Поиск по словарям.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ABŞ-də lobbiçilik cəhdləri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin beynəlxalq aləmdə özünə tərəfdaş toplaması, ABŞ-la yaxınlaşmaq və beynəlxalq ictimamiyyət tərəfindən müstəqil dövlət kimi tanınmaq üçün etdiyi cəhdlərdən biri. Ən mühüm məqsədlərdən biri isə dövlət müstəqilliyinin ABŞ tərəfindən tanınmasına nail olmaq idi. == Arxa fon == Azərbaycan Respublikası və onun Parisdə olan nümayəndələri ABŞ-la iqtisadi və siyasi əlaqələr yaradılmasına, xüsusilə, Birləşmiş Ştatlar tərəfindən tanınmağa böyük səy göstərirdilər. Bu xeyli dərəcədə onunla bağlı idi ki, ənənəvi Avropa dövlətləri ilə yanaşı, Birinci dünya müharibəsindən sonra ABŞ iqtisadi cəhətdən çox qüvvətlənmiş və əslində dünya siyasətini müəyyən edən dövlətlərdən birinə çevrilmişdi. Müharibədən sonrakı ilk illərdə Birləşmiş Ştatlar dünyanın əsas bankiri rolunu oynayırdı, yaxud ABŞ dövlət katibi Lansinqin dili ilə desək, Amerika dünyanı iqtisadi cəhətdən idarə edirdi və siyasi cəhətdən də onu idarə etməyə hazırlaşırdı. Bundan əlavə, prezident Vudro Vilson dünya müharibəsindən sonra yaranan dünya sisteminin əsas memarı, yeni yaranmış dövlətlərin müdafiəçisi, kiçik xalqların dostu kimi tanınırdı. Paris Sülh konfransı dövründə Vilsonun Qafqaz respublikalarına soyuq münasibəti onunla bağlı idi ki, bir növ bu respublikalar Polşa, Finlandiya, Çexoslovakiya, Yuqoslaviya və digərlərindən fərqli olaraq, "gözlənilmədən" yaranmışdılar, yaxud Vilsonun 1918-ci ilin yanvarında elan edilmiş on dörd sülh prinsipində kiçik xalqların təyini müqəddəratı hüququ təsbit edilsə də, həmin prinsiplərdə Rusiya imperiyasının dağılması nəzərdə tutulmamışdı. Bir növ Vilson üçün Rusiyanın dağılması və onun hüdudlarında Gürcüstan və Azərbaycan adlı respublikaların yaranması tamamilə gözlənilməz bir hadisə idi. Qafqazda "qəflətən" meydana çıxan bu respublikalar haqqında, nəinki Amerika prezidentinin və siyasi dairələrinin, eləcə də Birləşmiş Ştatların ictimaiyyətinin məlumatı çox az idi. Bunu nəzərə alaraq Ə. M. Topçubaşov Azərbaycan və Gürcüstanı ABŞ-də təbliğ etməyi, onları siyasi cəhətdən tanıtmağı öz üzərinə götürmüş, Nyu-York şəhərindən ABŞ Konqresinin nümayəndələr palatasının üzvü, vəkil Valter Çandler vasitəsilə sentyabr ayının 26-da prezident V. Vilsona məktub və bir sıra materiallar göndərmişdi.

Lobbiçilik qrup (ing:Lobbying.) və ya şirkətin öz mənafelərinə əsasən, hökumətin qanunvericiliyi prosesinə təsir etmək təşəbbüsüdür. Bu, lobbiçiliyin qərb ölkələrində mövcud olan tanımıdır. Daha dərinə getsək, dünyanın digər, yəni üçüncü dünya ölkələrində (bu ölkələrdə hakimiyyət bölgüsü inkişaf etməyib) bu tanıma hökumət qərarlarına təsir etmək təşəbbüsü deyə bilərik. == Etimologiya == == Baxış == Uzun bir müddət 1990-cı illərə qədər lobbiçilik neqativ anlamda işlənilən bir termin idi. Lobbiçilklə məşğul olan insanlar cəmiyyət tərəfindən xoş qarşılanmırdı. 1990-cı ildən etibarən ilk öndə ABŞ və Avropa birliyi, xüsusən də Belçika olmaqla lobbiçiliyi tənzimləyən qanunlar tərtib olundu. Bu qanunlar artıq 1950-ci ildə mövcud idi, lakin 1990-cı ildən etibarən daha sistemli və nizamlı oldu. == Tarix == Lobbiçilik ilk olaraq, ABŞ-də yaranmışdır. == Ölkərə görə lobbiçilik == === Azərbaycan === Azərbaycanda isə lobbiçilik dedikdə insanların ilk ağlına gələn etnik lobbilər olur. Hansı ki, lobbiçiliyin əsas istiqaməti iqtisadidir.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ABŞ-də lobbiçilik cəhdləri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin beynəlxalq aləmdə özünə tərəfdaş toplaması, ABŞ-la yaxınlaşmaq və beynəlxalq ictimamiyyət tərəfindən müstəqil dövlət kimi tanınmaq üçün etdiyi cəhdlərdən biri. Ən mühüm məqsədlərdən biri isə dövlət müstəqilliyinin ABŞ tərəfindən tanınmasına nail olmaq idi. == Arxa fon == Azərbaycan Respublikası və onun Parisdə olan nümayəndələri ABŞ-la iqtisadi və siyasi əlaqələr yaradılmasına, xüsusilə, Birləşmiş Ştatlar tərəfindən tanınmağa böyük səy göstərirdilər. Bu xeyli dərəcədə onunla bağlı idi ki, ənənəvi Avropa dövlətləri ilə yanaşı, Birinci dünya müharibəsindən sonra ABŞ iqtisadi cəhətdən çox qüvvətlənmiş və əslində dünya siyasətini müəyyən edən dövlətlərdən birinə çevrilmişdi. Müharibədən sonrakı ilk illərdə Birləşmiş Ştatlar dünyanın əsas bankiri rolunu oynayırdı, yaxud ABŞ dövlət katibi Lansinqin dili ilə desək, Amerika dünyanı iqtisadi cəhətdən idarə edirdi və siyasi cəhətdən də onu idarə etməyə hazırlaşırdı. Bundan əlavə, prezident Vudro Vilson dünya müharibəsindən sonra yaranan dünya sisteminin əsas memarı, yeni yaranmış dövlətlərin müdafiəçisi, kiçik xalqların dostu kimi tanınırdı. Paris Sülh konfransı dövründə Vilsonun Qafqaz respublikalarına soyuq münasibəti onunla bağlı idi ki, bir növ bu respublikalar Polşa, Finlandiya, Çexoslovakiya, Yuqoslaviya və digərlərindən fərqli olaraq, "gözlənilmədən" yaranmışdılar, yaxud Vilsonun 1918-ci ilin yanvarında elan edilmiş on dörd sülh prinsipində kiçik xalqların təyini müqəddəratı hüququ təsbit edilsə də, həmin prinsiplərdə Rusiya imperiyasının dağılması nəzərdə tutulmamışdı. Bir növ Vilson üçün Rusiyanın dağılması və onun hüdudlarında Gürcüstan və Azərbaycan adlı respublikaların yaranması tamamilə gözlənilməz bir hadisə idi. Qafqazda "qəflətən" meydana çıxan bu respublikalar haqqında, nəinki Amerika prezidentinin və siyasi dairələrinin, eləcə də Birləşmiş Ştatların ictimaiyyətinin məlumatı çox az idi. Bunu nəzərə alaraq Ə. M. Topçubaşov Azərbaycan və Gürcüstanı ABŞ-də təbliğ etməyi, onları siyasi cəhətdən tanıtmağı öz üzərinə götürmüş, Nyu-York şəhərindən ABŞ Konqresinin nümayəndələr palatasının üzvü, vəkil Valter Çandler vasitəsilə sentyabr ayının 26-da prezident V. Vilsona məktub və bir sıra materiallar göndərmişdi.

Bulbophyllum lobbii (lat. Bulbophyllum lobbii) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.

Palicourea lobbii (lat. Palicourea lobbii) — boyaqotukimilər fəsiləsinin palicourea cinsinə aid bitki növü.

Ranunculus lobbii (lat. Ranunculus lobbii) — qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin qaymaqçiçəyi cinsinə aid bitki növü.

Salvia lobbii (lat. Salvia lobbii) — dalamazkimilər fəsiləsinin adaçayı cinsinə aid bitki növü.

Spathoglottis lobbii (lat. Spathoglottis lobbii) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin spathoglottis cinsinə aid bitki növü.

ABŞ-də erməni lobbisi (ing. Armenian American Lobby) — ABŞ-də fəaliyyət göstərən etnik lobbidir, bu lobbi erməni diasporunun, Ermənistanın və Dağlıq Qarabağ separatçılarının maraqlarını qorumaqla məşğuldur. Zbiqnev Bjezinskinin fikrincə erməni lobbisi ABŞ-də ən effektiv etnik lobbilərdən biridir. == Yaranma tarixi == 1820-ci ildə Osmanlı imperiyasına gələn missionerlər özlərinin əsas fəaliyyət icması kimi erməni icmasını seçirlər. Bəzi ermənilər təhsil almaq üçün ABŞ-yə gedirdilər və orada həmişəlik qalırdılar. 1830-cu ildə ABŞ ilə Osmanlı imperiyası arasında ilk ticarət müqaviləsi bağlanır, ticari əməliyyatlar zamanı amerikalılar erməniləri vasitəçilər kimi cəlb edirdilər. 1890–1900-cü illər arasında 12 minə yaxın erməni ABŞ-yə köçür, bu dövrdən sonra ABŞ-də erməni partiyaları fəaliyyətlərini aktivləşdirir. İlk vaxtlar erməni diasporu erməni siyasi partiyalarının ətrafında formalaşırdı, onlar isə öz növbəsində ictimai və dini təşkilatların yaradılmasında mühüm rol oynayırdılar. İndi ABŞ-də hər hansı isə partiyanın, təşkilatın və ya assosasiyanın üzvü olmayan erməni çox nadir tapılar. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində, aparıcı erməni siyasi partiyaları formalaşır.

ABŞ-də erməni lobbisi (ing. Armenian American Lobby) — ABŞ-də fəaliyyət göstərən etnik lobbidir, bu lobbi erməni diasporunun, Ermənistanın və Dağlıq Qarabağ separatçılarının maraqlarını qorumaqla məşğuldur. Zbiqnev Bjezinskinin fikrincə erməni lobbisi ABŞ-də ən effektiv etnik lobbilərdən biridir. == Yaranma tarixi == 1820-ci ildə Osmanlı imperiyasına gələn missionerlər özlərinin əsas fəaliyyət icması kimi erməni icmasını seçirlər. Bəzi ermənilər təhsil almaq üçün ABŞ-yə gedirdilər və orada həmişəlik qalırdılar. 1830-cu ildə ABŞ ilə Osmanlı imperiyası arasında ilk ticarət müqaviləsi bağlanır, ticari əməliyyatlar zamanı amerikalılar erməniləri vasitəçilər kimi cəlb edirdilər. 1890–1900-cü illər arasında 12 minə yaxın erməni ABŞ-yə köçür, bu dövrdən sonra ABŞ-də erməni partiyaları fəaliyyətlərini aktivləşdirir. İlk vaxtlar erməni diasporu erməni siyasi partiyalarının ətrafında formalaşırdı, onlar isə öz növbəsində ictimai və dini təşkilatların yaradılmasında mühüm rol oynayırdılar. İndi ABŞ-də hər hansı isə partiyanın, təşkilatın və ya assosasiyanın üzvü olmayan erməni çox nadir tapılar. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində, aparıcı erməni siyasi partiyaları formalaşır.

ABŞ-dakı Türk lobbisi — Amerika hökuməti ilə birlikdə millətin maraqlarını təbliğ etmək üçün Türk hökuməti adından çalışan bir lobbidir. == Əsas lobbiçilər == 2009-cu ildə Türk lobbisi ABŞ-dakı Ərəb lobbisi ilə birgə Türkiyə tərəfindən əhəmiyyət daşıyan Yaxın Şərq siyasəti adından çıxışı üçün Amerika rəsmilərinə təxminən 1,7 milyon dollar xərclədi. Türkiyə hökuməti adından işləyən və maliyyələşən lobbiçilərə keçmiş konqresmen Dick Gephardt və keçmiş konqresmen Bob Livingston də daxildir. == Güc == "ProPublica"ə görə, 2007–2008-ci illərdə ödənişli olaraq, Türkiyə hökuməti adından fəaliyyət göstərən peşəkar lobbiçilər, digər xarici hökumətlər üçün fəaliyyət göstərən lobbiçilərdən daha çox konqres üzvləri ilə əlaqə qurmuşdular. == Erməni Soyqırımının tanınmasına qarşı edilən tədbirlər == Türk lobbisi, ABŞ Nümayəndələr Palatasının erməni soyqırımı ilə bağlı HR106 qətnaməsinin keçməsinin qarşısını almaq üçün "intensiv" şəkildə işləmişdir."The New York Times" qəzeti yazır: 2010-cu ildə "Washington Post" qəzeti erməni soyqırımı qətnaməsinin "olduğunu" yazdı. Konqresdə olarkən erməni soyqırımını tanımamağa çağıran Türkiyə hökumətinin və keçmiş lider Richard A. Gephardtın (D-Mo) rəhbərlik etdiyi lobbi firmasının təcavüzkar cəhdləri danışıldı. İctimaiyyətlə əlaqələr firması Fleishman- Qeyd edək ki, Hillardın Türkiyə ilə ayda 100.000 dollardan çox dəyəri olan bir müqaviləsi var. Washington Post qəzetinin yazdığına görə, Bunun çox hissəsi erməni soyqırımı məsələsinə yönəlib. Ölkənin hazırkı lobbiçisi Gefardt Qrupu lobbi xidmətləri üçün ayda təxminən 70.000 dollar toplayır. Ankaradakı hökumət, federal açıqlama qeydlərinə görə.

Lobbizm(ing. lobbyism—Lobbizm – ingilis sözü olan «lobbi»-dən yaranmış, «gəzintilər üçün qapalı yer, dəhliz, vestibül, kuluar» deməkdir. == Ümumi məlumat == Hesab edilir ki, lobbizmin ənənələri, spesifik siyasi hadisə olaraq, Amerikada Vətəndaş müharibəsinin şöhrətli generalı – prezident Uliss Qrantın vaxtına gedib çıxır. Axşamlar bu prezident öz «komandası» ilə Vaşinqtonun otellərindən birinin xollunda dincəlməyə vərdiş etmişdi. Orada onun nazirləri, həmçinin də Senatorları müxtəlif adamlarla görüşür, xahişləri dinləyir və onları yerinə yetirməyə söz verirdilər. XIX əsrin ortalarında ABŞ-də termin xüsusi siyasi çalar aldı. Lobbizmin mahiyyətinə iki əks yanaşma mövcuddur: bir tərəfdən o, ictimaiyyət və dövlət arasında vasitəçi fəaliyyət mexanizmi kimi; digər tərəfdən, ayrı-ayrı maliyyə-sənaye qruplarının və korporasiyaların maraqlarını irəliçəkmə məqsədilə qanunverici və icra hakimiyyəti üzvlərinin hərəkətləri ilə manipulyasiya etmə mexanizmi kimi nəzərdən keçirilir. Həm bu, həm də digər hallarda lobbizm siyasi həyatın ayrılmaz hissəsi olaraq çıxış edir. Lobbizm müasir, sivil formalarda dövlət hakimiyyəti apparatına aşağıdan geniş istifadə edilən leqal təsir vasitəsidir. Lobbiçiliyin əsas vəzifəsi cəmiyyətin maraqlarına zidd olmayan ictimaiyyət və təşkilatların müxtəlif qruplarının spesifik maraqlarının qanunverici və normativ aktlarında nəzərə alınmasına nail olmaqdır.