Timur Kocaoğlu

Timur Kocaoğlu (1947[1] və ya 31 may 1947, İstanbul) — özbək əsilli türk tarixçisi, dilçilik və siyasət elmləri üzrə ekspert. Kolumbiya Universitetində doktorluq dissertasiyasını müdafiə edən ilk özbək alimi. 1947-ci ildə İstanbulda Buxara Xalq Sovet Cümhuriyyətinin rəhbərlərindən olan Osman Kocaoğlunun ailəsində anadan olmuşdur.[2][3][4][5] 1971-ci ildə İstanbul Universiteti Ədəbiyyat Fakültəsinin Türk Dili və Ədəbiyyatı bölməsini bitirmişdir. 1977-ci ildə Kolumbiya Universitetində (Nyu-York) İncəsənət, Yaxın Şərq Dilləri və Mədəniyyətləri Departamentində (MELAC) təhsil alıb, sonra 1979-cu ildə Kolumbiya Universitetinin Beynəlxalq Araşdırmalar Departamentində siyasi elmlər üzrə iki magistr dissertasiyası müdafiə edib. 1982-ci ildə Kolumbiya Universitetində çalışmış məşhur professor Edvard Allvortun elmi rəhbərliyi altında o, "National Identity in Soviet Central Asian Prose Fiction of the Post-Stalin Period: 1953–1982" adlı namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. Timur Kocaoğlu bu tezisi müdafiə etdikdən sonra uzun illər Azad Avropa Radiosunda çalışdı.[6]

Timur Kocaoğlu
Doğum tarixi 1947[1] və ya 31 may 1947(1947-05-31) (77 yaş)
Doğum yeri
Fəaliyyəti tarixçi, politoloq
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tərcümeyi-halı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Timur Kocaoğlu 31 may 1947-ci ildə İstanbulda anadan olub. Həmin vaxt atası Osman Kocaoğlu siyasi təzyiqlər və iş üçün tez-tez Türkiyəni tərk etməli olur. Timur dörd yaşında olanda ailəsi ilə birlikdə Pakistanın Pişəvər şəhərinə köçdü. Üç il İngilis dili məktəbi olan Convent High Schoolda oxudu. 1957-ci ildə Osman Kocaoğlu ailəsi İstanbula qayıdır və Timur Əhməd Rasim İbtidai məktəbində təhsilini davam etdirir. Əvvəl Kartal Liseyində, ondan sonra Pendik Liseyində təhsil alıb. Orta məktəbdə oxuyarkən tarix müəllimi Nəzmiyə Toğan və ədəbiyyat müəllimi Səlahəddin Savcıdan dərs alıb. Nəzmiyə Toğan türk xalqının milli azadlıq hərəkatının liderlərindən biri və məşhur alim Əhməd Zeki Vəlidi Toğanın həyat yoldaşı idi.

Timur Kocaoğlu orta məktəbdə oxuyarkən dostu Yusuf Çotuksökenlə birlikdə "Duvar" adlı qəzet nəşr etdi. 1965-ci ildə İstanbul Universitetində Türk Dili və Ədəbiyyatı fakültəsində təhsil almağa başlayıb. Bu universitetdə Ali Nihad Tarlan, Abdulkadir Karahan, Ahmet Caferoğlu, Sadettin Buluç, Faruk Timurtaş, Muharrem Ergin, Fahir İz, Mehmet Kaplan, Ömer Faruk Akün, Ali Karamanlıoğlu kimi məşhur türk alimlərindən dərs alıb.

Universitetdə oxuyarkən atası Osman Kocaoğlu dünyasını dəyişib. Osman Kocaoğlu oğlu Timuru sonuncu dəfə hüzuruna dəvət edərək, belə vəsiyyət edib:

Sənə bankda pul qoymuram, sənə imarət, bərəkətli torpaqlar, sənə dayaq olmaq üçün qardaşlar qoymuram, sənə ancaq Vətən həsrətini miras olaraq qoyuram.[7][8]

Osman Kocaoğlunun ölümündən xəbərsiz olan Kolumbiya Universitetinin professoru Edvard Allvort onun adından məktub göndərir. Məktubda Buxara və onun siyasəti ilə bağlı bəzi suallar var idi. Məktubu alan Timur Kocaoğlu atasının ölüm xəbəri ilə yanaşı məktubdakı bəzi suallara da cavab verməyə çalışıb. Bu şəkildə Timur Kocaoğlu məktub vasitəsilə professor Edvard Allvortla tanış olub. Edvard Allvort Timur Kocaoğlunun Orta Asiya xalqlarının ədəbiyyatı ilə maraqlandığını anlayınca, onun təqaüdlə Amerikaya gəlməsinə kömək etdi.

1977-ci ildə Timur Kocaoğlu elmi fəaliyyəti ilə yanaşı Azad Avropa Radiosunda fəaliyyətə başlayıb. O zaman Azad Avropa Radiosunun xəbərləri 22 dildə yayımlanırdı. Bunlara 6 türk dili (özbək, qazax, qırğız, türkmən, tatar və başqırd) daxil idi. Alim Azad Avropa Radiosunda çalışdığı 17 il ərzində özbək və ingilis dillərində yüzlərlə elmi məqalə yazıb. Almaniyada işləyərkən alman dilini də öyrəndi. Azad Avropa Radiosunda bir müddət işinə ara verdikdən sonra 1985–1988-ci illərdə Mərmərə Universitetində çalışdı. Daha dörd il Azad Avropa Radiosunda çalışdıqdan sonra 1993-cü ildə Koç Universitetinin dekanı Attila Aşkarın dəvəti ilə Türkiyəyə qayıdıb və Koç Universitetində mühazirələr oxuyub. 1995–2005-ci illərdə Türk Dil Qurumunda çalışıb. 2011-ci ildən Miçiqan Universitetində işləyir. 2021-ci ildə Miçiqan Universitetindən təqaüdə çıxdı. İndi Özbəkistan Milli Universitetində onlayn kurslar tədris edir. O, həmçinin YouTube-da "Türkbilim Sanaltayı"nı təsis edib, elmi konfranslar təşkil edir.[9][10]

Əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Timur Kocaoğlu (Şimdi.). Türk Dünyası Cümle Rehberi İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1992; 156
  • Timur Kocaoğlu (Haz.), Jön Türkistan: Türkistan Milli Bağımsızlık Düşünce Servisi Aylık Dergisi (Paris). cilt 1 (1929–1930). İstanbul: Ayaz Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı Nəşrləri, 1997
  • Timur Kocaoğlu, "Jön Türkistan'ın Türkistan Basın Tarihindeki Yeri" Jön Türkistan: Türkistan Milli İstiklal Fikrine Hizmet Eden (Paris) Aylık Dergisi. cilt 1 (1929–1930). İstanbul: Ayaz Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı Yayınları, 1997; s. 13
  • Timur Kocaoğlu, (Şimdi.). Türkistan'da Islahat Hareketleri ve Devrimler: 1900–1924. Haarlem (Hollandiya): SOTA, 2001 (Birinci nəşr); 506 səhifə
  • Timur Kocaoğlu, (Şimdi.). Türkistan'da Islahat Hareketleri ve Devrimler: 1900–1924. Haarlem (Hollandiya): SOTA, 2001 (İkinci nəşr: 2018) ; 506 səhifə
  • Timur Kocaoğlu. Karai: Trakai Lehçesi. Münih: Lincom Europa Akademik Yayınları, 2006; 243 səhifə.
  • Timur Kocaoğlu. Aşk Sözleri: Ağlamak. İstanbul: Kutlu Nəşriyyatı, 2018; 245 səhifə.
  • Timur Khoja Ogli, Aşk Sözleri. Taşkent: Qamar Media, 2021 .
  • Timur Kocaoğlu ve Akartürk Karahan, Sevgili Güzel Hasine: Yüzbaşı Şerafettin'in Karısına Mektuplar, 1911–1922. İstanbul: Cümle Yayınları, 2018; 144 səhifə
  • Timur Kocaoğlu. Maghjan Jumabayev: Alev, Özgürlük ve Aşkın Şairi. Astana (Qazaxıstan): Uluslararası Türk Akademisi, 2018; 93.
  • Timur Kocaoğlu ve Muhammed Kayum Azizi. Binbir Bilmece: Özbek Ağızlarından Afganistan. İstanbul: Uluslararası Türk Akademi Yayını, 2019; 536 səhifə.
  • Timur Kocaoğlu (Haz.) Türk Sözü ile Kültür Varlıklarının İzinde. İstanbul: Türk Dil Derneği Yayını (Yayıncı: Kutlu Yayınevi), Aralık 2020; 399
  • Timur Kocaoğlu, Tülay Gençtürk Demircioğlu, and Akartürk Karahan. Kurtuluş Savaşı'nın Unutulan Şairi Dr. Şerafettin Bey (1889–1922) Derleme Şiirler. . Ankara: Türk Dil Kurumu, 2021; 287.
  • Norman Graham, Folke Lindahl, Timur Kocaoğlu. Rusya ve Türkiye'yi Yeniden Büyük Hale Getirmek. Lanham: Lexington Books, 2021, 244
  • Joliboy Eltezerov ve Timur Kocaoğlu (Haz.). Buhara Cumhuriyeti 101 yaşında / Buhara Cumhuriyeti 101 yaşında. İstanbul: KutluYayınevi, 2021; 282. (Özbəkistan nəşri: Daşkənd: Mumtoz, 2021).
  • Timur Kocaoğlu, "Çağdaş Özbek Edebiyatı" Türk Dünyası El Kitabı, Dördüncü Cilt: Edebiyat (Türkiye Dışı Türk Edebiyatları). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1998 (Üçüncü nəşr); s. 179–197.
  • Shamsiddin Kamoliddin — Timur Kocaoğlu. Proekt Kulturnoy Autonomii Turkestana Mahmudhodji Behbudi 1907 [Mahmudhoca Behbudi'nin Türkistan Kültürel Muhtariyeti Tasarımı]. Saarbrücken: Lambert Akademik Yayıncılık.[11][12]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Czech National Name Authority Database as Linked Data, Báze národních jmenných autorit v podobě propojených dat.
  2. ↑ Aleyna Malkoç. Türkbilimde Arayışlar Timur Kocaoğlu Armağanı. Arxivləşdirilib 2022-12-15 at the Wayback Machine İstanbul: KUTLU YAYINEVİ, 2022
  3. ↑ "Buhara'nın ilk Cumhurbaşkanı Osman Hoca'nın oğlu Prof. Dr. Kocaoğlu: Buhara ordusu Türk subayların desteğiyle kuruldu". star.com.tr. 3 September 2020. 27 February 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 3, 2020.
  4. ↑ "Osman Kocaoğlu'nu Anma". turkdilidernegi.org.tr. February 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 2, 2015.
  5. ↑ "TUHAF BİR TARİH ANLAYIŞI". www.tarihistan.org. February 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 9, 2020.
  6. ↑ Timur Kocaoğlu (1947). "Timur Kocaoğlu (1947)". 8 August 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 May 2014.
  7. ↑ Sulaymon Inoyatov. BUXOROI ShARIF XOʻJALARI: USMON XOʻJA, OTAULLA XOʻJAYeV, FAYZULLA XOʻJAYeV AJDODLARI VA AVLODLARI ShAJARASI, Buxoro, 2022
  8. ↑ Prof. Dr. Timur Kocaoğlu. "The Opening Lecture on "Turkology from Past to Present" by Prof. Dr. Timur Kocaoğlu". 27 February 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 October 2022.
  9. ↑ "LEARNING TURKISH AND TURKIC LANGUAGES ON DIGITAL ENVIRONMENT IN THE USA ~ PRESENTED KNOWLEDGE AND OPPORTUNITIES". lmglobal.org. March 2022. February 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 2, 2022.
  10. ↑ Aleyna Malkoç. Türkbilimde Arayışlar Timur Kocaoğlu Armağanı. Arxivləşdirilib 2022-12-15 at the Wayback Machine İstanbul: KUTLU YAYINEVİ, 2022
  11. ↑ "Timur Kocaoğlu kitapları". nadirkitap. 2023-02-27 tarixində arxivləşdirilib.
  12. ↑ "The Opening Lecture on "Turkology from Past to Present" by Prof. Dr. Timur Kocaoğlu". marmara.edu.tr. February 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 22, 2022.