bir coğrafi sikldə formalaşmış relyef / U.Devisə görə/. oдноцикловый рельеф monocyclic relief
qırılmalarla sərhədlənmiş stabil, yaxud bütün kütləsi ilə hərəkət edən, yer qabığının müəyyən sahəsi
yer qabığının geoloji quruluşu ilə birgə yer səthi relyefinin rəsmi. B.-d. əsasən ərazinin relyefi ilə geoloji quruluşunun qarşılıqlı əlaqəsini əyani
dərinliyi, əsas çay dərəsinin yatağından hesablanan zirvənin nisbi yüksəkliyinin yarısından çox olan gədik
1976-cı ildə Gerasimov tərəfindən irəli sürülən yeni termin olub, coğrafi yerləşməsinə və mövqeinə görə mobil sahələri əhatə edən, alp orogenezinə qoş
pozulma və yarılmalar sistemi ilə bloklara parçalanmış yer qabığının müəyyən sahəsinin strukturu. блоковая структура block strukturе
qurunun içərisinə doğru soxularaq şaxələnən, dənizdən ada və yarımadalarla ayrılan, geniş körfəz / bu termin Baltik dənizinin cənub sahilində mövcud o
bir-birinə qonşu su hövzələrini birləşdirən və iki qurunu bir-birindən ayıran, nisbətən dar zolaq şəkilli su sahəsi
çay dərəsinin və ya çay suyunun daralan yeri. бохум bokhum
/ital. boccaağız deməkdir/ vulkan kraterinin dibində və yaxud vulkan yamacının yuxarı hissəsində zəif püskürmə yolu olan dəlik
quruya tərəf borderlendin sərhəddini təşkil edən, maillik (Panov, 1963). склон бордерленда borderland slope
Holosenin başlanğıc fazası/ 9,5-7,5 min il qabaq/, Şm. Avropada mülayim və quru iqlimlə xarakterizə olunur
/lat. B.-şimal, transqressio-hərəkət etmə, yerdəyişmə / Mikulin buzlaqarası dövrdə Şimal Buzlu okeanının Şm-Şərqi Avropa düzənliyinə transqressiyası
Ş. Avropa düzənliyinin iri çaylarında şam meşələri ilə örtülmüş alçaq subasar terrassın adı. боровая терраса forested terrace
yer qabığında, meridian istiqamətdə, şimalda Ölü dənizdən başlayaraq cənubda Zambezi çayına qədər 2500 km məsafədə uzanan ən böyük qrabenlər sistemi
çayların akkumulyasiya fəaliyyəti nəticəsində get-gedə öz sahəsini böyüdən, delta. растущая дельта growing delta
/yun. Braschys-qısa və antiklinal/ mərkəzi hissəsində daha qədim süxurlar iştirak edən braxiqırışıq. брахиантиклиналь bracyanticline
cavan çökmə süxur örtüyü qaldırılmış vəziyyətdə qısa məsafədə uzanan, müsbət tektonik struktur. Buna, erozion relyef formaları intensiv inkişaf etmiş,
nüvəsində yəni mərkəzində kənarlarına nisbətən cavan çöküntülər iştirak edən mənfi tektonik struktur
/ital. breccia-qırma/ ölçüləri 10 mm-dən çox olan, kobud süxur qırıntılarının bir-biri ilə semetləşməsi nəticəsində yaranmış, iri qırıntılı dağ süxurl
bir-birinə təmas edən iki süxur, qatının yatımları arasında nəzərə çarpan fərq. угловое несогласие angular unconformity
(alm. söz Bicht) okeanının, dənizin, gölün müəyyən qədər quruya soxulmuş kiçik hissəsi. B. bəzən burunlar, adalar və dillərlə açıq sulardan ayrılır
açıq dənizə yox, buxtaya tökülən çayın əmələ gətirdiyi delta. бухтовая дельта embayed delta
(limanlı sahil) buxtalarla parçalanmış sahil. Buxtalar arası məsafə onların ağzının enindən 10 dəfədən artıq olur
dənizlərdə və okeanlarda, asılı materiallarla doydurulmuş və yüksək sıxlığı ilə səciyyələnən, qravitasion dib cərəyanı
(Yakut) donuşluq relyef forması. Nüvəsi buzdan ibarət olan, günbəz şəkilli yüksəklik (yük. 30-40m, diametri 300-400 m)
sahilin dənizə, gölə və ya çaya çıxıntısı. мыс pingo, point, cape, head, headlend, promontocy
dikyamaclı iti dağ zirvəsi. Buzlaşmanın intensiv inkişaf etdiyi dağlıq vilayətlər üçün səciyyəvidir. рог needle
buzlaq örtüyü daxilində bir qədər yüksək sürətli hərəkəti ilə ayrılan, buz axını. ледяной поток ice stream, ice flow
bax: Aysberq
çay yatağının və ya sulu horizontun donması zamanı yeraltı və ya səth sularında təzyiqin azalması sayəsində çay suyunun və ya səthə çıxan yeraltı suyu
bütün il boyu havanın temperaturu 00-dən aşağı olan soyuq mağara. Nəticədə çatlarla yuxarıdan süzülən sular mağaraya düşdükdə buz salxımı, qabıq və b
okean, dəniz, çay, göl, süni su anbarlarının səthində ilin soyuq vaxtlarında əmələ gələn, həmçinin qonşu ərazilərdən gətirilən buz
soyuq səhranın bir növü. B.s. bitki örtüyünün olmaması, havanın alçaq temperaturu və mümkün fizioloji rütubətin çatışmaması ilə izah edilir
çoxlu çatlarla ayrı-ayrı qaymalara parçalanmış buz sahəsi. Buzlaq yatağının uzununa profilinin sərt əyilmə yerində əmələ gəlir
buzlağın səthində buz üzərində yatan daş parçası. Daş parçası altındakı buzu əriməkdən qoruyur və buz tava əmələ gəlir
səth buzlarının və üzə çıxan sudaxili buzların toplanıb yığılması olub, çayın tıxanmasına səbəb olur
buzlağın, qidalanma sərhədindən aşağıda, yerləşən hissəsi. область абляции ледника zone of ablation of glacier, ablation zone
(lat. deqradatiokiçilmə, azalma) iqlimin quraqlaşması və istiləşməsi sayəsində buzlağın kiçilməsi. деградация ледника degradation of glacier
(diffluo-axmaq, yayılmaq) qonşu buzlaqların birləşməsinə aparan transflyüensiyanın-axmanın əksinə olaraq, buzlağın ablyasiya sahəsində onun sərbəst qu
buzun, ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında qidalanma sahəsindən kənarlara və ya buzlağın sonuna doğru qatı-plastik və ya blok şəkilində yerdəyişməsi
qolları ilə birlikdə buzlağın əhatə etdiyi ərazi. B. h. Buzlağın üzərinə qarın və firnin gətirildiyi qonşu ərazi də daxildir
buzlağın sonunun və ya buz örtüyünün kənarının buzun hərəkəti istiqamətində irəliləməsi. наступание ледника advance of glacier
buzlaq üzərində şərti xətt olub, onun qidalanma və ablyasiya sahələrini ayırır. Bu xətt həmişə firn xəttinə uyğun gəlmir
atmosfer mənşəli buzların hərəkət edərək təbii halda toplanması. B. yer səthində ərimə və buxarlanmadan çox düşən sülb çöküntülərinin il ərzində topla
Mərkəzi Avropa düzənliklərində Pleystosen buzlaşması zamanı buzlaq suları ilə yuyulan geniş dərə. B. a
buzlaq çöküntülərinin quruda, buzlaq və buzlaqyanı sututarlarda toplanması. B. a. buzlağın (müxtəlif moren çöküntüləri), ərimiş buzlaq sularının (flyü
silsilənin əks yamaclarında yerləşən iki buzlaq karının, yaxud buzlaq sirkinin qovuşması nəticəsində əmələ gəlir
hərəkət edən buzlağın özü ilə apardığı moren materiallarla süxurların səthinin hamarlanması prosesi. ледниковая шлифовка glacial polish
hərəkət edən buzlağın özü ilə apardığı qırıntı materialları vasitəsilə süxurların səthində əmələ gətirdiyi şırımlar