Zəiflətmə müharibəsi

Yorma müharibəsi (ərəb. حرب الاستنزاف‎ Romanizasiya: Hərb əl-İstinzaf; ivr. ‏מלחמת ההתשה‏‎ Romanizasiya: Milhemet haHataşah), 1967-1970-ci illər arasında Sinay yarımadasında İsrail ilə Misir və müttəfiqləri arasında meydana gələn hərbi toqquşmalardır.

Yorma müharibəsi (ərəb. حرب الاستنزاف‎ Romanizasiya: Hərb əl-İstinzaf; ivr. ‏מלחמת ההתשה‏‎ Romanizasiya: Milhemet haHataşah)
Soyuq müharibə və Ərəb-İsrail müharibələri
Süveyş kanalının xəritəsi
Süveyş kanalının xəritəsi
Tarix 1 iyul 1967-7 avqust 1970-ci il
Yeri Sinay yarımadası
Nəticəsi Nəticəsiz qalmışdır.[1]
İsrailin Sinay yarımadasındakı işğalı davam etmişdir
Münaqişə tərəfləri
 İsrail
  Misir
Misir
 SSRİ
 Fələstin Azadlıq Təşkilatı
 Kuba
 İordaniya
Suriya

[2]

Komandan(lar)

 İsrail Levi Eşkol
 İsrail Haim Bar-Lev

 Misir Camal Əbdül Nasir
 Misir Əhməd İsmayıl Əli
 Misir Saad Əl Şazli

Tərəflərin qüvvəsi

 İsrail 275.000 əsgər

 Misir: 200,000
 SSRİ: 10,700-15,000[3]
 İordaniya: 15,000[4]
 Fələstin Azadlıq Təşkilatı

900-1,000[5][6]
İtkilər

 İsrail 694[7]-1,424[8] əsgər ölmüşdü
227 mülki əhali ölmüşdü[7]
2,659 yaralı[7]
14[9]-30[10] hərbi təyyarə

 Misir:
2,882[11]-10,000[9] əsgər və mülki əhali ölmüşdü
6,285 yaralı[12]
60[10]-114[13] hərbi təyyarə
 FələstinAzadlıq Təşkilatı:
1,828 ölü
2,500 əsir[14]
 İordaniya:
40-84 ölü
108-250 yaralı
4 əsir
30 tank
 SSRİ:
58 ölü[15]
4-5 hərbi təyyarə
 Kuba:
180 ölü
250 yaralı[16]
Suriya
:
Minlərlə itki[17]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1967-ci ildə baş vermiş Altı günlük müharibədən sonra, Ərəb-İsrail qarşıdurmasının mərkəzində olan problemləri həll etmək üçün ciddi bir diplomatik səy göstərilmədi. 1967-ci ilin sentyabrında ərəb dövlətləri İsrail ilə sülh, tanınma və ya danışıqları qadağan edən “üç xeyr” siyasətini həyata keçirməyə başladılar. Misir Prezidenti Camal Əbdül Nasir, yalnız bir hərbi müdaxilənin İsraili və ya beynəlxalq birliyi İsraili Sinaydan çıxarmağa məcbur edəcəyinə inanırdı[18][19] və iki ölkə arasındakı toqquşmalar qısa bir müddət ərzində Süveyş kanalı boyunca yenidən başladı.

Toqquşmalar əvvəlcə qarşılıqlı artilleriya atəşləri və Sinaya kiçik miqyaslı hücumlar ilə məhdudlaşırdı. Ancaq 1969-cu ildə Misir Ordusu daha genişmiqyaslı əməliyyatlara hazırlaşmağa başladı. 8 mart 1969-cu ildə Nasir, Süveyş kanalı boyunca geniş çaplı bombardmanlar, genişmiqyaslı hava döyüşləri və komando hücumlarını özündə cəmləşdirən zəiflətmə müharibəsi elan etdi[18][20]. Qarşıdurmalar 1970-ci ilin avqustuna qədər davam etdi və atəşkəslə başa çatdı. Sülh danışıqlarına sözün həqiqi mənasında bağlanmadan, müharibənin başladığı sərhədlər eyni qalmışdı.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-07.
  2. ↑ http://dover.idf.il/NR/rdonlyres/0771A94F-B23C-43E6-8955-9630D34B8076/0/WarofAttrition40Years.ppt#262,6 Arxivləşdirilib 2012-03-24 at the Wayback Machine |The War: Lebanon and Syria |Dover.idf.il
  3. ↑ Russian Aviation and Air Power in the Twentieth Century, Robin D. S. Higham, John T. Greenwood, Von Hardesty, Routledge, 1998, p.227
  4. ↑ Fruchter-Ronen I, (2008), pp. 244–260
  5. ↑ Morris (1999), p. 368
  6. ↑ Wallach, Jedua; Ayalon, Avraham; Yitzhaki, Aryeh (1980). "Operation Inferno". in Evyatar Nur. Carta's Atlas of Israel, Volume 2
  7. ↑ 1 2 3 Schiff, Zeev, A History of the Israeli Army (1870–1974), Straight Arrow Books (San Francisco, 1974) p. 246, ISBN 0-87932-077-X
  8. ↑ http://www.mfa.gov.il/MFA/History/Modern+History/Centenary+of+Zionism/The+Arab-Israeli+Wars.htm Arxivləşdirilib 2011-04-29 at the Wayback Machine |The Arab-Israeli Wars
  9. ↑ 1 2 Benny Morris, Righteous victims: a history of the Zionist-Arab conflict, 1881–2001, Random House (1999), page 362. ISBN 978-0-679-74475-7.
  10. ↑ 1 2 Nicolle and Cooper, 32-33
  11. ↑ Saad el-Shazly, The Crossing of Suez. p. 195. ISBN 978-0-9604562-2-2.
  12. ↑ Uri Bar, The Watchman Fell Asleep: The Surprise Of Yom Kippur And Its Sources. p.15. ISBN 978-0-7914-6482-3.
  13. ↑ Insight Team of the London Sunday Times, Yom Kippur War, Double Day & Company (1974) Page 42
  14. ↑ Zeev Schiff, History of the Israeli Army 1870–1974, Straight Arrow Books (1974) ISBN 0-87932-077-X, page 246
  15. ↑ A list of known Soviet army losses of manpower during The War of attrition Arxivləşdirilib 2018-12-23 at the Wayback Machine  (rus.)
  16. ↑ Karsh, Efraim: The cautious bear: Soviet military engagement in Middle East wars in the post-1967 era
  17. ↑ http://dover.idf.il/NR/rdonlyres/0771A94F-B23C-43E6-8955-9630D34B8076/0/WarofAttrition40Years.ppt#262,6 Arxivləşdirilib 2012-03-24 at the Wayback Machine |The War: Lebanon and Syria
  18. ↑ 1 2 Dunstan 2003, pp. 7–14
  19. ↑ Egypt Will Fight, Nasser Shouts|iş=Pittsburgh Post-Gazette|tarix=24 noyabr 1967|url=https://news.google.com/newspapers?nid=1129&dat=19671124&id=iy4NAAAAIBAJ&sjid=mmwDAAAAIBAJ&pg=7156,4781952%7Csəhifə=2}}
  20. ↑ Israeli Mirage and Nesher Aces|nəşriyyat=Osprey|il=2004|səhifələr=46–53