hər hansı axar suyun və ya daşqın sularının qarşısını almaq üçün torpaqdan, daşdan və b. materiallardan təşkil olunmuş qurğu
Gəncə rayonu ərazisində dağ silsilələri üzərində olan, keçid, dağ keçidi. горный переход mountain pass
səthi sıx, təbii və ya süni sürətdə bitki örtüyü ilə örtülmüş, qeyri-mütəhərrik dyunlar. закрепленные дюны fixed dunes, stabilized dunes, anchored dun
ümumiləşdirilmiş termin, bərkidilmiş akkumulyativ eol formaları. пески закрепленные fixed sands, stabilized sands
iki materiki və yaxud iki böyük quru massivini birləşdirən dar quru zolağı / misal: Şimali və Cənubi Amerika arasında yerləşən Panama bərzəxi/
/ing. beach-plyaj, dəniz sahili və roskqayalıq/ əhənglə sementləşmiş dəniz sahili çöküntüləri. Rütubətli tropik sahillərdə yumşaq çöküntülər içərisind
(lat. bifurcus-ikiləşmə) parçalanma, iki qola ayrılma. Mis: Çay dərəsinin və onun yatağının iki sərbəst şaxəyə ayrılması
konturları və ümumi cizgiləri planda tektonik strukturlarla bir-birinə uyğun gələn, müsbət və mənfi relyef formaları
yumşaq dəniz çöküntülərindən ibarət zolaqla materikin sahilinə və yaxud iri adaya birləşən ada. присоединенный остров attached island, tied island
qovuşma nəticəsində digər dərə sisteminə qoşulan, ilkin dərənin bir hissəsi / bax: çay qovuşması/. присоединенная долина engrafted valley
bir layda inkişaf etmiş sürüşmə. Belə sürüşmələr çay dərələrində, dəniz və göl sahillərində müşahidə olunur
yer qabığının intensiv hərəkəti və ya kəskin iqlim dəyişməsi ilə əlaqədar eroziya fəaliyyətini dayandırmayan, öz erozion fəaliyyətinin birinci siklind
/monogenetik dağ/ bir coğrafi siklin morfoloji izlərini özündə saxlayan, bir orogenez nəticəsində formalaşan dağlar
bir coğrafi sikldə formalaşmış relyef / U.Devisə görə/. oдноцикловый рельеф monocyclic relief
qırılmalarla sərhədlənmiş stabil, yaxud bütün kütləsi ilə hərəkət edən, yer qabığının müəyyən sahəsi
yer qabığının geoloji quruluşu ilə birgə yer səthi relyefinin rəsmi. B.-d. əsasən ərazinin relyefi ilə geoloji quruluşunun qarşılıqlı əlaqəsini əyani
dərinliyi, əsas çay dərəsinin yatağından hesablanan zirvənin nisbi yüksəkliyinin yarısından çox olan gədik
1976-cı ildə Gerasimov tərəfindən irəli sürülən yeni termin olub, coğrafi yerləşməsinə və mövqeinə görə mobil sahələri əhatə edən, alp orogenezinə qoş
pozulma və yarılmalar sistemi ilə bloklara parçalanmış yer qabığının müəyyən sahəsinin strukturu. блоковая структура block strukturе
qurunun içərisinə doğru soxularaq şaxələnən, dənizdən ada və yarımadalarla ayrılan, geniş körfəz / bu termin Baltik dənizinin cənub sahilində mövcud o
bir-birinə qonşu su hövzələrini birləşdirən və iki qurunu bir-birindən ayıran, nisbətən dar zolaq şəkilli su sahəsi
çay dərəsinin və ya çay suyunun daralan yeri. бохум bokhum
/ital. boccaağız deməkdir/ vulkan kraterinin dibində və yaxud vulkan yamacının yuxarı hissəsində zəif püskürmə yolu olan dəlik
quruya tərəf borderlendin sərhəddini təşkil edən, maillik (Panov, 1963). склон бордерленда borderland slope
Holosenin başlanğıc fazası/ 9,5-7,5 min il qabaq/, Şm. Avropada mülayim və quru iqlimlə xarakterizə olunur
/lat. B.-şimal, transqressio-hərəkət etmə, yerdəyişmə / Mikulin buzlaqarası dövrdə Şimal Buzlu okeanının Şm-Şərqi Avropa düzənliyinə transqressiyası
Ş. Avropa düzənliyinin iri çaylarında şam meşələri ilə örtülmüş alçaq subasar terrassın adı. боровая терраса forested terrace
yer qabığında, meridian istiqamətdə, şimalda Ölü dənizdən başlayaraq cənubda Zambezi çayına qədər 2500 km məsafədə uzanan ən böyük qrabenlər sistemi
çayların akkumulyasiya fəaliyyəti nəticəsində get-gedə öz sahəsini böyüdən, delta. растущая дельта growing delta
/yun. Braschys-qısa və antiklinal/ mərkəzi hissəsində daha qədim süxurlar iştirak edən braxiqırışıq. брахиантиклиналь bracyanticline
cavan çökmə süxur örtüyü qaldırılmış vəziyyətdə qısa məsafədə uzanan, müsbət tektonik struktur. Buna, erozion relyef formaları intensiv inkişaf etmiş,
nüvəsində yəni mərkəzində kənarlarına nisbətən cavan çöküntülər iştirak edən mənfi tektonik struktur
/ital. breccia-qırma/ ölçüləri 10 mm-dən çox olan, kobud süxur qırıntılarının bir-biri ilə semetləşməsi nəticəsində yaranmış, iri qırıntılı dağ süxurl
bir-birinə təmas edən iki süxur, qatının yatımları arasında nəzərə çarpan fərq. угловое несогласие angular unconformity
(alm. söz Bicht) okeanının, dənizin, gölün müəyyən qədər quruya soxulmuş kiçik hissəsi. B. bəzən burunlar, adalar və dillərlə açıq sulardan ayrılır
açıq dənizə yox, buxtaya tökülən çayın əmələ gətirdiyi delta. бухтовая дельта embayed delta
(limanlı sahil) buxtalarla parçalanmış sahil. Buxtalar arası məsafə onların ağzının enindən 10 dəfədən artıq olur
dənizlərdə və okeanlarda, asılı materiallarla doydurulmuş və yüksək sıxlığı ilə səciyyələnən, qravitasion dib cərəyanı
(Yakut) donuşluq relyef forması. Nüvəsi buzdan ibarət olan, günbəz şəkilli yüksəklik (yük. 30-40m, diametri 300-400 m)
sahilin dənizə, gölə və ya çaya çıxıntısı. мыс pingo, point, cape, head, headlend, promontocy
dikyamaclı iti dağ zirvəsi. Buzlaşmanın intensiv inkişaf etdiyi dağlıq vilayətlər üçün səciyyəvidir. рог needle
buzlaq örtüyü daxilində bir qədər yüksək sürətli hərəkəti ilə ayrılan, buz axını. ледяной поток ice stream, ice flow
bax: Aysberq
çay yatağının və ya sulu horizontun donması zamanı yeraltı və ya səth sularında təzyiqin azalması sayəsində çay suyunun və ya səthə çıxan yeraltı suyu
bütün il boyu havanın temperaturu 00-dən aşağı olan soyuq mağara. Nəticədə çatlarla yuxarıdan süzülən sular mağaraya düşdükdə buz salxımı, qabıq və b
okean, dəniz, çay, göl, süni su anbarlarının səthində ilin soyuq vaxtlarında əmələ gələn, həmçinin qonşu ərazilərdən gətirilən buz
soyuq səhranın bir növü. B.s. bitki örtüyünün olmaması, havanın alçaq temperaturu və mümkün fizioloji rütubətin çatışmaması ilə izah edilir
çoxlu çatlarla ayrı-ayrı qaymalara parçalanmış buz sahəsi. Buzlaq yatağının uzununa profilinin sərt əyilmə yerində əmələ gəlir
buzlağın səthində buz üzərində yatan daş parçası. Daş parçası altındakı buzu əriməkdən qoruyur və buz tava əmələ gəlir
səth buzlarının və üzə çıxan sudaxili buzların toplanıb yığılması olub, çayın tıxanmasına səbəb olur