Поиск по словарям.

Feminizm (lat. femina – "qadın") — qadınların hüquqları uğrunda ictimai-siyasi hərəkat. Feminizm qadınların azadlıq uğrunda hərəkatının əsasında duran cinslərin bərabərliyi nəzəriyyəsi kimi anlaşılır, lakin daha çox onu geniş şəkildə cinslərin hüquq bərabərliyi təsəvvürlərinə əsaslanan qadın hüquqlarının müdafiəsi üzrə müxtəlif hərəkatlar kimi izah edirlər (bu halda termin qadın hərəkatının sinonimi kimi işlədilə bilər). == Haqqında == Feminizm qadınlara verilən ictimai qiymətləndirmədə ədalətsizliyin olmasının qəbul edilməsindən meydana çıxmışdır. Bu hərəkat qadınların sıxışdırılmasının əsaslarını və səviyyələrini təhlil edərək, onların azadlığına nail olmağa çalışır. Feminizmin ilk dalğası XIX əsrin sonu XX əsrin birinci yarısına təsadüf edir. Onun əsas məzmunu cinslərin hüquq bərabərliyinə nail olmaq uğrunda mübarizədən ibarətdir. XX əsrin ortalarından etibarən feminizmin ikinci dalğası başladı. Onun əsasında qadınların kişilərlə faktiki bərabərliyi uğrunda mübarizə dururdu. 70-ci illərin ortalarında və sonunda Qərbdə, xüsusilə ABŞ-də hərəkat daha kütləvi xarakter aldı.

Kemetizm (q.misir kmt sözündən – Kemet), neterizm ("nṯr" sözündəndən; qibt. ⲛⲟⲩⲧⲉ, hərf. "tanrı") və ya Kemet paqanizmi — 1970-ci illərdə ortaya çıxan qədim Misir dininin, klassik və son antik dövrdə bununla bağlı din ifadələrinin dirçəlişi və neopaqan din. Bir neçə əsas qrup var ki, onların hər biri öz inanclarına fərqli yanaşır. Bunlar eklektikdən rekonstruksionizmə qədər fərqlənir. Bunların hamısının üç növə aid olduğu müəyyən edilir: yenidən qurulmuş kemetizm (filoloji və elmi yanaşmanı qəbul edir), sinkretik yanaşma və monoteizmə meyl edən daha yeni sintez olan Kemet ortodoksluğu. == Həmçinin bax == Misir mifologiyası Dinlərin siyahısı Hermetizm == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Marilyn C. Krogh; Brooke Ashley Pillifant, Kemetic Orthodoxy: Ancient Egyptian Religion on the Internet: A Research Note, Sociology of Religion (2004). Ellen Cannon Reed, Circle of Isis: Ancient Egyptian Magic for Modern Witches (2002), ISBN 978-1-56414-568-0. J. G. Melton, Encyclopedia of American Religions, 5th ed., Detroit (1996). Wilkinson, Richard H. The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson.

Elitizm — elitanı yaradan şəxslərin - daxili keyfiyyət, yüksək intellekt, sərvət, xüsusi bacarıq və ya təcrübəyə malik insanların seçilmiş bir qrupun bütövlükdə cəmiyyət üçün daha konstruktiv olma ehtimalı və buna görə təsir göstərməyə ya da başqalarından daha böyük bir səlahiyyətə layiq olduğu inam və münasibətdir. Elitizm termini, məhdud sayda insanın əlində cəmləşdiyi bir vəziyyəti təsvir etmək üçün istifadə edilə bilər. Elitizm əleyhdarları anti-elitizm, eqitalitarizm, populizm və plüralizmin siyasi nəzəriyyəsini əhatə edir. Elit nəzəriyyə cəmiyyətdə elit təsirin sosioloji və ya siyasi elm təhlilidir: elit nəzəriyyəçilər plüralizmi utopik bir ideal hesab edirlər. Elitizm sosial təbəqə və sosioloqların sosial təbəqələşmə adlandırdıqları şeylərlə sıx bağlıdır, Anqlo Sakson ənənəsində uzun müddət irsi zadəganlığın "mavi qan" iddialarına ilişib qalmışdır. Yuxarı siniflərin üzvləri bəzən sosial elita kimi tanınırlar. Elitizm termini bəzən yüksək qabiliyyətlərə sahib olduqlarını iddia edən bir qrup insanların və ya sadəcə bir qrup və ya kadrların başqalarının hesabına özlərinə əlavə imtiyazlar verdikləri vəziyyətləri ifadə etmək üçün də istifadə olunur. Elitizmin bu forması ayrı-seçkilik kimi təsvir edilə bilər. "Elit" üçün bəzi sinonimlər "yuxarı sinif" və ya "aristokrat" ola bilər ki, bu da sözügedən şəxsin cəmiyyətin istehsal vasitələrinə nisbətən böyük dərəcədə nəzarət etdiyini göstərir.Buraya şəxsi nailiyyəti deyil, sosial-iqtisadi vasitə ilə bu vəzifəni qazananlar daxildir. Lakin, elitizmi bir siyasi nəzəriyyə kimi müzakirə edərkən bu terminlər yanlışdır, çünki onlar tez-tez mənfi "sinif" birləşmələri ilə əlaqələndirilir və fəlsəfənin daha qərəzsiz bir araşdırmasını təqdir edə bilmirlər.

Antipornoqrafik feminizm — feminizmdə, o cümlədən pornoqrafiyanı inkar edən və onu qadınlara qarşı zorakılığın növlərindən biri hesab edən radikal budaqdakı cərəyanlar. Antipornoqrafik feminizm tərəfdarlarının fikrincə, pornoqrafiya qadın cinsiyyətini alçaldır, norma ilə bağlı təhrif olunmuş təsəvvürlər verir və gender zorakılığına səbəb olur. Amerikalı feminist və yazıçı Robin Morqan bu ideyanı "pornoqrafiya — nəzəriyyə, zorlama — təcrübə" kimi ifadə etmişdir. Feminizm nəzəriyyəsində antipornoqrafik feministlər Karl Marksın ideyalarına, o cümlədən fetişləşmə və qadının əmtəəyə çevrilməsi ideyalarına əsaslanırlar. Pornoqrafiya və fahişəlik onlar tərəfindən qadınların istismarı ilə işləyən iki bərabər kommersiyalaşdırılmış sahə olaraq görülür. Feminizmin bu istiqamətinə seksual liberal feminizmə qarşı qoyulur.

Yaponiyada feminizm hərəkatının başlanğıcı Meyci dövrünə gedib çıxır. 1868-ci ildə Yaponiyada baş verən Meyci islahatlarından sonra hökumət Qərb dünyasından bir çox sistem, fikir və ideyanı mənimsəməyə başlamışdır. Eyni zamanda hökumət yeni dövlətə xidmət edəcək vətəndaşları yetişdirməyin yollarını kəşf etmək istəyirdi. 1870-80-ci illərdən başlayaraq aralarında müəyyən sayda qadınlar olmaqla bəzi yaponlar Qərb dünyasında inkişaf etmiş hüquq mühazirələri əsasında ictimai fikirlərini bildirməyə çalışmışdılar. Qadın hüquqları uğrunda edilən ilk tələblər Xalqın hüquqları hərəkatının bir parçasını təşkil edirdi. Qadın hüquqlarını tələb edən ilk qadın isə Kusunose Kita idi. Dul qalmış və ev başçısı olan 45 yaşlı bu qadın 1878-ci ildə petisiya yazaraq seçkilərdə iştirak etmək istədiyini bildirmişdi. Həmin dövrdə bu hüquq kişilərə məxsus idi. Hüquq müdafiəçiləri onu hələ də "İnsan hüquqlarının nənəsi" adlandırsalar da, cəhdi uğursuz olmuşdu. Buna baxmayaraq, qadınların kişi-qadın bərabərliyi və qadın hüquqları uğrunda tələbləri daha da güclənmişdir.

Antipornoqrafik feminizm — feminizmdə, o cümlədən pornoqrafiyanı inkar edən və onu qadınlara qarşı zorakılığın növlərindən biri hesab edən radikal budaqdakı cərəyanlar. Antipornoqrafik feminizm tərəfdarlarının fikrincə, pornoqrafiya qadın cinsiyyətini alçaldır, norma ilə bağlı təhrif olunmuş təsəvvürlər verir və gender zorakılığına səbəb olur. Amerikalı feminist və yazıçı Robin Morqan bu ideyanı "pornoqrafiya — nəzəriyyə, zorlama — təcrübə" kimi ifadə etmişdir. Feminizm nəzəriyyəsində antipornoqrafik feministlər Karl Marksın ideyalarına, o cümlədən fetişləşmə və qadının əmtəəyə çevrilməsi ideyalarına əsaslanırlar. Pornoqrafiya və fahişəlik onlar tərəfindən qadınların istismarı ilə işləyən iki bərabər kommersiyalaşdırılmış sahə olaraq görülür. Feminizmin bu istiqamətinə seksual liberal feminizmə qarşı qoyulur.

Cənubi Koreyadakı feminizm — Cənubi Koreyadakı feminist və ya qadın hüquqları hərəkatının mənşəyi və tarixidir. Cənubi Koreyada qadınların seçki hüququ 1948-ci il milli konstitusiyasının 11-ci maddəsinə daxil edilmişdir. Konstitusiyada "bütün vətəndaşlar qanun qarşısında bərabərdir və siyasi, iqtisadi, sosial və ya mədəni həyatda cinsi, dini və sosial statusuna görə ayrı-seçkilik olmamalıdır" deyilir.

Beynəlxalq münasibətlər nəzəriyyəsindəki feminizm — beynəlxalq münasibətlərin klassik nəzəriyyələrinə etirazla 1960-cı illərdə beynəlxalq proseslərin öyrənilməsinə tənqidi yanaşma kimi meydana çıxmışdır. Bu gün beynəlxalq münasibətlərə feminist yanaşma sürətlə inkişaf edən, beynəlxalq münasibətlər sahəsini yenidən təyin edən və onlara öz töhfəsini verən bir sahədir. == Tarixi == Beynəlxalq münasibətlər nəzəriyyəsində feminist cərəyan 1960-cı illərin ortalarında beynəlxalq münasibətlərin klassik nəzəriyyələrinə müxalifət kimi formalaşmağa başladı. Lakin 1980-ci illərə qədər feminizm alimlərin araşdırmalarının periferiyasında qaldı, qender fərqləri, yəni cinsin sosial aspektləri ilə bağlı olan fərqlər nəzərə alınmadı. Feminist hərəkatın nümayəndələri elmdə mövcud olan beynəlxalq münasibətlərin bütün nəzəriyyələrinin kişilər tərəfindən dünyagörüşünə əsaslandığını, qadınların baxışının və siyasi inkişafındakı töhfələrinin nəzərə alınmadığını iddia etdilər. Ona maraq 1980-ci illərin sonlarında beynəlxalq münasibətlər elmində "Üçüncü mübahisə" ilə birgə artdı. Bu zaman, intizam sahəsinin həm epistemoloji, həm də ontoloji əsaslarını etiraz edən tənqidi nəzəriyyə və postmodernizm ilə bağlı elmi nəticələrin əhəmiyyətli dərəcədə yeni bir kütləsinin ortaya çıxması ilə yadda qaldı.. Bundan əlavə, SSRİ-nin dağılmasından və iki qütblü sistemin dağılmasından sonra dünyada beynəlxalq münasibətlər, xüsusilə də milli təhlükəsizlik haqqında elm üçün əsas olan müharibə və sülh məsələlərinin yeni tədqiqatları meydana gəldi. Feminizm məktəbi də bu tədqiqatlara öz töhfəsini vermiş, məsələn, realist paradiqmada, kişi mövqeyini daha çox əks etdirən təhlükəsizlik hərbi-siyasi terminlərdə dövlətin xarici müdaxiləsindən və bütövlüyündən sərhədlərin qorunmasını təmin etmək kimi müəyyən etmişdir. Feminizm "təhlükəsizlik" termini hər hansı bir zorakılıq kimi başa düşülür.