I
сущ. истор. гильдия:
1. в Западной Европе в средние века: объединение купцов или ремесленников, защищавшее интересы своих членов
2. в дореволюционной России: один из трёх сословноподатных разрядов, на которые делилось купечество в зависимости от величины капитала
II
прил. гильдейский. Gildiya vəsiqəsi гильдейское свидетельство
Azərbaycanda gildiya ticarəti
Azərbaycanda gildiya ticarəti — XIX əsrin 70-ci illərində Azərbaycanda yeni yaranmış ticarət forması.
== Gildiya ticarətinin səciyyəvi cəhətləri ==
Azərbaycanda Gildiya ticarət qaydasının tətbiqi, ticarətin təşkili sisteminin təkmilləşdirilməsi və formalarının genişlənməsi, Azərbaycan rayonları arasında ticarət dövriyyəsinin artması və bir sıra yeni ticarət mərkəzlərinin meydana gəlməsi, ticarətdə təmərküzləşmə və mərkəzləşmə prosesinin baş verməsi, kapitalın yeganə forması kimi ticarət kapitalının öz müstəqilliyini itirib sənaye kapitalının tədavül dairəsində nümayəndəsinə çevrilməsi, ticarətdə kapitalist münasibətlərinin yaranıb sürətlə inkişaf etməsi, ticarət əlaqələri coğrafiyasının xeyli genişlənməsi, ticarət əlaqələrinin getdikcə daha çox qarşılıqlı xarakter daşıması və s. XIX əsrin 70-ci illərin ortalarından etibarən ticarəti səciyyələndirən cəhətlər idi.
== Azərbaycanda gildiya ticarətinin tətbiqi ==
1876-cı ilin mart ayından etibarən gildiya ticarət qaydası Azərbaycanda da tətbiq edilməyə başladı. Bundan sonra tacirlərin hər biri malik olduğu kapitalın həcmindən və fəaliyyət dairəsindən asılı olaraq gildiyanın hər hansı bir dərəcəsinə yazılmalı və öz müəssisələri üçün müəyyən bilet götürməli idi.
Birinci gildiya tacirinə çox böyük hüquqlar verilirdi. O, Rusiya başqa dövlətlərin mallarını-Rusiyanın hər yerində yük ilə, tay, və ya top ilə satmaq üçün lazım olan qədər kontor və anbar açmaq hüququna malik idi.
İkinci gildiya şəhadətnaməsini götürənlər şəhadətnamə aldıqları qəza və kəndlərdə istənilən qədər dükan açıb Rusiya və başqa (dövlətin gömrüklənmiş
mallarını sata bilərdilər. Xırda alış-veriş şəhadətnaməsi olan tacirin şəhadətnamə aldığı qəzada dükan açmağa ixtiyarı var idi. Lakin o, bu dükanlarda Qafqaz canişinliyi tərəfindən tərtib olunmuş siyahıda göstərilən malları satmalı idi.
ABŞ Kinoaktyorlar Gildiyası
ABŞ Kinoaktyorlar Gildiyası 100.000-dən artıq film,televiziya aktyorları və arxa plan ifaçılarını təmsil eləyən işçi birliyi idi. 2008-ci ildə Gildiya üzvləri səs çoxluğu ilə Amerika Tv. və Radio Sənətçiləri Federasiyası ilə birləşmək qərarına gəldi və AKG-ATRSF-nı yaradıldı.
== Yaranma Səbəbləri ==
1930-cu illər , aktyorların çətin iş şəraitləri-falisəsiz işləməyə məcbur edilmələri,iş saatının uzunluğu,şəxsi və siyasi qərarlarına belə qarışılması,uzunmüddətli müqavilələr imzaladıqları üçün etiraz edə bilməmələri və prodüserlərin hansı rolla çıxış etmələrinə qərar verməsi bu birliyin yaradılması üçün başlıca səbəblər oldu.
=== Yaranması ===
1933-cü ildə birliyin əsası qoyuldu.Kinostudiyalarla ABŞ Kinoaktyorlar Gildiyası arasında ilk müqavilə 1937-ci ildə imzalandı,bununla da aktyorlar bir neçə hüquqa yiyələndilər. Ancaq yenə də aktyorlar kinostudiyaların "mülkü" sayılırdılar. Bu məqamda kömək artıq studiyaların mütləq güc olmasını qəbul etməyən Bett Deyvis və Oliviya de Hevillenddən gəldi. Warner Bros.un onu oynamağa məcbur etdiyi uyğunsuz rollardan bezən Bett Deyvis etiraz etdi və maaşı belə verilmədən işindən uzaqlaşdırıldı. Warner Bros. onun başqa studiyalarda işləməkdən məhrum edilməsi üçün məhkəməyə müraciət etdi ,o da öz növbəsində Warner Bros.u məhkəməyə versə də uduzdu.
Azərbaycan Kinorejissorlar Gildiyası
Azərbaycan Professional Kinorejissorlar Gildiyası - 17 may 1999-сu ildə 32 kinorejissorun təşəbbüsü ilə təsis olunmuş qurum.
Gildiyanın yaradılmasında əsas məqsəd bazar iqtisadiyyatı şəraitində müəllif, yaradıcı və sosial hüquqların qorunmasını təmin etmək, audiovizual əsərin müəllifi və yaradıcı kollektivin rəhbəri kimi rejissor sənətinin nüfuzunu və ictimai əhəmiyyətini yüksəltmək və milli kinematoqrafın yüksək bədii səviyyədə inkişafına şərait yaratmaq idi.
Bu vaxt ərzində Gildiya üzvlərinin sayı 120-ni ötmüş, istehsalçılar, müəlliflər və hüquqvarisçiləri tərəfindən isə 1000-dən çox audiovizual əsər müqavilələr əsasında Gildiyaya -kollektiv idarəçiliyə verilmişdir. Gildiya 2 Beynəlxalq qurumun AIDAA (Audiovizual Müəlliflərin Beynəlxalq Assosiasiyası) və FERA (Avropa Kinorejissorları Federasiyası) üzvlüyünə qəbul olunub və bu qurumlar vasitəsilə müəllif hüquqları və audiovizual sahədə gedən proseslərdə iştirak edir.
Gildiyanın ən vacib istiqamətlərindən biri audiovizual əsərlərin istifadəsi zamanı müəllif hüquqlarının pozulmasının qarşısını almaq və müəlliflərin hüquqlarını qorumaqdır. Bununla bağlı film müəlliflərinin və istehsalçıların bir çox müraciətləri əsasında və Gildiya Bürosunun Antipirat kampaniyası haqqında qəbul olunmuş qərara uyğun olaraq Müəllif Agentliyi və DİN-yi ilə birgə tədbirlər həyata keçirmişlər. Bunun nəticəsində ölkəmizin videobazarında vəziyyət xeyli dəyişmişdir. 1999-2000-ci illər və 2001-ci ilin birinci yarısına qədər Azərbaycanda istehsal olunan Azərbaycan filmlərinin videokassetlərinin satışı 95% qeyri-qanuni olaraq, müəllif hüquqları tamamilə pozularaq həyata keçirilirdisə və müəlliflər öz əsərlərinin istifadəsindən heç bir maddi gəlir əldə etmirdilərsə, 2001-ci ilin ortalarından vəziyyət dəyişmiş və qeyri-qanuni buraxılan filmlərin faizi yox dərəcəsinə enmişdir. 2002-ci ilin əvvəlindən isə Azərbaycan filmlərinin videokassetlərindən artıq müəlliflərə qonorar ödənilir.
Azərbaycan filmlərinin ölkəmizin telekanallarında qanuna uyğun istifadəsi ilə bağlı Gildiyanın apardığı məqsədyönlü və ardıcıl siyasəti nəticəsində, mərkəzi və regional telekanalların əksəriyyəti film istehsalçıları ilə qanuna uyğun müqavilələr bağlayaraq filmlərin istifadəsinin hüquqi əsaslarını yaratmışlar.
Azərbaycan Professional Kinorejissorlar Gildiyası
Azərbaycan Professional Kinorejissorlar Gildiyası - 17 may 1999-сu ildə 32 kinorejissorun təşəbbüsü ilə təsis olunmuş qurum.
Gildiyanın yaradılmasında əsas məqsəd bazar iqtisadiyyatı şəraitində müəllif, yaradıcı və sosial hüquqların qorunmasını təmin etmək, audiovizual əsərin müəllifi və yaradıcı kollektivin rəhbəri kimi rejissor sənətinin nüfuzunu və ictimai əhəmiyyətini yüksəltmək və milli kinematoqrafın yüksək bədii səviyyədə inkişafına şərait yaratmaq idi.
Bu vaxt ərzində Gildiya üzvlərinin sayı 120-ni ötmüş, istehsalçılar, müəlliflər və hüquqvarisçiləri tərəfindən isə 1000-dən çox audiovizual əsər müqavilələr əsasında Gildiyaya -kollektiv idarəçiliyə verilmişdir. Gildiya 2 Beynəlxalq qurumun AIDAA (Audiovizual Müəlliflərin Beynəlxalq Assosiasiyası) və FERA (Avropa Kinorejissorları Federasiyası) üzvlüyünə qəbul olunub və bu qurumlar vasitəsilə müəllif hüquqları və audiovizual sahədə gedən proseslərdə iştirak edir.
Gildiyanın ən vacib istiqamətlərindən biri audiovizual əsərlərin istifadəsi zamanı müəllif hüquqlarının pozulmasının qarşısını almaq və müəlliflərin hüquqlarını qorumaqdır. Bununla bağlı film müəlliflərinin və istehsalçıların bir çox müraciətləri əsasında və Gildiya Bürosunun Antipirat kampaniyası haqqında qəbul olunmuş qərara uyğun olaraq Müəllif Agentliyi və DİN-yi ilə birgə tədbirlər həyata keçirmişlər. Bunun nəticəsində ölkəmizin videobazarında vəziyyət xeyli dəyişmişdir. 1999-2000-ci illər və 2001-ci ilin birinci yarısına qədər Azərbaycanda istehsal olunan Azərbaycan filmlərinin videokassetlərinin satışı 95% qeyri-qanuni olaraq, müəllif hüquqları tamamilə pozularaq həyata keçirilirdisə və müəlliflər öz əsərlərinin istifadəsindən heç bir maddi gəlir əldə etmirdilərsə, 2001-ci ilin ortalarından vəziyyət dəyişmiş və qeyri-qanuni buraxılan filmlərin faizi yox dərəcəsinə enmişdir. 2002-ci ilin əvvəlindən isə Azərbaycan filmlərinin videokassetlərindən artıq müəlliflərə qonorar ödənilir.
Azərbaycan filmlərinin ölkəmizin telekanallarında qanuna uyğun istifadəsi ilə bağlı Gildiyanın apardığı məqsədyönlü və ardıcıl siyasəti nəticəsində, mərkəzi və regional telekanalların əksəriyyəti film istehsalçıları ilə qanuna uyğun müqavilələr bağlayaraq filmlərin istifadəsinin hüquqi əsaslarını yaratmışlar.
Kinorejissorlar Gildiyası
Azərbaycan Professional Kinorejissorlar Gildiyası - 17 may 1999-сu ildə 32 kinorejissorun təşəbbüsü ilə təsis olunmuş qurum.
Gildiyanın yaradılmasında əsas məqsəd bazar iqtisadiyyatı şəraitində müəllif, yaradıcı və sosial hüquqların qorunmasını təmin etmək, audiovizual əsərin müəllifi və yaradıcı kollektivin rəhbəri kimi rejissor sənətinin nüfuzunu və ictimai əhəmiyyətini yüksəltmək və milli kinematoqrafın yüksək bədii səviyyədə inkişafına şərait yaratmaq idi.
Bu vaxt ərzində Gildiya üzvlərinin sayı 120-ni ötmüş, istehsalçılar, müəlliflər və hüquqvarisçiləri tərəfindən isə 1000-dən çox audiovizual əsər müqavilələr əsasında Gildiyaya -kollektiv idarəçiliyə verilmişdir. Gildiya 2 Beynəlxalq qurumun AIDAA (Audiovizual Müəlliflərin Beynəlxalq Assosiasiyası) və FERA (Avropa Kinorejissorları Federasiyası) üzvlüyünə qəbul olunub və bu qurumlar vasitəsilə müəllif hüquqları və audiovizual sahədə gedən proseslərdə iştirak edir.
Gildiyanın ən vacib istiqamətlərindən biri audiovizual əsərlərin istifadəsi zamanı müəllif hüquqlarının pozulmasının qarşısını almaq və müəlliflərin hüquqlarını qorumaqdır. Bununla bağlı film müəlliflərinin və istehsalçıların bir çox müraciətləri əsasında və Gildiya Bürosunun Antipirat kampaniyası haqqında qəbul olunmuş qərara uyğun olaraq Müəllif Agentliyi və DİN-yi ilə birgə tədbirlər həyata keçirmişlər. Bunun nəticəsində ölkəmizin videobazarında vəziyyət xeyli dəyişmişdir. 1999-2000-ci illər və 2001-ci ilin birinci yarısına qədər Azərbaycanda istehsal olunan Azərbaycan filmlərinin videokassetlərinin satışı 95% qeyri-qanuni olaraq, müəllif hüquqları tamamilə pozularaq həyata keçirilirdisə və müəlliflər öz əsərlərinin istifadəsindən heç bir maddi gəlir əldə etmirdilərsə, 2001-ci ilin ortalarından vəziyyət dəyişmiş və qeyri-qanuni buraxılan filmlərin faizi yox dərəcəsinə enmişdir. 2002-ci ilin əvvəlindən isə Azərbaycan filmlərinin videokassetlərindən artıq müəlliflərə qonorar ödənilir.
Azərbaycan filmlərinin ölkəmizin telekanallarında qanuna uyğun istifadəsi ilə bağlı Gildiyanın apardığı məqsədyönlü və ardıcıl siyasəti nəticəsində, mərkəzi və regional telekanalların əksəriyyəti film istehsalçıları ilə qanuna uyğun müqavilələr bağlayaraq filmlərin istifadəsinin hüquqi əsaslarını yaratmışlar.