Serbiyadakı ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı
Serbiyada UNESCO ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Serbiya Respublikasında YUNESKO-nun ümumdünya irsi siyahısına 5 ad daxildir (2016-cı il üçün), bu ümumi rəqəmin 0,3%-ni təşkil edir (2021-ci il üçün 1154). Bütün obyektlər mədəniyyət meyarlarına (şərtlərinə) uyğun olaraq siyahıya daxil edilib, onlardan 2-si insan dühasının şah əsəri kimi tanınır (meyar i). Bundan əlavə, 2014-cü ildən Serbiyadakı 11 obyekt ümumdünya irsi siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır[1]. Yuqoslaviya Federativ Respublikası 2001-ci il sentyabrın 11-də ümumdünya mədəni və təbii irsin mühafizəsi haqqında Konvensiyanı ratifikasiya etmişdir[2]. Bununla belə, Serbiya ərazisində yerləşən ilk obyekt hələ 1979-cu ildə YUNESKO-nun ümumdünya irsi komitəsinin 3-cü sessiyasında, ölkə YSFR-nin bir hissəsi olduğu zaman siyahıya daxil edilmişdir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Kosovoda Pravoslav Monastırları mədəni obyekti 2010-cu ildən etibarən Kosovalı albanların mümkün hücumlarına görə təhlükədə olan ümumdünya irsi siyahısına daxil edilib. Bu irs obyekt ərazisindəki bütün 4 pravoslav kilsəsi KFOR tərəfindən qorunur.
Siyahı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun ümumdünya irsi siyahısına əlavə olunmaları xronoloji ardıcıllığı ilə yerləşdirilib.
| # | Şəkil | Adı | Yeri | Yaranma vaxtı | Siyahıya salınma ili | № | Şərtlər |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Stari Ras qədim şəhəri və Sopocan monastırı (serb. Стари Рас и манастир Сопоћани) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Нови Пазар) Rayon: Raşka dairəsi |
XIII əsr | 1979 | 96 | i, iii |
| 2 | _-_by_Pudelek.jpg)
|
Studenitsa monastırı (serb. Манастир Студеница) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Краљево, Kraljevo) Rayon: Raşka dairəsi |
1190 | 1986 | 389 | i, ii, iv, vi |
| 3 | 
|
Kosovoda orta əsr abidələri (serb. Средњовековни споменици на Косову) * (serb. Високи Дечани) monastırı * Qraçanitsa monastırı * (serb. Пећка патријаршија) * (serb. Црква Богородица Љевишка / serb. Црква Bogorodica Ljeviška) |
Ən yaxın şəhər: Peç Kosovo və Metohiya muxtar vilayəti |
XII - XIV əsrlər | 2004, 2006 | 724 | ii, iii, iv |
| 4 | 
|
Qalerinin sarayı "Qamziqrad Romuliana" (serb. Гамзиград - Ромулијана, палата Галерија) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Зајечар/Zaječar) Rayon: (serb. Зајечарски управни округ) |
III — IV əsrlər | 2007 | 1253 | iii, iv |
| 5 | 
|
Steçki - orta əsr məzar daşları (serb. Стећци — средњовековни надгробни споменици) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Ужице, Užice) Rayon: Zlatibor dairəsi |
XII-XVI əsrlər | 2016 | 1504 | iii, vi |
Obyektlərin coğrafi yeri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlkin siyahı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülmüşdür. Bu siyahıda Serbiya hökumətinin ümumdünya irsi siyahısına əlavə edilmək üçün namizəd kimi təklif etdiyi obyektlər göstərilir.
| # | Şəkil | Adı | Yeri | Yaranma vaxtı | Siyahıya alınma ili | № | Şərtlər |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Cerdap Milli Parkı (serb. Национални парк Ђердап) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Доњи Милановац) Rayon: (serb. Борски управни округ) |
— | 2002 | 1963 | vii, x |
| 2 |  |
Deliblatsk qumluğu (serb. Делиблатска пешчара) |
Ən yaxın qəsəbə: Deliblato Rayon: (serb. Јужнобанатски управни округ), (serb. Средњобанатски управни округ) kiçik bir hissəsi |
— | 2002 | 1965 | vii, ix, x |
| 3 |  |
Şar-Planina Milli Parkı (serb. Национални парк Шар-планина) |
Ən yaxın şəhər: Prizren Rayon: (serb. Призренски округ), Kosovo və Metohiya muxtar vilayəti |
— | 2002 | 1967 | vii, x |
| 4 |  |
Tara Milli Parkı (serb. Национални парк Тара) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Бајина Башта) Rayon: Zlatibor dairəsi |
— | 2002 | 1968 | x |
| 5 |  |
Davola baroş dağ formalaşması, «Şeytan şəhəri» (serb. Ђавоља варош) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Куршумлија) Rayon: (serb. Топлички управни округ) |
— | 2002 | 1700 | vii |
| 6 |  |
Manasiya (monastır) (serb. Манастир Манасија) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Деспотовац) Rayon: Pomorav dairəsi |
XV əsr | 2010 | 5536 | i, ii, iv, vi |
| 7 |  |
Neqotin pivəxanaları (serb. Неготинске пивнице) |
Şəhər: (serb. Неготин) Rayon: (serb. Борски управни округ) |
XIX əsr | 2010 | 5537 | iii, iv, v, vii |
| 8 |  |
Səməndirə qalası (serb. Смедеревска тврђава) |
Şəhər: (serb. Смедерево/Smederevo ) Rayon: (serb. Подунавски управни округ) |
XV əsr | 2010 | 5538 | iv, v |
| 9 |  |
Çariçin-Qrad (serb. Царичин град) |
Ən yaxın şəhər: (serb. Лесковац) Rayon: (serb. Јабланички управни округ) |
530 | 2010 | 5539 | ii, iii |
| 10 |  |
(serb. Бач) şəhəri və ətraf ərazilərdəki tarixi abidələr (serb. Историјско место Бача и околини) |
Rayon: (serb. Јужнобачки округ) | XII əsrdən | 2010 | 5540 | iv, v, vi, ix |
| 11 |  |
Roma İmperiyasının sərhədləri (serb. Границе Римског царства) |
Rayon: (serb. Јужнобачки округ), (serb. Сремски управни округ), Belqrad dairəsi, (serb. Подунавски управни округ), (serb. Браничевски управни округ), (serb. Јужнобанатски управни округ), (serb. Борски управни округ) |
I əsrdən | 2015 | 6060 | ii, iii, iv |
Obyektlərin coğrafi yeri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Tentative" (ingilis). UNESCO World Heritage Centre. 2012-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 декабря 2010.
- ↑ "The States Parties - Serbia". unesco.org. 2012-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 декабря 2010.