фарс, сущ.; -ди, -да: -яр, -йри, -йра 1) тӀебиатдин тайин пай, кӀус. Гьарнихъай къвез ветӀрен лужар, Ам гзаф мурдар чка я. С. С. Синоним: ери. - Яъ! Я дуст! Вун гьинай, и чкаяр гьинай?! Ажеб хьанан вун атана! Винелди экъечӀ ман. С. Ярагъви ашукь Уьзден. 2) дуланажагъ идара ийизвай меркездивай яргъа авай инсанрин ерияр. Гьайиф хьи, чкайрал дегишвилер жезвач. К, 1988, 26. X. 3) са кардал машгъул са шумудан зегьметдин ери тартибда турла, гьар садан зегьмет къалурдай гаф. Саки вири хилерай авай агалкьунарни кими-эксиквилер веревирд авурла, дагълух районрикай Ахцегъ район 3 чкадал акъатнава. ЛГ, 2004, 15. VӀӀ.... алатай кӀелунин йисуз районда тухвай олимпиадайра Зарбафа ингилис чӀалай, Оксанади дидед чӀалай 1 -чкаяр кьуна. ЛГ, 2004, 23. ХӀӀ.
* чка къалурун гл., ни низ 2-касдиз лайихлувал чирун. - Къайгъу авач, вахт кьведа, за абуруз чирда, чпин чка къалурда, 3. Гергерви. Бакъарей Бакъураякай нагъил. Синоним: чкадал ацукьарун.
* чка атайла нар. гафунин, фикирдин къуват яз. Надир хан вич и агьалийрин викӀегьвилел пехил тир. Чка атайла, ада вичин эмирриз «Ихьтин игитар кӀанда» лугьузвай. З. Р. Гьажи Дауд.
* чка-чкада(л ) нар. виринра, гьар са чкада(л).... чӀехи Ленин кьиле акъвазнавай Советрин властдин программа - вири са юргъандик кутун туш. "гьар ни кӀвалах авуртӀа, гьада неда" лагьай лозунг кьиле тухун я. Чка-чкада чилер кӀвалах ийидай лежберрив вахкуда. З. Э. КУТВ-диз фена. Чка-чкада абуру чпиз мукӀратӀар, рекьер, тукъдай куьсрияр бес тежезвайдакай лагъана. К., 3989, 1. ХӀӀ.
* чкадал ацукьарун гл., ни вуж вич виридалайни акьуллуди, гьахълуди яз гьисабзавайдаз кьетӀидаказ гьакъикъат чирун. Ахпани заз чизвай бадеди сатул Хелеф халудин кьилиз тевгьидайди, бадедивай ам сатул галачизни чкадал ацукьариз жедайди, вучиз лагьайтӀа Хелеф халудиз дишегьлийрихъай вил къягъун хас тир. А. Къ. Нехирбанни лекь. Амма са кар шаксуз я: ихьтин ксар чкадал ацукьарун патал чна чи чирвилер артухарна кӀанда. М. М. За нин бахт чуьнуьхна? Синоним: чка къалурун.
* чкадал хтун рах., гл., вуж 1) тӀебии еридиз элкъуьн хъувун. Чидач, ам тажуб тирни, тахъайтӀа адак гьевес акатнайни, Абасан ичӀи тир бейни, гила чкадал хквезвай. М. В. Гьарасатдин майдандал. 2) расход хьайидан еридал гьахьтин затӀ хъхьун, эвез хъхьун.
* чкадиз хтун гл., вуж кефсузди сагъ хъхьун. Садбуру лагъана: - ЯнатӀа вили? АкӀ ятӀа, Хкведач чкадал ерли. А. Ал. Туьтуькъуш.
* чка-чкада (чка-чкадал ) нар. гьар сана(л). Чка-чкада лежберрин ва малдаррин совещанияр кьиле тухвана. З. Э. Муькъвел гелер. - Бакудай са фяле хтанва. Ада чка-чкадал жемятдин арада герек авачир, чӀуру хабарар чукӀурзава. А. И. Самур.
* чкайрал алайбур сущ меркезрив гекъигайла, агъуз тир чкайра жерибур.