xürrəmilər

Xürrəmilər hərəkatı (fars. خُرّمدينان‎ - Xorrâm-Dinân, ərəb. خُرَّميه‎ Khurrāmīyah) – Azərbaycanın Ərəb Xilafətinin tərkibində olduğu dövrdə ərəblərə qarşı Azərbaycanda başlamış, sonra Gilan, Mazandaran, Luristan və İrana yayılmış xalq hərəkatıdır. Xürrəmilər hərəkatının birinci mərhələsi üsyanın başlamasından Babəkin üsyana rəhbərlik etməyə başladığı zamana qədərki dövrü əhatə edir. I mərhələdə üsyanın əsas rəhbəri və aparıcı fiqur Azərbaycanın Ərdəbil şəhərindən olan Cavidan Səhrək oğlu olmuşdur. Xürrəmilər hərəkatının I mərhələsində baş verən hadisələr və döyüşlər əsasən Azərbaycan ərazisində olmuş və geniş yayılmamış, üsyan Ərəb Xilafəti üçün o qədər də böyük təhlükə törətməmişdir. 755-ci ildə baş verən və sözsüz ki, xürrəmilərin də iştirak etdikləri Sunbad üsyanı nəzərə alınmazsa, mənbələrdə "əl-müxəmmirə" – "qırmızı geyinmişlər" adı ilə məşhur olan xürrəmilərin ilk məlum çıxışı 162/778-ci ilə aid edilir. Üsyanın başında "Əbd əl-Qəhhar adlı birisinin" durduğu haqqında xəbər verən ət-Təbəridən fərqli olaraq Nizamülmülk üsyan başçısının Əbu Müslimin oğlu Əbu əl-Qərra olduğunu, üsyançıların "[Ə]bu Müslim sağdır. Məmləkəti tutaq!" şüarı ilə çıxış etdiklərini dəqiqləşdirir. Nizamülmülk üsyançıları "qırmızı geyinmişlər" əvəzinə, "xürrəmdinilərlə birləşmiş" ,"qırmızı bayraq (sorxələm) batinilər" adlandırır.

Xürrəmilər — 1972-ci ildə yaradılmış Azərbaycan rok qrupudur. 1972-ci ildə Xalq Təsərrüfatı institutuna qəbul olunmuş Rauf və Rafail Musayevlər qardaşları "Xürrəmilər" (Хуррамиты) qrupuna demək olar ki, ikinci həyat verdilər. İnstitutdan əvvəl "Dağ çiçəyi" qrupunu yaradan qardaşlar "Xürrəmilər" qrupunun heyətinə həmin qrupdan Qennadi Yaqubovu, Vladimir Aşırovu və Xədicə Abbasovanı dəvət etdilər 1972-ci ilin sentyabrından Xürrəmilər qrupu yeni heyətdə fəaliyyətə başladı. Birinci çıxışları Azərbaycan İncəsənət İnstitutu ilə birgə keçirildi. Həmin çıxış Azərbaycan Televiziyası ilə göstərildi. Qrupun repertuarında Beatles, Rolling Stones, Jimi Hendrix, Led Zeppelin, Carlos Santana və başqa əcnəbi qruplarının mahnıları səslənirdi. Qrup öz mahnılarını da bəstələyirdi. Qrupun bəstəkarı Rasim Müzəffərli (İmanov) idi. Xürrəmilər qrupunun konsertləri Respublikanın şəhər və qəsəbələrində böyük müvəffəqiyyətlə keçirilirdi. 1974-cü ilin sentyabr ayında Neft və Kimya İnstitutunun təşkil etdiyi festivalda qrup böyük uğurla çıxış etdi və həmin ilin oktyabr ayında Qazaxıstana səfər etmişdir.

Xürrəmilər hərəkatı (fars. خُرّمدينان‎ - Xorrâm-Dinân, ərəb. خُرَّميه‎ Khurrāmīyah) – Azərbaycanın Ərəb Xilafətinin tərkibində olduğu dövrdə ərəblərə qarşı Azərbaycanda başlamış, sonra Gilan, Mazandaran, Luristan və İrana yayılmış xalq hərəkatıdır. Xürrəmilər hərəkatının birinci mərhələsi üsyanın başlamasından Babəkin üsyana rəhbərlik etməyə başladığı zamana qədərki dövrü əhatə edir. I mərhələdə üsyanın əsas rəhbəri və aparıcı fiqur Azərbaycanın Ərdəbil şəhərindən olan Cavidan Səhrək oğlu olmuşdur. Xürrəmilər hərəkatının I mərhələsində baş verən hadisələr və döyüşlər əsasən Azərbaycan ərazisində olmuş və geniş yayılmamış, üsyan Ərəb Xilafəti üçün o qədər də böyük təhlükə törətməmişdir. 755-ci ildə baş verən və sözsüz ki, xürrəmilərin də iştirak etdikləri Sunbad üsyanı nəzərə alınmazsa, mənbələrdə "əl-müxəmmirə" – "qırmızı geyinmişlər" adı ilə məşhur olan xürrəmilərin ilk məlum çıxışı 162/778-ci ilə aid edilir. Üsyanın başında "Əbd əl-Qəhhar adlı birisinin" durduğu haqqında xəbər verən ət-Təbəridən fərqli olaraq Nizamülmülk üsyan başçısının Əbu Müslimin oğlu Əbu əl-Qərra olduğunu, üsyançıların "[Ə]bu Müslim sağdır. Məmləkəti tutaq!" şüarı ilə çıxış etdiklərini dəqiqləşdirir. Nizamülmülk üsyançıları "qırmızı geyinmişlər" əvəzinə, "xürrəmdinilərlə birləşmiş" ,"qırmızı bayraq (sorxələm) batinilər" adlandırır.