НИ

сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра нерин гьиссдалди къецел патай кьабулзавай нин-куьн ятӀани лишан. Казарма михьдачир, гьамиша кьацӀана, ни ацалтна жедай. А. Ф. Бубадин веси. Тахтайрихъ гьеле шуьмягъдин, къарагъаждин ниэр галама. А. А. Лезгияр. Куьчеда мангъалрал чразвай къавурмайрин ни, кьуд патахъ чкӀанва. З. Э. Муькъвел гелер. Байилдин кьилел акъатзамазди нафтӀадин ва газдин ниэди кьил гижи ийизвай. З. Э. КУТВ-диз фена. Слесарвиле кӀвалахдайла, зи нера акьван муьрхъуь кьунвай ракьун ни гьатна хьи, ам гила маса са нидивайни нерай акъудиз жезвач. Р. Гь. Зи ирид стха. ЧукӀулдихъ агалтнавай ни галудун патал адалди са шумуд сеферда ицӀи газар атӀана кӀанда. Хийирлу меслятар || ЛГ, 2000. Абаса тембекдин ниэдихъ къарихвал гьиссна. М. В. Гьарасатдин майдандал. ☼ 1964 - йисалди ни существительнидин гзафвилин кьадарда кьве форма - нияр ва ниэр - нормаяр яз кьабулнавай ( кил.: М. Г. ЛЧЮС). 1964-2001 йисара акъатай орфографиядин словарра анжах нияр кьабулнава. Литературный чӀалан бинеда авай нугъатра ниэр вариант гилани ишлемишзава. * балугъди кьилелай ни къачуда, къамишди - дувулдилай; вичиз вичихъай ни атун.

*   ни агалтун гл., нихъ-квехъ чӀур хьана пис ни акатун.

*   ни акъатун гл. куьн нихъ-квехъ ятӀани галай ни чукӀун.

*   ни атун гл., низ-квез никай-квекай, нин-куьн нив-квев ятӀани ни агакьун. Са тӀямни галачир, са нини текъведай яру-цӀару турбайра аваз подвалдиз зирзибил гадардай кас тахьайла, кач зирзибилрин гьамбарар кӀватӀзавай чкадал фидай. А. Исм. Эхиримжи къув. Хуьрекдин ни атанвай кицӀи вичин пӀузариз мез гузва. М. В. Гьарасатдин майдандал.

* ни галаз хьун гл., нихъ-квехъ нин-куьн ятӀани лишан галаз хьун. Беневшайри кьве сеферда црвк акъудда: гатфариз ва гатуз. Гатфарин цуьквер ирибур. гуьрчегбур ва атирдин ни галайбур жеда, амма тум гъидач. Гатун цуьквер куьлуьбур, рангсузбур ва ни галачирбур жеда, амма тум гъида. А. С. Беневшайри кьве сеферда...

* ни чӀугун гл., ни-куь никай-квекай вичиз ни къведайвал нерай къенез гьава чӀугун. КицӀер гзаф алай хьтин чкадал фена, идахъай, адахъай ни чӀугваз, ада виридан фикир вичел желбдай. А. Исм. Эхиримжи къув. Гурцулдин амалри гьич кӀусни гьяз тагай кицӀини адан хер алай япукай ни чӀугуна. А. Исм. Эхиримжи къув.

*   ни ягъун гл., куь гьерериз, кьунариз хиперихъ, цӀегьерихъ фидай вахт алукьун.

*   нида гьатун гл. гел жагъурун, кицӀ гъуьрчен гелехъ къекъуьн.

НИ
НИ

Значение слова в других словарях

века́ми допи́ливание лайда́к мефити́ческий нарассказа́ть неве́жа скверна́вка Унди́на фотохро́ника химика́лии ...варе́ние застра́иваться ребёночек свато́к burdensome Cherskogo Range equipment excardinate pepperwort ratchet self-interested spontoon зазеваться квинта конформизм