Rus nərəsi

Rus nərəsi (lat. Acipenser gueldenstaedtii) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin nərəkimilər dəstəsinin nərələr fəsiləsinin nərə cinsinə aid heyvan növü.

Rus nərəsi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Sinifüstü: Sümüklü balıqlar Sinif: Şüaüzgəclilər Ranqsız: Actinopteri Yarımsinif: Qığırdaqlı qanoidlər Dəstə: Nərəkimilər Fəsilə: Nərələr Yarımfəsilə: Acipenserinae Cins: Nərə Növ: Rus nərəsi
Beynəlxalq elmi adı
Acipenser gueldenstaedtii Brandt & Ratzeb., 1833[1]
Şəkil axtarışı ITIS   161073 NCBI   7902 EOL   46561166

Xəzər dənizində nərə üç müstəqil populyasiya əmələ gətirir: a) Şimali Xəzər və ya Volqa; b) İran; v) Kür nərəsi. Onlar bir-birindən xarici görünüşünə, həyat tərzinə və bir çox bioloji xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. Kür nərəsi Volqa nərəsinə nisbətən iri olub, bədəni boz rəngdədir. Volqa nərəsinin bədəni sarımtıl rəngdədir. Xəzərin Azərbaycan sektorunda əsasən Kür nərəsinə təsadüf edilir. Kür nərəsi əsasən Cənubi Xəzərdə Orta Xəzərdə və az miqdarda Şimali Xəzərdə təsadüf olunur. İran nərəsi əsasən Xəzərin cənub-şərq hissəsində yaşayır. Azərbaycan sularında az təsadüf edilir. Bu balığın kürüsü yüksək qiymətləndirilir. Beynəlxalq bazarda bölgə kürüsündən sonra nərə kürüsü ikinci yerdə durur. Nərə əsasən dib həyatı keçirir. Xəzər dənizində Kür nərəsi əsasən 50 m-ə qədər dərinliklərdə yayılıb, qışda və payızda Cənubi Xəzərin qismən isti sularına üstünlük verir. Burada temperatur 10-20 °C olur. Nərələr də keçici balıqlardır. Kür çayında dünyaya gələn balıq körpələri dənizə keçərək orada yaşayır və böyüyür. Cinsi yetişkənlıyə çatdıqda isə çoxalmaq üçün çaylara, əsasən Kür çayına keçir. Nərələrin Kür çayına keçməsi bütün il boyu müşahidə edilir, lakin kütləvi şəkildə keçid yaz-yay aylarına təsadüf edir. Kürü tökməyə hazırlaşan yetkinlik dövrünə çatmış balıqların uzunluğu 105-224 sm, kütləsi 9-73 kq, yaş həddi 8-48 arasında olur. Hər bir dişi balıq 84 mindən 837 min ədədə qədər kürü verir. Digər nərə növlərinə nisbətən böyüməsi zəif templə gedir. Qiymətli vətəgə balığı olan nərə, Azərbaycanda nərəkimilərin ovunda əsas yerlərdən birini tutur və ümumi ovun üçdə bir hissəsini təşkil edir. Kür çayının axını tənzim olunduqdan sonra başqa keçici balıqlar kimi nərə ehtiyatı, əsasən, süni yolla balıqartırma zavodlarında bərpa olunur. Son illərdə dənizdə intensiv ovlandıqları üçün ehtiyatı xeyli azalıb. Hazırda süni yolla çoxaldılma miqyasını genişləndirmək məqsədilə ciddi tədbirlər həyata keçirilməkdədir.^[2]