Поиск по словарям.

Parazit sürüklənmə — bir maye içində nisbi hərəkət edən cismə özünün mövcudluğu səbəbindən təsir edən sürütlənmə qüvvəsidir. Parazit sürüklənmə; maye element və cisim arasındakı sürtünməyə görə olur. Obyekt sürtünmə cərəyanı ilə cərəyan qarşısında bir səd yaradır. Cərəyan; bu səddi aşmaq üçün obyektin ətrafından dolanır. Bu dolanma ətrafında səthdə sürüşən maye ilə cisim arasındakı sürtünmə qüvvəsi cismi cərəyan istiqamətində sürükləməyə çalışır. Bundan əlavə, mayenin ətaləti də cismə axın istiqamətində təsir göstərir. Bu qüvvələrin nəticəsində cism axın istiqamətində hərəkət etməyə məcbur olur. Parazit sürüklənmə; Səthi sürtünməyə (skin friction), sürüklənənin formasına (form drag) və təyyarə hissələrinin birləşmə nöqtələrinə (interference drag) əsaslanır. “Səthin sürtünmə sürüklənməsi” və “forma sürüklənməsi” bəzən birlikdə “profil sürüklənməsi” adlandırılır. Səthi sürtünmə sürüşməsi nəqliyyat vasitəsinin səthi və onun üzərindən axan hava arasındakı sürtünmə nəticəsində yaranır və aşağıdakı amillərdən asılıdır: təyyarənin səthi sahəsi, səthi pürüzlülük (buzlanma və s.), sərhəd qatındakı hava axınının müntəzəm və ya turbulent olması, hava sürəti, aerofoilin qalınlığı, hücum bucağı Şəkil sürüklənməsi hava axınına müqavimət göstərən səthlərin arxasındakı türbülansa əsaslanır.

İnduksiyalı sürüklənmə, sonlu bir səthin yaratdığı qaldırıcı qüvvənin səbəb olduğu sürütlənmə qüvvəsinə verilən addır. Praktiki olaraq sonsuz bir qanadın olması mümkün deyildir. Buna görə, qanad profilləri iki ölçülü model olsa belə, bir qanad əslində üçölçülüdür və cərəyan bu qanada göndərildikdə, yaranan reaksiya qüvvəsi iki komponentə malikdir: profilin mövcudluğundan formalaşmış parazit sürüklənmə qüvvəsi və qaldırıcı qüvvə. Ümumiyyətlə, qaldırıcı qüvvə parazitar sürüklənmə qüvvəsinə görə daha böyük bir qüvvə kimi ölçülür. Məhz bu səbəblə, qanad ucunu dövrə vuraraq təzyiqin aşağı olduğu yuxarı zonaya təzyiqin aşağı olduğu aşağı zonadan keçən bir cərəyan müşahidə olunur (axına perpendikulyar bir istiqamətdə). (Qanad ucu vorteksi) Bu vorteks əlavə sürüklənməyə səbəb olur, lakin bu sürüklənmə parazit sürüklənmədən fərqli olaraq cari sürətin kvadratına tərs mütənasibdir. Qaldırıcı qüvvəni artıran hər hansı bir amil induksiyalı sürüklənməni də artırır. (Məsələn: Hücum bucağı) İnduksiyalı sürüklənmə qüvvəsini aşağıdakı yollarla zəiflətmək mümkündür: Qanad genişliyini artırmaq: Qanad ucu vorteksləri qanad uclarına yaxın bölgələrdə reallasşdığından artırılmış qanad genişliyi, qanadın bu vorteksdən təsirlənmə faizini azaldacaqdır. Qanad ucu lövhəsindən istifadə: Qanad ucunda bu vorteksin reallaşmasının qarşısını alacaq və ya təsirini azaldacaq qanad ucu hissəsi, induksiyalı sürüklənməni kifayət qədər azalda bilər. İnduksiyalı sürüklənmə aşağıdakı kimi hesablanır: D i = 1 2 ρ V 2 S C D i = 1 2 ρ 0 V e 2 S C D i {\displaystyle D_{i}={\frac {1}{2}}\rho V^{2}SC_{Di}={\frac {1}{2}}\rho _{0}V_{e}^{2}SC_{Di}} C D i = k C L 2 π A {\displaystyle C_{Di}={\frac {kC_{L}^{2}}{\pi A}}} ve C L = L 1 2 ρ 0 V e 2 S {\displaystyle C_{L}={\frac {L}{{\frac {1}{2}}\rho _{0}V_{e}^{2}S}}} Bunun nəticəsi olaraq: C D i = k L 2 1 4 ρ 0 2 V e 4 S 2 π A {\displaystyle C_{Di}={\frac {kL^{2}}{{\frac {1}{4}}\rho _{0}^{2}V_{e}^{4}S^{2}\pi A}}} Beləliklə: D i = k L 2 1 2 ρ 0 V e 2 S π A {\displaystyle D_{i}={\frac {kL^{2}}{{\frac {1}{2}}\rho _{0}V_{e}^{2}S\pi A}}} A {\displaystyle A\,} Genişlik nisbəti, C D i {\displaystyle C_{Di}\,} Sürüklənmə əmsalı, C L {\displaystyle C_{L}\,} Daşınma əmsalı, D i {\displaystyle D_{i}\,} İnduksiyalı sürüklənmə k {\displaystyle k\,} Elliptik daşınma paylanmasına yaxınlaşma faktoru 1.05 −1.15 arası bir dəyər.

Sürətlənmə (ing. Momentum) — rejissor Stiven Kampanelli tərəfindən çəkilmiş və baş rollarda Olqa Kurylenko, Morqan Friman və Ceyms Purefoyun yer aldığı 2015-ci ildə çəkilmiş döyüş triller filmi. Yüksək texnologiyalar üzrə mütəxəssis oğru müəmmalı hökumət agentləri tərəfindən təqib edilir. Mükəmməl hərbi təlim keçmiş keçmiş hərbi agent və hal-hazırda oğruya çevrilmiş Aleks (Olga Kurylenko), keçmiş şəriki Kevin tərəfindən yüksək texnologiyalı bank soyğunu işinə (“son iş”) cəlb olunur. Oğurluq zamanı onlar bir çanta almaz oğurlayırlar ki, çantanın içərisində ittihamedici dəlillər olan qiymətli fləş disk də gizlədilmişdir. Aleks oğurluq zamanı almazları gizlədir və gəlirin qalan hissəsini öz aralarında bölüşdürmək və aranın bir qədər sakitləşməsi üçün oteldə dincəlməyi qərara alırlar. Onlar cənab Vaşinqtonun (Ceyms Purefoy) başçılıq etdiyi agentlər komandası tərəfindən təqib edilirlər. Aleks çarpayının altında gizlənir və buna görə də Kevini işgəncələrə məruz qoyub öldürənlər əvvəlcə onu görmürlər. Sonda Aleks Kevinin qisasını almaq üçün cənab Vaşinqtonu öldürmək istəyəndə, əlindəki silahın darağının boş olduğunu görür. Bundan sonra Aleks cənab Vaşinqtonun dəstəsindən qaçmağa başlayır və şəhər boyu pişik-siçan qovması başlayır.

Nodar Şaşıqoğlu. Ürəklərdə qalan iz... — rejissor Elvin Vəlimətovun 2013-cü ildə Azərbaycan Televiziyasında çəkdiyi sənədli film. Filmdə dramatik teatr və kino aktyoru, Azərbaycanın və Rusiyanın xalq artisti Nodar Şaşıqoğlunun xatirəsinə həsr olunur. Filmdə "Uzaq sahillərdə", "Onun böyük ürəyi", "Əsl dost", "Matteo Falkone", "Bizim küçə", "Leyli və Məcmun", "Telefonçu qız" filmlərinin kadrlarından istifadə olunur.

Nodar Şaşıqoğlu. Ürəklərdə qalan iz... — rejissor Elvin Vəlimətovun 2013-cü ildə Azərbaycan Televiziyasında çəkdiyi sənədli film. Filmdə dramatik teatr və kino aktyoru, Azərbaycanın və Rusiyanın xalq artisti Nodar Şaşıqoğlunun xatirəsinə həsr olunur. Filmdə "Uzaq sahillərdə", "Onun böyük ürəyi", "Əsl dost", "Matteo Falkone", "Bizim küçə", "Leyli və Məcmun", "Telefonçu qız" filmlərinin kadrlarından istifadə olunur.

Ürəklərdə yaşayan sənətkar. Lütfəli Abdullayev filmi rejissor Sənan Sultanov tərəfindən 2014-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Əsas rolları Məhəmməd Samiroğlu və Mikayıl Əjdəroğlu ifa edirlər. Film öz dövrünü ləyaqətlə yaşamış, xalq artisti, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı Lütfəli Abdullayevin həyat və yaradıcılığından bəhs edir. Film xalq artisti Lütfəli Abdullayevin 100 iliyinə həsr olunmuşdur.

Bayılma, özündəngetmə, ürəkgetmə (lat. syncope) — beyində qısamüddətli qanazlığı nəticəsində birdən-birə halsızlaşma, başgicəllənməsi, gözün qaralması və nəhayət huşun itməsi. Bayılma zamanı xəstə huşunu tamamilə itirməyə də bilər. Bayılma beyinə gələn qanın qəflətən azalması nəticəsində huşun qısamüddətli itməsidir. Bu, adətən ayaqüstü və ya oturaq vəziyyətlərdə baş verir. Bayılma bayılmaönü vəziyyətlə müşayiət olunur. Belə ki, bayılmadan öncə xəstə özünü pis hiss edir, ayaqları sanki ağırlaşır, göz önündə qaralma və işartılar, qulaqlarda cingilti ola bilər, bəzən ürəkbulanma və qusma da olur. Xəstənin rəngi avazıyır, dərisi soyuyur, soyuq tər basır. Bütün bu əlamətlər çox zaman xəstəyə imkan verir ki, yıxılmamaq üçün tədbirlər görsün. Lakin bayılma qəfləti də ola bilər.