Səhhət və Mərəz

"Səhhət və Mərəz" — farsca və nəsrlə yazılmış alleqorik əsər.

Səhhət və Mərəz
Janr Nəsr
Müəllif Məhəmməd Füzuli
Orijinal dili Fars dili

Haqqında

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Səhhət və Mərəz" əsərində Füzuli öz dövrünün tibbi görüşlərini qələmə almış və elmi əsərləri bədii şəkildə verməyin qiymətli nümunəsini yaratmışdır. Füzuli "Səhhət və Mərəz" əsərində dövrünün tibbi görüşlərini qələmə almış və elmi əsərləri bədii şəkildə verməyin gözəl nümunəsini yaratmışdır. Əsərdən aydın olur ki, şair ruhun varlığına inanır, onun Lahut aləmində yaşayıb Cəbərut aləmindən Nasut aləminə, yəni dünyaya gəldiyini və burada İnsan bədəni ilə birləşdiyini söyləməklə bərabər, ayrı-ayrı bədən üzvlərinin vəzifələrini və bunların arasındakı əlaqənin İnsan məzacı vasitəsilə yarandığını və bu ahəngdarlıqdan səhhət yarandığını göstərdiyi kimi, bədən üzvləri arasındakı ziddiyyətlərdən doğan xəstəliklər və bunlarla mübarizə üsullarından da bəhs edir. Əsərin ikinci hissəsi İnsanın xarici görünüşünün təsvirinə həsr olunmuşdur. Əgər daxili üzvlərdən beyin bir qala adlanıb – sevinc, kədər, qorxu, cəsarət, eşq, məhəbbət, hüsn və s. onunla bağlanırdısa, bu hissədə zahiri üzvlər təsvir edilir. Bu da maraqlıdır ki, həmin üzvlərin təsvirində Füzuli poeziyasında İnsan gözəlliyinin tərənnümünə xidmət edən poetik vasitələrdən geniş istifadə olunmuşdur. Burada təriqət terminlərinə xeyli yer verilməsinə baxmayaraq, əsas diqqət şəriət məsələləri üzərində cəmlənmişdir.[1]

Fəlsəfi mahiyyətli qəsidələri, "Yeddi cam", "Ənisül-qəlb", "Səhhət və Mərəz" əsərləri qocalıq dövrünün məhsullarıdır. O, qəsidələrini ayrıca bir əsər kimi toplayıb kitab şəklinə salmış, türk, fars və ərəb dillərində divanlar tərtib etmişdir.[2]

Fars dilində nəsrlə yazılmış "Səhhət və Mərəz" alleqorik əsərində isə müəllifin elmi, dini-fəlsəfi və sufi-panteist görüşləri vəhdət şəklində ifadəsini tapmışdır.[3]

Füzuli deyir hədsiz şükür Tanrıya düşür. O, nəsrlə yazdığı, öz dövrünün tibbi görüşlərini əks elətdirən "Səhhət və Mərəz" əsərini şükürlə başlayır.[4] Deyir:

" Hədsiz şükür – bədən bağçasını can suyuyla bəsləyib,hüsnü eşq məhvəri, eşqi də hüsnün zinəti eləyən tək Allaha layiqdi. Saysız salam elmi əqlə bəzək, əqlə sərmayə olan bir inanılmışa yaraşır. "

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Məhəmməd Füzuli. Əsərləri. Altı cilddə. II cild" (PDF). 2020-10-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-03-29.
  2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-29.
  3. ↑ http://e-derslik.edu.az/books/225/units/unit-1/page76.xhtml[ölü keçid]
  4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-29.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikimənbədə Səhhət və Mərəz ilə əlaqəli məlumatlar var.