Konservantlar
== Qida konservantları ==
Qida əlavələrindən ən geniş istifadə olunanı konservantlar olub, qida məhsullarının mikroorqanizmlər tərəfindən xarab olmasının qarşısını alır. Bu bəhsdə yalnız kimyəvi yolla sintez olunmuş konservantlardan, onların təsnifatından və dünyada qəbul edilmiş kodlaşdırılmasından söz ediləcəkdir. Konservantlar bakteriyaların, zəhərli göbələklərin, mayaların və digər mikroorqanizmlərin inkişafını dayandırır və onların ərzaq məhsullarına təsirmi aradan qaldırırlar. Tətbiq olunan qida konservantları aşağıdakılardır;
Sorbin turşusu — E200
Natrium sorbat — E201
Kalium sorbat — E202
Kalsium sorbat — E203
Benzoy turşusu — E210
Natrium benzoat — E211
Kalium benzoat — E212
Kalsium benzoat — E213
Para-oksibenzoy turşusunun metil efiri E214
Para-oksibenzoy turşusunun etil efiri — E215
Para-oksibenzoy turşusunun propil efiri — E216
Para-oksibenzoy turşusunun propil efirinin natrium duzu- E217
Kükürd dioksid — E220
Natrium sulfit — E221
Natrium hidrosulfit-E222
Kalium sulfit-E225
Kalsium sulfit-E226
Difenil- E230
orto-Fenilfenol- E231
Natrium orto-Fenilfenol- E232
Nizin-E234
Pimaritsin-E235
Qarışqa turşusu-E236
Natrium formiat-E237
Kalsium formiat-E238
Kalium nitrit-E249
Natrium nitrit -E250
Natrium nitrat -E251
Sirkə turşusu -E260
Kalium asetat -E261
Konservantların təsir effekti mühitin pH-dan çox asılıdır. Onların əksəriyyəti turş mühitdə daha effektiv təsirə malik olduğundan, məhsulları konservləşdirərkən yeyinti turşuları sirkə, alma, limon, süd və başqa turşular əlavə edilir. Konservantlarınistifadə olunan miqdarı normadan az olduqda, mikroorqanizmlər onlardan qida mühiti kimi istifadə edərək çoxalırlar və məhsulun tez xarab olmasına səbəb olur. Нər bir konservant müəyyən bakteriyalar və mikroblar üçün effektiv təsirə malikdir. Hələlik bütün qida maddələri üçün universal konservant müəyyən edilməmişdir.
== Konservant seçməyin qaydaları ==
Konservant geniş təsir dairəsinə malik olmalıdır;
Hər hansı qida sistemində fəaliyyət göstərən mikroorqanizm əleyhinə effektiv təsir göstərməlidir;
Qida məhsulunun istifadə müddəti qurtarana qədər öz təsirini göstərməlidir;
Toksiki maddələrin əmələ gəlməsinin qarşısını almalıdır;
Qida məhsulunun xarakter müsbət xassələrinə mənfi təsir etməməlidir;
Ucuz olmalı və texnoloji istifadəsi sadə olmalıdır;
Koservant fizioloji təhlükə yaratmamalıdır;
Konservant, ərzaq məhsullarının istifadəsi zamanı hər hansı orqanizm üçün "öyrəşmə" effekti yaratmamalıdır;
Konservant qida maddələri ilə qarşılıqlı təsirdə olub, əlavə məhsullar əmələ gətirməməlidir;
Ekoloji və toksiki problemlər yaratmamalıdır.
== Konservantların fıziki-kimyəvi xassələri ==
Ən çox istifadə olunan konservantlardan bir neçəsinin fıziki-kimyəvi xassələri və təsir dairəsi haqqında bəzi məlumatlar:
Kükürd (ıv-oksid) — SO2- suda yaxşı həll olan qazdır.