Yaponiya İmperiya Donanması
Yaponiya İmperiya donanması (yap. 大日本帝國海軍) — Yaponiya imperiyasının hərbi-dəniz qüvvələri. Bu silahli birləşmələr 1869-cu ildən 1947-ci ilə qədər mövcud olmuşdur. Donanma rəsmən «Birləşmiş donanma» adını almışdır. 1894-cü ildə «Daimi hazırlıq donanması» və «Qərb donanması» birləşirilərək «Birləşmiş donanma» adlandırılmışdır.
| Yaponiya İmperiya Donanması | |
|---|---|
| 大日本帝国海軍 | |
 | |
| Növü | hərb |
| Yaranma tarixi | 1867 – 1947 |
| Ölkə | Yaponiya imperiyası |
| Tabedir | Dəniz nazirliyi |
| Döyüşlər | |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri | İsoroku Yamamoto … |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Asiya ərazisində iştirakı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Rus-Yapon müharibəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Birləşmiş donanmada 6 müasir zirehli eskadra gəmisi və 8 zirehli kreyser, rus donanmasında isə 7 zirehli eskadra gəmisi və 4 zirehli kreyseri iştirak etmişdir
- Çemulpo döyüşü — yanvar 1904.
- Yaponiyaya məxsus «Hasuse» və «Yaşima» qəmirilərinin batırılması— may 1904.
- Sarı dəniz döyüşü — iyul 1904 .
- Tsusima döyüşü — may 1905 . Yapon donanması ilk dəfə aktiv şəkildə döyüşdə radioəlaqədən istifadə edir.
Birinci Dünya müharibəsi və sonrakı dövr
[redaktə | mənbəni redaktə et]1914 ildə ilk dəfə Sindaoda uğurlu avia zərbə həyata keçirilir[1]
1922 — Yaponiya ilk dəfə Hose aviadaşıyıcısını istifadəyə verir
- Vaşinqton anlaşması (1922) — Yaponiyaya Böyük Britaniya və ABŞ donanmasının 60% qədər donanma saxlamaq hüququ əldə edirdi.
- London dəniz anlaşması (1930)
İkinci dünya müharibəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Müharibənin əvvəllərində Yaponiyanın 9 aviadaşıyısı olduğu halda ABŞ donanmasında isə cəmi 7 avia daşıyıcı vardı. Üstəlik onun dördü Atlantik okeanda yerləşirdi[2]. Yaponiya hərbi sənaye baxımından amerikadan olduqca geri qalırdı[3].
- İkinci dünya müharibəsində Sakit okean cəbhəsi
- Pörl Harbora hücum — dekabr 1941.
- Kuanton döyüşü — dekabr 1941. tarixdə ilk dəfə sualtı qayıqlar tərəfindən aviadaşıyıcının batırılması.
- HMS Hermes (95), Kornuoll və Dorsetşir kreyserlərinin batırılması — aprel 1942.
- Mərcan dənizi döyüşü — may 1942.
- Miduey döyüşü — iyun 1942.
- Savo adasında döyüş — avqust 1942.
- Santa-Krus adasındakı döyüş — oktyabr 1942.
- Quadakanal döyüşü — noyabr 1942.
- Komandor adaları döyüşü — mart 1943.
- Sent-Corc burnundakı döyüş — noyabr 1943.
- Truk adasındakı məğlubiyyət — fevral 1944.
- Marian adaları döyüşü — iyun 1944.
- Leyte körfəz döyüşü — oktyabr 1944.
- Ten-Qo əməliyyatı — aprel 1945.
- Daxili Yapon dənizidə donanmanın darmadağın edilməsi — iyul 1945.
1947 ildə. donanma tamamən ləğv edilir.
1954 ildə Yaponiyanın Dəniz Özünü Müdafiə Qüvvələri yaradılır.
Bayraqları
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
donanma admiralı -
vitse-admiral -
Kontr-admiral -
Rütbələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ali komanda heyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| Kateroriya | İmperator yap. 天皇 | Admiral yap. 将官 | Zabit yap. 士官 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Admiral
|
|
.gif){kind=small}
|
.gif){kind=small}
|
.gif){kind=small}
|
|
.gif){kind=small}
|
.gif){kind=small}
|
.gif){kind=small}
|
.gif){kind=small}
| |
.jpg)
|
|
.gif)
|
.gif)
|
.gif)
|
.gif)
|
.gif)
|
.gif)
|
.gif)
|
.gif)
| ||
| rütbə | yap. 大元帥 | yap. 元帥 | yap. 大将 | yap. 中将 | yap. 少将 | yap. 大佐 | yap. 中佐 | yap. 少佐 | yap. 大尉 | yap. 中尉 | yap. 少尉 |
| səslənmə | dayqensuy | qansuy | tayce: | tyo:ce: | se:se: | taysa | tyu:sa | se:sa | tayi | tyu:i | se:i |
| tərcümə | generalissimus | donanma admiralı | admiral | vitse-admiral | kontr-admiral | kapitan 1-ci ranq | kapitan 2-ci ranq | kapitan 3-ci ranq | kapitan-leytenant | leytenant | kiçik leytenant |
| ingiliscə | Generalissimo | Fleet Admiral | Admiral | Vice Admiral | Rear Admiral | Captain | Commander | Lieutenant Commander | Lieutenant | Lieutenant (JG) | Ensign |
Aşağı komanda heyəti və matroslar
[redaktə | mənbəni redaktə et]| Kateqoriya | Miçman yap. 准士官 | Gizir yap. 下士官 | Matros yap. 水兵 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ? | 
|
|
|
|
|
|
| |
| rütbətələr (1942 ilə qədər) | yap. 兵曹長 | yap. 一等兵曹 | yap. 二等兵曹 | yap. 三等兵曹 | yap. 一等水兵 | yap. 二等水兵 | yap. 三等水兵 | yap. 四等水兵 |
| səslənmə | heyso:te: | itto: heyso: | nito: heyso: | santo: heyso: | itto: suyhey | nito: suyhey | santo: suyhey | ento: suyhey |
| Tərcümə | miçman | gizir 1-ci dərəcə | gizir 2-ci dərəcə | gizir 3-ci dərəcə | matros 1-ci klas | matros 2-ci klas | matros 3-ci klas | matros 4-ci klas (matros) |
| İngiliscə | Warrant Officer | Petty Officer 1st Class | Petty Officer 2nd Class | Petty Officer 3rd Class | Seaman 1st Class | Seaman 2nd Class | Seaman 3rd Class | Seaman 4th Class |
| rütbələr (1942 ildən sonra) | yap. 兵曹長 | yap. 上等兵曹 | yap. 一等兵曹 | yap. 二等兵曹 | yap. 水兵長 | yap. 上等水兵 | yap. 一等水兵 | yap. 二等水兵 |
| səslənmə | heyso:te: | ce:to: heyso: | itto: heyso: | nito: heyso: | suyheyte: | ce:to: suyhey | itto: suyhey | nito: suyhey |
| Tərcümə | miçman | Böyük gizir | gizir 1-ci ranq | gizir 2-ci ranq | böyük matros | matros ali klas | matros 1-ci klass | matros 2-ci ranq (matros) |
| İngiliscə | Warrant Officer | Superior Petty Officer | Petty Officer 1st Class | Petty Officer 2nd Class | Leading Seaman | Superior Seaman | Seaman 1st Class | Seaman 2nd Class |
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ IJN Wakamiya Seaplane Carrier Arxivləşdirilib 2011-06-04 at the Wayback Machine (ing.)
- ↑ Pearl Harbor Attack Hearings, Pt. 15, p. 1901-06 Arxivləşdirilib 2007-10-11 at the Wayback Machine (ing.)
- ↑ Yaponiya hansı səbəbdən müharidədə məğlub olmuşdur Arxivləşdirilib 2019-12-12 at the Wayback Machine (ing.)
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Османов Е. М. История становления японской императорской армии и флота : 1868-1894 : диссертация ... кандидата исторических наук : 07.00.03. - Санкт-Петербург, 2005. - 306 с.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Yaponiya İmperiya donanması İkinci dünya müharibəsində Arxivləşdirilib 2008-10-15 at the Wayback Machine
- Imperial Japanese Navy Page (ing.)
- Imperial Japanese NavyArxivləşdirilib 2013-01-04 at Archive.today (ing.)
- Yaponiya İmperiya donanması. Video