Məlamətilik
Məlamətilik — sufi təriqəti.
Xorasanda Həmdun Kəssar (ö. 884-cü il) tərəfindən yaradılmış bu təriqətin təliminin əsasında "məlamət" adlandırılan, insanın günahkar mahiyyətinə görə, ilk növbədə özünü təqsirləndirməsi, məzəmmət etməsi ideyası durur. Buna görə də, təriqət mənsubları Allaha səmimi ibadət etməyi, Onun mərhəmətinə can atmağı önə çəkib, bir çox din xadimlərinə xas olan "möminlik görüntüsü"ndən qaçmağı lazım bilərmişlər.
Məlamətilər mənəvi təcrübələrində, yaxud gündəlik həyatlarında uğurlarından və ya uğursuzluqlarından danışmamağa üstünlük verərmişlər. Onlar sirr saxlamağa böyük həssaslıqla yanaşırmışlar. Məlamətilər mənəvi qapanmanı bəyənməmiş və "tərki-dünyalığı" yalnız cəmiyyət içində yaşamaqla əldə etməyin tərəfdarı olmuşlar. Onların fikrincə, insan gündəlik həyatını olduğu kimi yaşamalı və hər şeyi Allahı xatırlayaraq etməlidir. Allaha hər an yaxın olmaq, Onun adı ilə bütün işləri görmək ideyası məlamətilərin ən yüksək amallarıdır.
Məsaməlik
Məsaməlik material xassəsi olub, daxilində bu və ya digər səbəbdən yaranan boşluqların (məsamələrin) nisbətini göstərir.
Qiyməti 0÷1 (və ya 0 dan 100%-ə qədər) arasında yerləşən vahidsiz ölçüyə malikdir.
Materialın sıxlığı bir başa onun məsaməliyindən asılıdır. Materialın hissəciklərinin ölçülərinin məsaməliyə təsiri yoxdur. Hissəciklərin forması və materialda paylanması isə bunun əksinə olaraq bir-başa məsaməliyə təsir edir. Məsaməliyin hissəciklərin ölçüsündən asılı olması kürə ilə izah olunan misaldan aydın görünür.
O, materialın sıxlığının ideal sıxlığa nisbəti ilə təyin olunur:
Π
=
(
1
−
ρ
v
/
ρ
t
)
⋅
100
%
{\displaystyle ~\Pi =\left(1-\rho _{v}/\rho _{t}\right)\cdot 100\%}
,
Burada:
ρ
t
{\displaystyle ~\rho _{t}}
— məsaməli materialın faktiki sıxlığı, kq/m³
ρ
v
=
m
/
V
{\displaystyle ~\rho _{v}=m/V}
, burada:
m
{\displaystyle ~m}
— məsaməli nümunə kütləsi, kq
V
{\displaystyle ~V}
— məsaməli nümunə həcmi, m³
Bu asılılıq ölçüsü 100 mkm-dən böyük olan hissəciklərin ölçülməsi zamanı üst-üstə düşür. Daha xırda ölçülü dənəciklərdə məsaməlik kəskin artır. Bu, dənəciklər arasında mövcud olan cazibə qüvvəsi ilə izah olunur. Bu qüvvə dənəciyin səthi (d2) ilə mütənasibdir.