İpoxondriya
İpoxondriya — artıq dərəcədə əsassız narahatlıq halıdır və xəstədə şəfasızlığı barədə fikirlər yaradır. Müstəqil xəstəlik olmasa da, bir çox psixi pozulmaların əlaməti kimi meydana çıxır.
Rus fizioloqu İ.P.Pavlov hesab edirdi ki, ipoxondriya baş beyin qabığının funksional aktivliyinin pozulması ilə əlaqədar baş verir. Rus psixiatrı Qilyarovski yazırdı:
Xəstəliyin yaranmasına keçmişdə zorakılığa məruz qalma, uşaq vaxtı keçirilmiş ciddi xəstəlik, hiss və duyğularını ifadə edə bilməmək, ailədə ipoxondriyalı üzvün olması və xəstənin həmin halı uşaqlıqda müşahidə etməsi, daimi fiziki yüklənmə və sinir krizləri kimi hallar təkan verir.
Psixi xəstəliklərin müasir təsnifatında sayrışan ipoxondriya anlayışı yer alır. Onun əsas əlamətləri xəstənin sağlamlığına görə həyəcan keçirməsi, daim bədəninə “qulaq verərək” orqanizmdə gedən prosesləri analiz etməyə çalışmasıdır. Xəstə həddən artıq narahat olduğunu anlasa da, onu üzən sayrışan fikirlərdən xilas ola bilmir. Həmin hal çox vaxt hansısa tibbi reklamı izləyəndən, tibbi ədəbiyyat oxuyandan və həkimin düşünmədən səsləndirdiyi fikirdən sonra yaranır. Bəzən xəstəlikləri yeni öyrənməyə başlayan tibbi təhsil alan tələbələrdə də onu müşahidə etmək olur. Xarici faktorların təsirindən əlavə narahat xarakterin olması, yəni psixasteniya da ipoxondriyanın yaranmasına şərait yaradır.