Поиск по словарям.

Hiperemiya (yun. ὑπερ- "super-" + αἷμα "qan") — bədənin müxtəlif toxumalarına qan axınının artması. Kliniki olaraq toxumaların hiperemiyası qan damarlarının oksigenli qanla dolması nəticəsində eritema (dərinin qızarması) ilə özünü göstərir. == Növləri == Aktiv və ya arterial hiperemiya (artan arterial qan axınından asılı) Venoz (passiv) hiperemiya - venoz qanın çıxışına maneə törədilməsi nəticəsində yaranan. === Aktiv hiperemiyanın səbəbləri === Mexaniki - ürəyin fəaliyyətinin artması, atmosfer təzyiqinin azalması (dəri hiperemiyası); Sinir mənşəli - damarları genişləndirən sinirlərin qıcıqlanması (tonik hiperemiya) və ya damarları daraldan sinirlərin iflici (paralitik hiperemiya). Aktiv hiperemiya zamanı toxuma şişir və onun temperaturu yüksəlir. Bu, limfa dövranının artması ilə də baş verə bilər. === Venoz hiperemiyanın səbəbləri === böyük damarların gövdələrinin sıxılması və ya daralması; müxtəlif mexaniki təsirlər (məsələn, ayaqlarin və əllərin uzun müddət hərəkət etməməsi); ürəyin nasos fəaliyyətinin zəifləməsi ilə bədəndə venoz qanın ümumi durğunluğu baş verir, şiş görünür, bütün orqanların funksiyalarının zəifləməsi və tez-tez qanaxma olur. Venoz hiperemiya zamanı toxumanın həcmi artır, temperaturu azalır və tünd mavi rəng alır. == Funksional hiperemiya == Funksional hiperemiya, metabolik hiperemiya, arterial və ya aktiv hiperemiya, toxuma aktiv olduqda baş verən qan axınının artmasıdır.

Bədxassəli hipertermiya, Narkoz-Hypertermiya-Sindromu (lat. maligne Hyperthermie, maligne Hyperpyrexie) nadir rast gəlinən, həyat üçün çox təhlükəli bir hal olub, ümumi anesteziya zamanı bir fəsad kimi özünü büruzə verir. İnhalyasion anestetiklərə və əzələ reaksantı, suksinilxolin preparatına qarşı bir reaksiya olan bədxassəli hipertermiya zamanı sklet əzələlərində oksidləşmə metobolizmi hədsiz artması, oksigenə olan təlabatı artırır, nəticə etibarilə qanda karbon qazının miqdarının kəskin artması bədən hərarətinin kəskin qalxması baş verir. Son halda təcili tədbirlər görülmədikdə orqanizmin kollapsına və ölümünə səbəb olur. == Epidemiologiya və etiologiyası == İnsanların etnik tərkibindən asılı olmayaraq, genetik dispozisiya ilə izah olunur ki, rastgəlmə ehtimalı 1:3000–1:10 000 arasındadır. Klinik olaraq 20 000–60 000 narkozdan birində hadisəyə rast gəlinir. Genetik dispozisiya — RYR-1 defekti XIX xromosomun (19q13.1) uzun çiynində yerləşir ki, bu da rianodin reseptorunun kodlaşdırılmasına (sarkoplazmatik retikulumun kalsium kanalı) cavabdehlik daşıyır. Bu genin bədxassəli hipertermiya səbəb olan 25 nöqtəvi mutasiyası mövcuddur. == Patogenezi == Təhrikedici faktor külli miqdarda kalsiumun əzələ hüceyrələlərinin sarkoplazmatik retikulumdan xaric olunmasına səbəb olur ki, (RYR-1genin mutasiyası zamanı) bu zaman əzələlə liflərinin möhkəm yığılması baş verir. Nəticədə ATF ehtiyatlarının tükənməsinə səbəb olur.