bu, tərcüməçinin elə fəaliyyətidir ki, burada əsas məqsəd çatdırılası məzmunun dəyişdirilməsini elə yolla həyata keçirmək lazımdır ki, tərcümə dilin
Bax: şərh olunmuş referat.
1. Ümumi mövzu altında birləşmiş bir neçə sənədin məzmunu ilə oxucunu tanış edir. 2. Bir neçə material və mənbə (məsələn, mətbuatla bağlı referat şərh
1. Tam ekvivalentlik halları mümkündür, lakin bəzən elə olur ki, adətən, o qədər də mürəkkəb olmayan kommunikativ şəraitdə məhdud diapazonlu funks
məna və üslubi invariantlara uyğunluq. 1. Məna invariantına uyğunluq. 2. Mənanı özündə əks etdirməyən (saxlamayan) uyğunluq
hər hansı bir ixtisara yol verilmədən edilən tərcümə.
texniki tərcümənin əsas forması. Çünki bütün tərcümə praktiki olaraq istifadə olunan informasiya tam yazılı tərcümə formasında işlənib hazırlanı
mətn seqmentinin bütün birmənalı konfrontasiyalı elementlərinin tam qarşılıqlı izomorfluğunu səciyyələndirən tərcümə situasiyası
adekvat əvəzləmə.
burada ön plana tərcümə edilən mətnin predmetinin düzgün başa düşülməsi çıxır. Bununla belə, texnikanın istənilən sahəsinə aid olan və qəbul edil
bax: elmi-texniki tərcümə.
buraya zaman bağlayıcıları, «the next morning-növbəti, səhəri gün», «all that day-bütün gün» tipli temporal cümlələr, Future Perfect və Past Perf
məlum olduğu kimi, dildə terminlər (daha doğrusu, sözlər və söz birləşmələri) xüsusi anlayışları və xüsusi əşyaların işarələrini bildirmək üçün ya
öz adi keyfiyyətində xüsusi mətnlərdə olub, amma termin kimi işlədilməyən söz və söz birləşmələridir
düzgünlük və effektivlik qiymətini özündə ehtiva edir və nəzərdə tutur.
EHM-da tezlik lüğətlərinin lüğət vahidlərinin hərfi yazılışı (təsviri) aparılmadan riyazi işləmələr üçün istifadə olunur
müəyyən şəraitlərdən əvvəllər dərk olunmuş, yaxud dərk oluna biləsi. Təhtəlşüur hadisələrinə nitq vərdişlərini aid etmək olar ki, onlar əldə olunmuş
insanın ictimai həyatda əsl adı, yaxud onun yerinə işlədilən uydurma adı.
müəllif subyektinin kompozisiya strategiyasıdır ki, o, öz əsərini başqasınınkı kimi təqdim edir (müəllif tapılmış əlyazmanın nasiri kimi, müəllif-t
bax: tərcümə-reminissensiya.
verilmiş mətndə bir neçə dəfə təkrarlanmış məlumatlar.
1. Təkrar - mikro və makromətn tərkibində cümlə əlaqəsinin elementar forması (fonetik: alliterasiya və assonans; leksik və sintaktik
bax: Nitq kommunikasiyasının (ünsiyyətinin) funksional məzmunu.
1.«Tərcümə» insanın nitq-dil fəaliyyətinin mürəkkəb növlərindən biri. Burada, adətən tərcümə prosesinin özü, ya tərcüməçi fəaliyyətinin şifahi–ya
dil mətninin yenidən kodlaşdırılmasıdır ki, bu zaman onun dil obrazı və üslubi forması yaranır. Tərcümə bir mətnin invariantının digərinə keçidi dem
bu, orijinal və tərcümənin dil elementləri arasında və obrazlar sistemində struktur, yaxud funksional dəyişikliklərin aparılma situasiyasıdır
poetik mətnin nəsr formasında (prozaik) adaptasiyası - burada mətnin nəinki hazırlıqsız oxucu üçün adaptiv uyğunlaşmasının ənənəvi istifadəsində mü
dil bilən mütəxəssislərin, yazıçı və şairlərin tərcümə prosesində birləşməsi. Tərcümə prosesinin iki fazasının - analiz (mütəxəssis tərəfindən ori
bu, elə poetik mətndir ki, tərcüməçinin qeyri-peşəkarlığı üzündən orijinal haqqında təhrif olunmuş təsəvvür yaranır
tərcümədə dil vahidlərinin orijinal və tərcümə mətnləri arasında dil səviyyəsi münasibətlərinin (fonematik, morfematik, leksik, sintaktik və daha y
tərcümə nəzəriyyəsində orijinal mətnin müəyyən vahidinə ekvivalent olan tərcümə mətninin vahidi başa düşülür
kommunikativ ekvivalentlik kimi başa düşülməlidir.
1. Başqa dilin vasitələri ilə artıq ifadə olunmuş məzmun və formanı vəhdət kimi əks etdirən mətnin digər dilin vasitələri ilə düzgün və tam ifadə ol
hər hansı kollektiv, yaxud təşkilat tərəfindən həyata keçirilən mətnlərin bir dildən digərinə tərcüməsini nəzərdə tutan sistemli iş
tərcümənin sosial aspektinə kommunikativ yanaşmanın tədqiq olunmasına aiddir. Tərcümə nəzəriyyəsində ilk dəfə olaraq tərcümənin sosioloji problemlə
Nitq fəaliyyətinin xüsusi növünü - tərcümə məsələlərini tədqiq edir; bax: tərcüməşünaslıq.
tərcüməçilik işinin xarakterini tədqiq edən nəzəriyyə və metod. Ümumi şəkildə tərcümə haqqında elmi-nəzəri fənlərə və tərcümə praktikasına ayırmaq
bu, maşınların köməyilə tərcümənin ehtiyacını ödəmək üçün tezlik lüğətlərinin tərtibi və istifadə olunması ilə (daha doğrusu, avtomatlaşdırılmış t
tərcümə vahidində sinonimik əvəzləmə seçimi (adətən, digər dildə).
tərcüməçinin bütün yaradıcılıq fəaliyyəti dövründə yaratdığı üslubi priyom və prinsiplər xəzinəsi
proqramlı motor (mütəhərrik) tərcümə həlli, səslər seçimi və tərcümə dilində nitqin tələffüzü zamanı həyata keçirilir
diktə yolu ilə aparılan tərcümə deməkdir.
1. Bu elə tədris-təlim tərcümə növüdür ki, burada müəllim mətni bir dildə oxuyur, təlim alanlar onu digər dildə yazırlar
tərcümə prosesində üslubi vasitələri axtarıb tapa bilmək, interpretasiya (şərh) etmə və seçmə bacarığı
özündə əlavə fikirləri əks etdirən (birləşdirərək) tərcümə prosesində gedən qrammatik transformasiyalar (sintaktik və bəzi sözlərin tərcümədə burax
ikidilli və çoxdilli lüğətlərin tərtibi ilə məşğul olur. Bax: ikidilli leksikoqrafiya.
iki və daha artıq dillərin (onların bu və ya digər hissəsinin, yaxud hamısını) lüğət tərkibinin planlı şəkildə müqayisəsini əks etdirən lüğət
1.Tərcüməçilik fəaliyyətinə öyrətmə nəticəsində praktik fəaliyyət zamanı əldə edilən metod və priyomların məcmusu; 2
tərcümə üsulundan fərqli olaraq tərcümə metodu obyektiv, mövcud qanunauyğunluq yox, tərcümənin növ və üsullarını nəzərə alan qarşılıqlı priyomlar
tərcümənin realizə üsulu. Tərcümə metodu tərcüməçinin ondan əvvəlki tərcümə ənənəsinə fərdi münasibətindən, ədəbi savad dairəsindən və mövcud əd