Tərəvəz - insan tərəfindən şirəli hissələrinə görə yetişdirilən və qidada istifadə olunan birillik, ikiillik və çoxillik ot bitkisidir.
Tərəvəz əslində bitkinin qida məhsulu kimi istifadə olunan hissəsidir. Bununla əlaqədar olaraq tərəvəz bitkiləri 10 əsas qrupa bölünür:
Meyvəli - tərəvəz bitkilərində qida üçün yetişmiş və kal meyvələr istifadə olunur. Bu qrupa pomidor, bibər, badımcan, qabaq, xiyar, göy qabaq, qarpız, yemiş, paxla, noxud, lobya (maş), qarğıdalı aiddir.
Soğanaqlılarda - qida üçün soğanaq və ya göy yarpaqlar işlədilir. Onlara baş soğan, batun soğan kəvər soğan, şnit soğanı, sarımsaq aiddir.
Meyvəköklülərə - dağ turpu, ağ turp, qırmızı turp, şalğam, çuğundur, kök, cəfəri, cır havuç, kərəviz aiddir.
Yarpaqlı tərəvəzlərə - kahı, ispanaq, yarpaqlı cəfəri və kərəviz aiddir.
Gövdəmeyvəlilərə - daş kələm aiddir.
Kökümsovlulara - qıtığotu aiddir.
Gövdəyarpaqlılara - (kormofitlərə və ya kələmkimilərə) — ağbaş və qırmızıbaş kələm, Brussel kələmi, Savoy kələmi və s. aiddir.
Zoğlulara - qulançar aiddir.
Çiçəklilərə - ənginar aiddir.
Tərəvəz bitkilərinin yaşama dövrü dedikdə onların toxum cücərməsi ndən başlamış, ta bitkinin tam məhvinə qədər bütün böyümə və inkişaf dövrü başa düşülür.
Tərvəz bitkiləri öz yaşayış dövrlərinin müddətinə görə aşağıdakı qruplara bölünür:
Birillik tərəvəz bitkilərində böyümə və inkişafın bütün mərhələləri bir vegetasiya dövrü ərzində, yəni toxumların səpilməsindən məhsul alınana qədər keçən dövrdə başa çatır.
Tərəvəz bitkilərinin çoxu birilliklərdir. Bu böyük qrupa xiyar, göy qabaq, pomidor, noxud, kahı, gül kələm, qırmızı turp, şüyüd və s. bitkilər daxildir.
İkiillik tərəvəz bitkilərində birinci il vegetativ orqanlar əmələ gəlir və ehtiyat qida maddələri toplanır, ikinci ildə isə həmin maddələrin hesabına barvermə orqanları, meyvələr və toxumlar əmələ gəlir.
İkiillik tərəvəz bitkilərinə bütün meyvəköklülər (qırmızı turpdan başqa) və bütün kələmlər (gül və Çin kələmindən başqa) aiddir.
İkiillik tərəvəz bitkiləri çox vaxt inkişaf dövrünü bir ildə tamamlayır. Məsələn, əgər faraş əkində çuğundurun cücərtiləri uzun müddətli soyuğa düşərsə bitkilərin çoxu əkin ilində çiçəkləyir və toxum verir ki, bunlar da bəzən yetişə bilir.
Çoxillik tərəvəz bitkilərində birinci il vegetativ orqanlar əmələ gəlir.Vegetasiya dövrünün axırında soğanaqlarda və ya kökümsovlarda ehtiyat qida maddələri toplanır. Sonralar çoxillik bitkilərdə hər il müəyyən şərait daxilində gövdələrin böyümə və inkişafı,qönçələmə, çiçəkləmə, meyvə və toxumların böyüməsi və yetişməsi baş verir.
Çoxillik tərəvəz bitkilərinə qıtığotu, turşəng (quzuqulağı), rəvənd, qulançar, ənginar və s. aiddir.
Tərəvəz bitkilərinin təsnifatını qruplar vəfəsilələr üzrə bilmək böyük əhəmiyyətə malikdir.
Tərəvəz bitkilərini çiçəyin, meyvənin qurluşuna və digər botaniki xüsusiyyətlərə görə fəsilələr üzrə qruplaşdırırlar. Onlar bu xüsusiyyətlərinə görə üç əsas qrupa ayrılır:
Birləpəlilər qrupuna zanbaq və taxıllar aiddir. İkiləpəlilər qrupuna xaççiçəklilər, çətirçiçəklilər, tərə, paxlalılar, mürəkkəbçiçəklilər, qırxbuğum aiddir. Göbələklər qrupuna lövhəciklilər aiddir.
Bitkilərin normal böyüməsi, inkişafı və onlardan yüksək məhsul əldə etmək üçün müxtəlif həyat şəraitləri vacib lazımdır.Bütün bu şəraitlər bitkilərin həyat amilləri adlanır, onlar bitkilərə eyni dərəcədə vacibdir və biri digərini əvəz edə bilməz. Bunlar aşağıdakılardır: