Əsasən daxili – həm təbii (çay, göl) və həm də süni (kanal, su anbarı və s.). su yolları ilə yük və sərnişin daşıyan nəqliyyat növü
Gün, mövsüm, illər ərzində çayda suyun səviyyəsinin, sərfinin, gətirmələrin, kimyəvi tərkibin, temperaturunun, buz hadisələri, məcra prosesləri və s
çayın hövzəsində bütün çayların ardıcıl-lıqla birləşərək dənizə və ya gölə tökülən vahid bir çay əmələ gətirməsinə deyilir
öz dərələri ilə ərazini parçalamış iri və xırda çay sistemlərinin məcmusu. Ç.ş.-nin əsas göstəricisi onun sıxlığıdır
ümumiyyətlə, çay şəbəkəsinin sıxlığı ən çox atmosfer yağıntıları ilə əlaqədardır. Yağıntılar çox olan yerdə şəbəkənin də sıxlığı çox olur
gursulu dövrlər arasındakı müddət ərzində çay dərəsinin su axan ən alçaq hissəsi.
Hipoekosis-tem qrupuna aiddir, belə ki, dövrü olaraq daşqın rejimi allüvial gətirmələri ilə bu ekosistemin sonrakı inkişafını dayandırır
Çayın dövrü olaraq daşması nəticəsində bitkilərin çaybasara dözümlülüyü. Ramenski (1938) bitkilərin çaybasara dözumlülüyünü göstərən ballı şkala tərti
çayın ekoloji xassəsi: saprobluq indeksinin ölçüsündən asılıdır. İstənilən uzunluqda olan indeksi ilə müqayisə edilə bilər
Çayın bərk gətirmələrin (asılı və yuvarlanan) müəyyən kütləsini aparması. Çayın sululu-ğundan və axın sürətindən asılıdır
hər hansı çaydan il ərzində axan suyun miqdarı. İllik axımın orta çoxillik həcmi Ç.s.-nun göstəricisi (indeksi) hesab olunur
Azərbaycanın dağlıq rayonlarında yayda su axmayan daşlıq çay yatağı belə adlanır.
Çayda suyun istilik vəziyyətini səciyyələndirən göstərici. Çayın qidalandığı şərait-dən havanın və sahilin temperatu-rundan asılıdır
Qidalandığı mənbədən suyun daxil olması (axması). Yağış, qar, buz, yeraltı su ola bilər. Çayın ayrı-ayrı hissəsində və ilin müxtəlif dövründə bu və ya
sutop-layıcı hövzə, çay şəbəkəsi, çayın qida maddələri və s., kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərinin qruplaşdırılmasıdır
(fars.) eyni ilə bulaq mənasında işlənən sözdür.
təbii çeşmədən vahid zamanda axan suyun həcmi, l/s və ya m³/sutka ilə ölçülür.
müasir sahil zonanın ləpədöyən su səthi hissəsi; çaqıl daşları, qum və balıqqulağının olması ilə səciyyələnir
Sənaye müəssisələrində, kommunal və şə-hər təsərrüfatında işlənib çirklənən (çirkab) sular. Buna uyğun olaraq Ç
Məişət və sənaye çirkab sularının tərkibində olan qiymətli komponentlərin (həll olan və ya asılı) istifadəsi və ya təmizləndikdən sonra bu sularla tar
Təbiətin və ətraf mühitin çirklənmədən mühafizə edilməsi işində mühüm tədbirlərdən biri, kanalizasiya sistemlərində çirkli suların su hövzələrinə bura
suyun 1 litrində 47%0-dən artıq duz olan göl. Bu tip göllərin dibinə adətən duz çökür, dib çöküntüləri müalicəvi əhəmiyyət daşıyır; məs: Abşeronda – M
düzənliklərdə qar yağa-yağa güclü külək əsməsi, küləyin qarı Yerin səthi üzrə hərəkət etdirməsi və sovurmasıdır
gündüz dərələrdən dağlara, (dərə küləkləri) gecə isə əksinə-dağ-lardan dərələrə (dağ küləkləri) əsən küləklər
əsasən tektonik, uçqun-bənd və buzlaq mənşəli olur. Tektonik göllər dağəmələgəlmə prosesləri nəticəsində Yer qabığının qırışması və sınması ilə əlaqəd
bax kontinental su hövzəsi.
Arktik səhra zonasında, həmçinin tundra və tayqa zonalarında dağ süxurlarının üst qatının uzun müddətdə (əsr, min illər) sıfıra və mənfi temperaturadə
su səthində, suyun hər hansı bir səbəbdən (məs.: küləyin təsirindən) qabarması, düşməsi və bunlar arasında çökəklər əmələ gəlməsidir
çayların su rejimində adətən hər il təkrar olunan bol sulu dövr. Qarın, buzların intensiv əridiyi, yağışın ən çox yağdığı vaxtda olur
dəniz və göl dibinin sahil yaxınlığında dərinliyi az, bir neçə m-dən çox olmayan yeridir.
(lat. Deflatio - üfürmə) küləyin dağıdıcı təsiri ilə süxurların və torpağın aşılanıb dağılması və aşınma məhsulunun sovrulub başqa yerə aparılması
on günlük dövr. (zaman). Çox vaxt meteoroloji elementlərin orta qiymtələri dekadalarla hesablanır.
çayların aşağı axınlarında (mənsəb hissəsində) çay qolları şəbəkəsi ilə parçalanmış çay çöküntülərindən ibarət ovalıq
(lat. Deluo - yuyuram)
(lat. Deluo - yuyuram) yağış və qar suları vasitəsi ilə, həmçinin ağırlıq qüvvəsi və s.-nin təsiri ilə aşınma məhsullarının dağ yamaclarının aşağı his
ağacların illik halqalarının eninin tərəddüdü ilə keçmişin iqlimini müəyyənləşdirən elm.
(lat. Denuda-tio - çılpaqlaşma) Yer səthində süxurların su, külək buz və s. ilə dağılması, yüksək sahələrdən alçaq sahələrə aparılması proseslərinin m
(lat. Deptruc-tio-enmə) geomorfologiyada yer səthində forma və mənşəyindən asılı olmayaraq dibi okean səviyyəsindən aşağıda yerləşən çökəyə deyilir
Atmosferin əsas çirkləndiricisi olduqca möhkəm birləşmə olub biokimyəvi proseslərin dağılmasında iştirak edir
okeanın bir hissəsidir, onlar qismən quru ilə, qismən də sualtı relyef yüksəklikləri (astanalar) ilə ayrılır və başlıca olaraq hidroloji rejiminə görə
okean axınları – dəniz və okeanlarda müxtəlif qüvvələrin təsirindən su kütlələrinin irəliləmə hərəkəti
okeanların və dənizlərin dibinə toplanan çöküntülərdir. D.ç. hansı dərinlikdə çökməsindən asılı olaraq litoral, nerit, atial və abissal çöküntülərə bö
dəniz və okeanlarda hər hansı bir səbəbdən suyun dalğalanması.D.d. Ay və Günəşin qabarma əmələgətirmə qüvvəsinin, küləyin, atmosfer təzyiqinin dəyişmə
Yer kürəsinin 70%-dən çoxunu əhatə edir. (daxili kontinental dənizlər istisna olmaqla, məs: Xəzər, Aral dənizləri)
okean və dənizlərdə yaşayan heyvanların məcmusu, 160 minə qədər növü məlumdur. Bunun təqribən 10 mini ibtidailərdir, 5 mini süngərlər, 9 mini bağırsaq
dəniz və okeanlarda yaşayan bitkilərin məcmusu. D.F.-na çiçəkli və sporlu, eləcə də ibtidai bitki növləri daxildir
Hidroloji xarakteristikaların dəyişməsinin elmi əsaslarla qabaqcadan xəbər verilməsi.
Dəniz hövzələrinin çirklənməsindən sonra onun təbii proseslərin təsiri nəticəsində suyunun təbii xassələrini bərpa etmə qabiliyyəti
okeanın atmosferə təsiri çox olan şəraitdə əmələ gələn iqlim. Kontinental iqlimdən fərqli olaraq havanın gündəlik və illik temperatur fərqlərinin azlı
Okean və dənizlərdə geomaqnit sahəsinin gərginliyini ölçmək üçün təxsis edilmiş cihaz.