Ulucanlar Həbsxana Muzeyi
Ankara Mərkəzi Qapalı Həbsxanası və Gözaltı Evi ya da Ulucanlar Həbsxanası — Ankaranın Altındağ mahalının Ulucanlar səmtində 1925–2006 arasında fəaliyyət göstərən bir həbsxanadır[2] . Türk siyasi və ədəbi həyatında əhəmiyyətli bir yeri olan Ulucanlar Həbsxanasını bərpa edərək muzey və mədəniyyət və sənət mərkəzinə çevirmək layihəsi Altındağ Bələdiyyəsinə verildi. 2009-cu ildə başlanan bərpa işləri 2010-cu ildə tamamlandı.
| Ulucanlar Həbsxana Muzeyi | |
|---|---|
.jpg) | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1925 |
| Bağlanıb | 2006 |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Altındağ ilçəsi |
| 39°56′18″ şm. e. 32°52′23″ ş. u.HGYO | |
| ulucanlarcezaevimuzesi.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hərbi anbar kimi xidmət etmək üçün 1923-cü ildə tikilən bir binada qurulan həbsxana, 1925-ci ildə edilən təmirdən sonra həbsxana olaraq istifadə olunmağa başladı.[3]
68 nəslin öndə gələn adlarından Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan və Hüseyin İnan, 6 May 1972-ci ildə həbsxana həyətindəki qovaq ağacının altında edam edildi. 1980 İnqilabının ilk edamları bu həbsxanada 8 oktyabr gecəsi solçu Necdet Adalı və sağçı Mustafa Pehlivanoğlunun edamı ilə baş verdi. 13 dekabr 1980-ci ildə Erdal Erenə verilən ölüm cəzası burada icra edildi.
Həbsxanada Cüneyt Arcayürek, Mahmut Alınak, Fakir Baykurt, Hatip Dicle, Orhan Doğan, Bülent Ecevit, Yılmaz Güney, Nâzım Hikmet, Yaşar Kamal, Yavuz Öbekci, Selim Sadak, Sırrı Sakık, Kamal Tahir, Metin Toker, Muhsin Yazıcıoğlu və Leyla Zana Bir çox məşhur məhbus və məhkum qaldı.
29 sentyabr 1999-cu ildə başladılan Həyata Dönüş Əməliyyatı zamanı 10 nəfər həbsxanada öldü, 100-ə yaxın insan yaralandı.[2]
Ulucanlar Həbsxanası 1 iyul 2006-cı ildə bağlandı. Daha sonra bərpa edildi və muzeyə çevrildi.
Populyar mədəniyyətdə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Uçurtma vurmayın filmi 1989-cu ildə bu həbsxanada çəkilib.
- Yılmaz Güney'in Divar filmi üçün ilham idi.[2]
- 2009-cu ildə nəşr olunan Ezel serialının həbsxana səhnələri[4]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Mamak Hərbi Həbsxanası
- Pirin Sarayı
- Diyarbakır Həbsxanası
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Həbsxana Muzeyinin veb saytına giriş Arxivləşdirilib 2014-12-18 at the Wayback Machine tarixi: 6 May 2020.
- TBMM İnsan Haqları Sorğu Komissiyası 26 Sentyabr 1999 Ulucanlar Həbsxana Raporu
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 GeoNames (ing.). 2005.
- ↑ 1 2 3 "Türkiye'nin en ünlü cezaevi tarih oluyor", Yeni Şafak, 28 Haziran 2006, 21 Mart 2010 tarihinde erişildi.
- ↑ TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu inceleme raporu Arxivləşdirilib 2012-05-15 at the Wayback Machine, 15. sayfa, 21 Mart 2010 tarihinde erişildi.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-08.