BAZAL
прил. биол. базальный, основной, относящийся к основанию. Bazal böyümə базальный (основной) рост, bazal dənəcik базальное зерно, геол. bazal lövhəcik базальная пластинка
Bazal evdikotlar
Bazal evdikotlar (lat. Core eudicots) — bitkilər aləminin evdikotlar kladına aid bitki kladı.
Çiçəkli bitkilər (angiospermlər) içərisində ən böyük kladı təşkil edən bir qrupdur. Bu qrup, eudicotların əsas hissəsini təşkil edir və təxminən 145.000 növü əhatə edir.
== Xüsusiyyətləri ==
Bazal evdikotların əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
Üç yarıqlı tozcuqlar: Bazal evdikotların tozcuq dənələri üç yarığa (colpus) malikdir. Bu yarıqlar, tozcuq borusunun inkişaf etməsi və mayalanma prosesinin baş verməsi üçün vacibdir.
Distinct petaloid perianth: Bazal evdikotların çiçəkləri fərqli ləçək və kasa yarpaqları ilə xarakterizə olunur. Bu, çiçəklərin tozlayıcıları cəlb etməsi üçün vacibdir.
Five carpellate gynoecium: Bazal evdikotların dişicik sistemi beş meyvə yarpağından (karpel) ibarətdir. Bu, meyvənin inkişafı və toxumların yayılması üçün vacibdir.
Bazaleti
Bazaleti Tiflis quberniyasının Duşet qəzasında (indi Duşeti rayonunda) kənd adı.
== Toponimkası ==
Bazaleti- Tiflis quberniyasının Duşet qəzasında (indi Duşeti rayonunda) kənd adı. Xəzərlərin Bizal tayfasının adından və gürcücə eti "yer" sözündəndir.
Bazaleti gölü
Bazaleti gölü (gürc. ბაზალეთის ტბა) — Gürcüstanda, Duşeti şəhərindən 5 km cənubda yerləşən göl. Dəniz səviyyəsindən 879 metr yüksəklikdə yerləşir. Sahəsi 1,22 km²-dir. Ən dərin yeri 7 metrdir. Həcmi 4 milyon km³-dir. Əsasən balıqçılıq, suvarma və istirahət sahələrində istifadə olunur. Yaxınlıqdakı kənd və tarixi rayon Bazaleti kimi tanınır. Gölün yanında Bazaleti qəsəbəsi mövcüddur. 1626-cı ildə burada 2 gürcü qrup arasında döyüş baş verdi.
Bazalt
Bazalt — normal cərgəli effuziv dağ süxuru, ən çox yayılan kaynotip süxurları.
== Haqqında ==
Bazaltlar püskürmə suxurların əsas kütləsini təşkil edir. Onlar müasir okeanların diblərini təşkil etməklə yanaşı, quru sahələrdə də geniş əraziləri tutur. Məsələn, Mərkəzi Sibirdə çox böyük ərazi qalın bazalt layları ilə örtülmüşdür."Bazalt" həbəş dilində "bazal" (dəmirsaxlayan daş) sözündən törəmişdir və ilk dəfə Böyük Plini tərəfindən işlədilmişdir.
Liparitlərdən fərqli olaraq bazaltlar qara rəngdə olur. Bazalt maqması daha duru olduğuna görə nazik axınlar yaradır və bu səbəbdən də daha tez soyuyur. Ona görə də bazaltların petroqrafik tərkibində vulkan şüşəsi çox olur.
Maqmadan ayrılan qazların hesabına bazalt suxurları, adətən məsaməli olur. Bazalt maqması soyuyarkən çox vaxt bazalt suxurlarının içərisində seolit və kalsit kristallarının yelpikvari formaları əmələ gəlir. Bazalt suxurlarının içərisindəki boşluqlarda bəzən aqat mineralının nazik zolaqlım kristallarına rast gəlinir.
Bazalt maqması
Maqma (yun. μάγμα — qatı yağ, xəmir) — Yer qabığında və ya yuxarı mantiyada, böyük olmayan dərinlikdə təbii halda yaranan, soyuduqda maqmatik dağ qayalarna çevrilən, silikat tərkibli, isti və maye ərintidir. Axan maqma lava adlanır.
== Geomorfoloji termin ==
Maqma — (rus. магма, ing. maqma) Yerin dərinliyində əmələ gələn mürəkkəb, əksərən silikat tərkibli ərgin, qızğın kütlə. M. tərkibində oksigen, silisium, alüminium, dəmir, maqnezium, natrium və kaliumun üstünlük təşkil etdiyi çoxlu miqdarda kimyəvi elementlərin birləşmələrindən, bəzən bir neçə faizi uçan komponentlərdən (su, kükürd, hidrogen, ftor, xlor və s.) təşkil olmuş məhluldan ibarətdir.
== Kimyəvi tərkibi ==
Maqmada demək olar ki, bütün kimyəvi elementlərə rast gəlinir, onların arasında: Si, Al, Fe, Са, Mg, К, Ti, Na, həmçinin müxtəlif uçan komponentlərə (karbon oksidi, kükürd, hidrogen, flüor, xlor və s.) və buxarşəkilli suya da rast gəlinir. Uçan komponentlər maqmanın kristallaşması zamanı müxtəlif minerallara daxil olur. Nadir hallarda qeyri-silikat tərkibli maqmatik ərintilər mövcud olur.
Bazalt qat
Bazalt — normal cərgəli effuziv dağ süxuru, ən çox yayılan kaynotip süxurları.
== Haqqında ==
Bazaltlar püskürmə suxurların əsas kütləsini təşkil edir. Onlar müasir okeanların diblərini təşkil etməklə yanaşı, quru sahələrdə də geniş əraziləri tutur. Məsələn, Mərkəzi Sibirdə çox böyük ərazi qalın bazalt layları ilə örtülmüşdür."Bazalt" həbəş dilində "bazal" (dəmirsaxlayan daş) sözündən törəmişdir və ilk dəfə Böyük Plini tərəfindən işlədilmişdir.
Liparitlərdən fərqli olaraq bazaltlar qara rəngdə olur. Bazalt maqması daha duru olduğuna görə nazik axınlar yaradır və bu səbəbdən də daha tez soyuyur. Ona görə də bazaltların petroqrafik tərkibində vulkan şüşəsi çox olur.
Maqmadan ayrılan qazların hesabına bazalt suxurları, adətən məsaməli olur. Bazalt maqması soyuyarkən çox vaxt bazalt suxurlarının içərisində seolit və kalsit kristallarının yelpikvari formaları əmələ gəlir. Bazalt suxurlarının içərisindəki boşluqlarda bəzən aqat mineralının nazik zolaqlım kristallarına rast gəlinir.
Franko Bazalya
Franko Bazalya (it. Franco Basaglia; 11 mart 1924, Venesiya – 29 avqust 1980[…], Venesiya) — italyan psixiatr, nevroloq, psixiatriya professoru , zehni sağlamlıq sisteminin islahatçısı, 180 Qanunun inkişaf etdiricisi, Demokratik Psixiatriya hərəkatının lideri.
Zehni xəstələrə qarşı insani münasibətə və onların məcburi təcrid olunmasından imtina etməyə əsaslanan zehni sağlamlıq xidməti konsepsiyasını irəli sürən Bazalya, davamlı olaraq İtaliyada psixiatriyanın destitusionalizasiyasına yönəlmiş və sistemin tamamilə ləğvi ilə başa çatan dövlət ruhi xəstəxanalarının islahatlar həyata keçirdi.
Bir sıra müəlliflər Bazalyanı XX əsrin ən təsirli İtalyan psixiatrı hesab edirlər. Bəzi əsərlərində o, müasir psixi sağlamlıq konsepsiyasının qurucusu da adlandırıldı . Bəzi müəlliflər Bazalya və Demokratik Psixiatriyanın fəaliyyətlərini antipsikiyatri ilə əlaqələndirirlər, baxmayaraq ki, özü də digər tədqiqatçılar kimi belə bir identifikasiyaya qəti şəkildə qarşı idi.
Franko Bazalya Mükafatı , Franka və Bazalya Vəqfi İtaliyada təsis edilmişdir.
== Həyatı ==
=== Erkən illəri ===
Franko Bazalya 11 mart 1924-cü ildə Venesiyada varlı bir ailədə anadan olub. İki bacısı var idi - biri ondan kiçik və digəri daha böyük . Koluççi və Vittorio, Bazalyanın Venesiyanın mənzərəli San Polo bölgəsində keçirdiyi uşaqlıq və gənclik günlərini buludsuz, demək olar ki, hər hansı bir problemlə qarşılaşmayan kimi təsvir edirlər.