embrio

Ali bitkilər (lat. Embryophytes) — bitkilər aləminin streptofitlər kladına aid bitki kladı. == Təsnifatı == Mamırkimilər (Bryophyta sensu lato) Marchantiophyta Anthocerotophyta Mamırlar (Bryophyta) Tracheophyta Pteridophyta Lycopodiophyta Polypodiophyta Toxumlu bitkilər (Spermatophytes) † Toxumlu qıjılar (Pteridospermatophyta) Ginkgophyta Gnetophyta İynəyarpaqlılar (Pinophyta) Saqokimilər (Cycadophyta) Çiçəkli bitkilər (Angiosperms) Hazırda ali bitkilərin 300 min növü məlumdur. Xəzərdə onların 5 növü qeyd edilmişdir. Bunların hamısı çiçəkli bitkilərə aiddir: dənizotu (Zostera nolti), daraqşəkilli suçiçəyi (Potamogeton pectinatus), 2 növ ruppiya (Ruppia spiralis, R.maritima), najas (Najas marina). Dənizotu qum və qumbalıqqulağı torpaqlarda inkişaf edir. Suçiçəyinə dənizin sahil zonasında, nayas bitkisinə isə körfəzlərdə rast gəlinir. Ruppiyaların hər iki növü körfəzlərdə yaşayır. Ali bitkilərlə həm balıqlar, həm də su quşları gidalanır. Bir çox balıqlar (çəki, çapaq, külmə) öz kürülərini onların üzərinə tökürlər.

Rüşeymin və ya embrionun inkişafını öyrənən bir elm sahəsi. İstənilən orqanizm ilkin inkişaf mərhələsində rüşeym adlanır. Embrioloji inkişaf bioloji inkişafın ilkin mərhələsi sayılır. Embriologiya canlı orqanizmin aşağıdakı mərhələlərinin- hematogenez, mayalanma və ziqotanın əmələ gəlməsi, bölünməsi, differensial toxumaların əmələgəlmə və orqanların inkişafı prosesini - orqanogenezi, morfogenezi, regenerasiyanı öyrənir.

Embrion — çoxhüceyrəli bir orqanizmin inkişafının başlanğıc mərhələsidir. Ümumiyyətlə, cinsi olaraq çoxalan orqanizmlərdə embrional inkişaf döllənmədən dərhal sonra başlayan və toxuma və orqanlar kimi bədən quruluşlarının meydana gəlməsi ilə davam edən həyat dövrünün bir hissəsidir. Hər bir embrion, ziqot kimi inkişafına, hüceyrələrin birləşməsindən (yəni bir dişi yumurtanın erkək sperma ilə mayalanmasından) əmələ gələn ayrı bir hüceyrə kimi başlayır. Embrional inkişafın ilk mərhələlərində, tək hüceyrəli bir ziqot, hüceyrələrin dolaşığına bənzəyən bir blastula meydana gətirmək üçün parçalanma adlanan bir çox sürətli hüceyrə bölgüsünə məruz qalır. Sonra blastula mərhələsindəki embrion hüceyrələri qastrulyasiya adlanan bir müddətdə özlərini təbəqələrə düzəltməyə başlayırlar. Bu təbəqələrin hər biri inkişaf edən çoxhüceyrəli orqanizmin sinir sistemi, birləşdirici toxuma və orqanlar kimi fərqli hissələrini meydana gətirir. == Etimologiya == İlk dəfə 14-cü əsrin ortalarında ingilis dilində təsdiqlənmiş "embrion" sözü orta əsrlərdə latınca "embrion"dan, özü isə yunan dilindən embμβρυον (embrion) gəlir. Hərifi mənası gənc deməkdir. Yunan termininin latınlaşdırılmış düzgün forması embriondur. == İnkişaf == === Heyvan embrionları === Heyvanlarda mayalanma, hüceyrələrin birləşməsindən (məsələn, yumurta və sperma) əmələ gələn yeganə hüceyrə olan ziqotun yaradılması ilə embrional inkişaf prosesi ilə başlayır.

Embrion gizli ov edir (yap. 胎児が密猟する時 Taiji ga mitsuryô suru toki, ing. The Embryo Hunts in Secret)- 1966-cı ildə istehsal olunmuş Yaponiyanın Erotik filmidir. == Məzmun == Film boyu ər öz həyat yoldaşını vəhşivəsinə döyür və onunla çox aşağı səviyyədə rəftar edir. Ər arvadını döyərək ona keçmiş arvadını çox bənzədiyini bildirir. Keçmiş arvadı isə onun döyülməsindən qaçaraq başqa bir yerdə uşaq dünyaya gətirməyə getmişdir. Lakin sonradan süjetdən məlum olur ki, ərinin arvadını döyməsinə əsas səbəb hamiləliyi bitirən zaman özünü asaraq öldürən anası səbəb olur...

İnsan embriogenezi — insan embrionunun inkişafı və formalaşması. Bu, inkişafın erkən mərhələlərində baş verən embrionda hüceyrə bölünməsi və hüceyrə diferensiasiyası prosesi ilə xarakterizə olunur. Bioloji dairələrdə insan inkişafı təkhüceyrəli ziqotdan yetkin bir insana qədər böyüməyi əhatə edir. Spermatozoid müvəffəqiyyətlə yumurtahüceyrə ilə birləşdikdə mayalanma baş verir. Sperma və yumurtadan gələn genetik material daha sonra birləşərək ziqota adlanan tək hüceyrə əmələ gətirir. Embriogenez inkişafın ilk səkkiz həftəsini əhatə edir; doqquzuncu həftənin əvvəlində embrion döl adlandırılmağa başlayır. İlk 8 həftə iyirmi üç stadiyadan ibarətdir . İnsan embriologiyası — döllənmədən sonra ilk səkkiz həftə ərzində dölün inkişafının öyrənilməsidir. Normal hamiləlik müddəti təxminən 9 ay və ya 40 həftə təşkil edir. İlkin mərhələ və ya pre-embrion mərhələsi yenicə yaranmaqda olan embrionun uşaqlıqda özünü möhkəmləndirməsinə qədər davam edir və bu mərhələ təxminən 10 gün davam edir.