993. ISBN 0-679-74588-2.
  11. ↑ Gore, Andrew; Ratcliffe, Mitch. Newton's Law: A Digital Nomad's Guide. Random House. 1993. ISBN 0-679-74647-1.
  12. ↑ Caruso, Denise; Maloney, Janice. "Craig McCaw, McCaw Cellular". Digital Media. Internet Media Strategies, Inc. 3 (2). July 1993: 7+.
  13. ↑ Makimoto, Tsugio; Manners, David. Digital Nomad. John Wiley & Sons. 1997. səh. 242. ISBN 0471974994. 2023-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-21.
  14. ↑ Zielinski, C.; Duquenoy, P.; Kimppa, K., redaktorlar Abductive reasoning and ICT enhanced learning: Towards the epistemology of digital nomads // The Information Society: Emerging Landscapes. Ifip International Federation For Information Processing. 195. Springer Science+Business Media. 2006. 101–117. doi:10.1007/0-387-31168-8_7. ISBN 0-387-30527-0.
  15. ↑ Šímová, Tereza. "A research framework for digital nomadism: a bibliometric study". World Leisure Journal. 65 (2). 2023: 175–191. doi:10.1080/16078055.2022.2134200.
  16. ↑ Hannonen, Olga. "In search of a digital nomad: defining the phenomenon". Information Technology & Tourism. Springer Nature. 22 (3). September 2020: 335–353. doi:10.1007/s40558-020-00177-z.
  17. ↑ Woldoff, Rachael A.; Litchfield, Robert C. Digital Nomads: In Search of Meaningful Work in the New Economy. Oxford University Press. 2021. 4–6. ISBN 9780190931780.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]