Teleqüllə

Teleqüllə — televiziya ötürücü mərkəzinin televiziya və radio yayım ötürücülərinin ötürücü antenaları quraşdırılmış yüksək qüllədir.

Bəzən teleqüllə sözü qüllə kimi də istifadə olunur, qüllənin sabitliyi əsasən gecikmələrlə təmin olunarsa, belə bir qüllə mast adlanır.^[1][2][3]

Televiziya və yayım siqnallarının etibarlı qəbulu zonası televiziya qülləsinə ötürülən antenaların hündürlüyündən asılıdır, buna görə də mümkün qədər yüksəkdə tikilir və ərazi ən yüksək nöqtələrdə yerləşdirilir. Transmissiya kabellərinin (ötürücülər) yüksək ötürmə qabiliyyəti yanğınların artmasına gətirib çıxarır ki, dizaynın hündürlüyü və spesifikliyi elədir ki, söndürmə prosesi ləngiyir

Televiziya qüllələri, bir qayda olaraq, yer üzərindəki ən yüksək binalardır, onlar tez-tez müşahidə platformaları ilə birləşirlər.

Dünyanın ilk dəmir-beton teleqülləsi 1956-cı ildə Ştutqartda inşa edilmişdir. Ştutqart Televiziya Qülləsi bütün dünyada bu tip bir çox qüllələrin prototipi olmuşdur. Televiziyadan əvvəl televiziya qüllələri düşmənə və ya müəyyən bir əraziyə , bəzən də mayaklara baxmaq istifadə olunurdu.

Dünyadakı ən yüksək teleqüllə Tokio teleqülləsidir (634 m, 2008–2011), Rusiyada ən yüksək teleqüllə — Ostankino teleqülləsidir (540 m, 1967). Böyük televiziya qüllələri şəhərlərin simvollarından biridir və bu ərazilər çox sayda turist cəlb edir.

Peyk yayımı və kabel televiziyasının fərdi qəbuledicilərin inkişafı ilə televiziya qüllələrinin praktik əhəmiyyəti azalıb.

Televiziya siqnalının etibarlı qəbulunun nəzəri zonası (həmçinin VHF radiostansiyasının, VHF CCIR və VHF OIRT siqnalı) qəbuledici antenin quraşdırma nöqtəsindən ötürücü antenin xətti məsafəsi ilə müəyyən edilir.

Ultraqısa dalğaları , işıq kimi, düz bir xəttdə yayılır, yerin ətrafında dolaşamayan və qısa dalğalardan fərqli olaraq ionosferin əksinə hərəket etmir.

Yer üzərində təxminən 6,370 kilometr radiuslu bir sfera formasına malik olduğuna nəzərə alsaq , üfüq xəttinə uyğun olan maksimum aralığın müəyyənləşdirilməsi üçün aşağıdakı düsturu almaq olar

${\displaystyle D=3,57({\sqrt {H}}+{\sqrt {h}})}$,

${\displaystyle D}$ — maksimum görünüş məsafəsi km;

${\displaystyle H}$ — antenanın ötürmə hündürlüyü, m;

${\displaystyle h}$ — antenanın qəbul etmə məsafəsi, m.

Antenaların planetimizin mükəmməl düz bir səthinə yerləşdirildiyi ehtimal edilərək hesablansada

Verilən antenanın 200 metr yüksəkliyində olduğunu və qəbul edicinin 10 metr yüksəkliyində olduğunu düşünsək. Televiziyanın qəbul etmə məsafəsi aşağıdakı kimidir.

${\displaystyle D=3,57({\sqrt {2}}00+{\sqrt {1}}0)=3,57(14,14+3,16)=61,76}$

• Ən yüksək televiziya qüllələrinin siyahısı

• Rus televiziya qüllələrinin tarixindən
• İlk yerli TV qülləsi haqqında