hegemoniya

Hegemoniya (yun. ἡγεμονία, hərf. hökmranlıq, birincilik) — bir sinfin başqa siniflərə görə və ya hər hansı bir dövlətin başqa dövlətdən üstün olması, rəhbərliyi, rəhbər rolu. Tarixən bu termin yunan siyasətlərinin birliyindən ən güclü şəhər-dövlətin üstünlüyünü ifadə etmək üçün istifadə edilmişdir. Bu termin marksist filosof Antonio Qramşinin hegemonluq nəzəriyyəsi kimi bir çox başqa kontekstlərdə də istifadə olunur. == Tarixi == === Yaranması === Hegemon, igemon (q.yun. ἡγεμών; hərf. lider, bələdçi, mentor, rəhbər) — hegemonluğu həyata keçirən şəxs, dövlət və ya sosial təbəqə. Tarixən termin lider və ya komandir, qubernator, daha az isə imperator titulunu ifadə etmək üçün istifadə edilmişdir. Beləliklə, II Korinf Konqresində Makedoniyalı İskəndər Korinf İttifaqının hegemonu elan edildi. "Əhdi-Cədid"də Yəhudiyyə prokuroru Ponti Pilat hegemon titulu adlanır (egemon; Bulqakovun əsərində müasir yunan tələffüzündə hegemondur). Nümunə olaraq federasiyadakı bir əyalət (Almaniya imperiyasında Prussiya) və ya bir qurumdakı bir şəxs (Fransa Konsulluğunda I Napoleon) ola bilər.