Endotoksin
Endotoksin - Çoxalma və parçalanma zamanı mikroorqanizmlər bir sıra məhsullar əmələ gətirirlər ki, bunlara mikrob ifrazatı deyilir. Bu ifrazatlar zəhərli və zəhərsiz olmaqla iki yerə bölünür. Zəhərli ifrazat toksin adlanır. Toksinlər suda əriyir, buna görə də olduqları mühitdə sürətlə yayıla bilirlər. Olduqca qüvvətli zəhərdirlər. Maye halda qismən aktivliklərini itirirlər. Toksinlər də öz növbəsində iki qrupa bölünürlər: Ekzotoksin və endotoksinlər.
Ekzotoksinlər mikroorqanizmlər tərəfindən xaricə ifraz olunur və əsasən qram-müsbət bakteriyalar tərəfindən yaradılır. İki növü var: toksoforlar-toksin təbiətli, haptoforlar-antigen təbiətli. Bu iki qrupdan biri məhv edildikdə digəri fəaliyyət qazanır.