QEYSANİLƏR

Əli ibn Əbu Talibin oğlu Məhəmməd ibn Hənəfiyyənin imamətini qəbul edən dini cərəyanın ardıcılları olmuşdurlar.

Bir çox mənbələrdə ifrat şiə təriqəti kimi qeyd edilir. Təriqətin yaranması Muxtar ibn Əbu Übeyd Səqəfinin fəaliyyəti ilə bağlıdır. Onun ləqəblərindən biri “Qeysan” olmuşdur. Digər məlumata görə bu adı Məhəmməd ibn Hənəfiyyənin oğlunun tələbələrindən biri daşıyırdı. Qeysanilər müsəlman ənənəsində ifrat təriqətin mənsubları hesab olunsalar da, onları digər dini cərəyanlardan fərqləndirən xüsusiyyətlər vardır. Belə ki, onlar Əli ibn Əbu Talib və onun soyundan olan imamları tanrılaşdırmamış, onları günahsız və müqəddəs insanlar hesab etmişdirlər. Bu səbəblə də, onlara tabe olmağın vacibliyini iddia etmişlər. Onların inanclarına görə imamlar Tanrının dünyadakı təcəllisidirlər. Onlar imamları peyğəmbərlərlə bir tuturdular.

Şiə məzhəblərinin əksəriyyətində olduğu kimi qeysanilər də gizli imamın zühurunu gözləyirdilər. Zühurunu gözlədikləri imam isə Məhəmməd ibn Hənəfiyyə idi.

Qeysanilərin bir hissəsi hesab edirdi ki, o ölmüşdür, ancaq yenidən dirilib dünyaya təkrar xilaskar kimi qayıdacaqdır. Başqa bir qrup qeysanilər isə onun ölməsi xəbərini inkar etmiş, qeybə çəkildiyini iddia etmişdirlər.

Onların inanclarına görə Allah imamlara verdiyi ilahi əmrləri başqaları ilə əvəz edə bilər. Bəzi tarixçilərə görə onlar insanın ölümündən sonra onun ruhunun başqa bir bədənə köçməsinə inandıqlarını qeyd edirlər.

Qeysanilər sonralar bir neçə təriqətlərə parçalanmışdırlar. İslam tarixçilərinə görə onların arasında iki əsas qol olmuşdur: Muxtarilər (Muxtar Səqəfinin tərəfdarları) və Haşimilər (Məhəmməd Hənəfiyyənin oğlu Əbu Haşimin tərəfdarları). Həşimilər də öz aralarında bir neçə qola parçalanmışdırlar.

Bəyanilər Əbu Haşimdən sonra imamətin Bəyan ibn Siman Nəhdiyə keçdiyinə inanırdılar. Rizamilər isə Əbu Haşimdən sonra imamətin Abbasilər soyuna keçdiyini iddia etmişdirlər. Onlara Abbasi şiələri də deyirlər. Günümüzdə, Qeysani dini cərəyanına mənsub insanlar mövcud deyildir.

QEYSANİLƏR

Присоединяйся к Obastan.