maşın tərcüməsi, avtomatlaşdırılmış informasiya axtarışı və s. kimi müasir praktik spesifik vəzifələrin əsasını öyrənən dilçilik sahəsi
tətbiqi tərcümə nəzəriyyəsinin predmet sahəsinə aşağıdakı vəzifələr daxildir: 1) ilkin mətnin tərcümə dilinə çevrildiyi zaman ortaya çıxan tərcüməç
bax: təlimverici linqvistik avtomat.
Burada dilin qanunlarına müvafiq deyimin strukturunu təmin etmək imkanı verilməklə bir sıra qaydaların saxlanılması təmin edilir və qeyri-dürüst de
1. Cümlələrin düzəlməsi qaydalarına söykənən qrammatik modelin ümumi adı. 2. N.Xomskinin generativ transformasiya qrammatikasını göstərmək üçün s
hərfi, yaxud assosiativ rəmzlər əsasında alınmış xüsusi rəmz.
nüvə və törəmə modellərin - onun qarşılıqlı əsasını təşkil edənlərin konstatasiya münasibətləri.
məna təhlili metodundan eləsidir ki (ardıcıl tərcümədə yazılış sistemində istifadə olunur), bu zaman açar informasiyanı özündə əks etdirərkən bir ne
mətnin leksik, sintaktik və semantik cəhətdən dəyişdirilməsi.
tərcümə prosesinin dərk olunmasına yönəlmiş (A.Lüdskanov) ümumi anlayış və tərcümə tipləri arasında onların üslubi əlamətlərinə və məqsədlərinə g
hər hansı bir şeyin (mətnin) məzmununun digər formada şərhi. Müqayisə et: nağıl.
bax: leksik uyğunluq.
1. Tərcümə haqqında elmin əsas kateqoriyalarından biri. Tərcümədə mütləq uyğunluq ilkin mətnlə tərcümə mətninin formal, semantik və informativ kom
leksik uzlaşma üzrə materialı özündə birləşdirən lüğət.
1. Uyğunsuzluq dedikdə biz tərcümədə verilməmiş, yaxud əlavə edilmiş informasiyanı başa düşməliyik ki, o ilkin mətndə ya nitq axınında ayrılmış hans
tərcümə prosesi mərhələlərindən biri olub bir neçə variantdan tərcümə olunan dilin normalarına müvafiq əsas «açar» sözün ardıcıl seçilməsi
eyni dildə sözlərin, anlayışların və predmetlərin mənasını təriflərin, təsvirlərin, nümunələrin və eləcə də sinonimlərin və antonimlərin köməyi ilə i
məqalələr, çertyojlar, şəkillər, cədvəllər və s. təmin olunmuş sosial-iqtisadi elmlər, təbiətşünaslıq və texnika üzrə biliklərin sistemləşdirilmiş k
müəyyən qaydada düzülmüş müvafiq (adətən əlifba üzrə) tərcümə və (yaxud) digər dildə (müəyyən kontekstdə mümkün ekvivalentlərinin) sözlərin
bir neçə mənbəyə görə bütün material haqqında tam təsəvvür yaratmaq məqsədinə istiqamətlənmiş referat
çoxmənalı söz, yaxud müxtəlif sözlərin mənasında iştirak edən eyni semantik komponent.
emosiosnal-espressiv kolorit ifadəni səciyyələndirən danışıq leksikası.
dilin bütün sferalarında eyni dərəcədə çox və ya daha az işlək olan leksika.
intellektual və emosional informasiya mübadiləsinə qoşulmuş insanların qarşılıqlı verbal durumu.
1.Dil vasitələrindən məqsədyönlü istifadə, seçim. 2. İşlədilmə priyomlarının cəmi, bu sahədə işlənmə vasitələrinin seçimi
linqvistik vasitənin ekspressiv nailiyyətidir ki, onun əsas, yaxud predmet-məntiqi mənasına əlavə olunur
mətnin üslubi strukturunun qenerasiyası üçün nəzərdə tutulmuş təsviri vasitələr sistemi üslubi kod yaradır, əsas üslubi xüsusiyyətləri və mətndə
eyni funksional üsluba öz elementləri ilə birgə digər üsluba aid olan deyim elementlərinin tərcümə prosesində dəyişdirilməsi
bax: modulyasiya.
1. Yalnız üslubi cəhətdən seçilən sinonimlər. 2. Məna etibarı ilə üst-üstə düşən, lakin istənilən fərqli nitq üslubuna məxsusluğu ilə, istifadə d
mətnin üslubunun üslubi mənasının tərcümədə eyni effekti yenidən yaratmaq məqsədi ilə verilməsi, daha doğrusu, oxucuda analoji reaksiya yaratmaq, t
üslubi nöqteyi-nəzərdən rəngli vahidlərin onun üçün qeyri-adi üslubi kontentdə istifadə olunması
uyğunsuzluq nəzəriyyəsində informasiyadır - tərcümədə mətnlərin müqayisəli şəkildə öyrənilməsində ortaya çıxır ki, məhz məlumatlar ilkin mətndə veri
sinxron tərcümə növlərindən biri. Bu tərcümə növündə tərcüməçi natiq nitqinin gedişatında ilkin mətndən kənara çıxırsa zəruri düzəlişlər edərək ç
ilkin yazılı mətnlərin eyni zamanda göz qavrayışı vasitəsi ilə (vizual) həyata keçirilən şifahi tərcümə
ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqə və təsir nəticəsində informasiya fəaliyyətinin ardıcıl olaraq saxlanılması və istifadə olunması ilə bağlı ümumfunksio
yalançı beynəlmiləlçilik leksikası o sözlərə deyilir ki, hər hansı konkret dildə beynəlxalq morfemdən yaranmış və onun hüdudlarından (digər dillər tə
bax: tərcüməçinin yalançı dostları.
başqa dildə olub hər hansı ilkin mənbəyə əsaslanan, onunla bəzi ümumi xüsusiyyətlərə malik cəhətləri qoruyub saxlayan və dilin prototipik, potensial
bu, mətnin bir dildən digərinə şifahi tərcüməsi zamanı dinlənildikdən sonra ilkin mətnin ardıcıl tərcümədə qavramasının sistemli yazılışı deməkdir
ardıcıl tərcümə zamanı tərcüməçiyə çatdırılan seçim qaydasını və informasiyanın yazılışını özündə birləşdirən yaddaşın köməkçi vasitəsi; bax: ardıc
yazılı tərcümə - yazılı mətnin yazılı tərcüməsi. Hər iki dil - ilkin dil və tərcümə dili - burada yazılı formada istifadə olunur
şifahi tərcümə - yazılı mətnin şifahi tərcüməsi. İlkin dil yazılı formada istifadə olunur, tərcümə dili şifahi şəkildə
yazılı nitq üçün səciyyəvi olan söz və ifadələrin işlənilmə spesifikası ilə istifadə olunan və işlənən dilin növlərindən biri
yazılı deyimlərin verilməsini və qavrayışını doğuran proses.
1. Yazılı formada olan nitq. 2. Hər hansı konkret dildə ədəbi normanın daha ciddi əməl olunması ilə səciyyələnən nitqin üslubi müxtəlifliyi
1. Yaddaşın ölçüsü məhdudlaşmayan tərcümə. 2. Görmə ilə qavranılan yazılı tərcümə. 3. Peşəkar tərümənin daha çox yayılmış növüdür ki, bu zaman
şəxsi ünsiyyət, biznes, elmi və digər fəaliyyət sistemi sahəsində müasir insanın əlaqələrində mühüm element olmaqla, cəmiyyətin elementi, sosial s
ardıçıl tərcümə metodudur, yazıyaalmanın əlavə yaddaş vasitəsi kimi istifadə olunmasını nəzərdə tutur
əvvəllər nəşr olunmuş lüğətlərə daxil edilməmiş yeni sözlərin izahını, şərhini verən lüğət.