renium
renium
Renium
Renium (Re) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 75-ci element.Renium- stabil izotopu məlum olan kəşf olunmuş sonuncu elementdir. Reniumdan sonra kəşf olunmuş bütün elementlər(süni yollarla alınanlar daxil olmaqla) stabil izotoplara malik deyillər.
Renium –elementinin mövcudluğu D.Mendeleyev tərəfindən 1869-cu ildə fərz edilmişdir. 1925-ci ildə Valter Noddak, İda Take və Otto Berq 660 kq molibden filizinin emalı nəticəsində 1qram reniumun alınmasına nail olmuşlar. Son zamanlaradək reniumun, xüsusi olaraq heç bir qeyri-metallik elementlə birləşməsini saxlayan, mineral tapılmamışdır. 1992-ci ildə rus alimləri uzaq şərq adaları vulkanının boğazında renium disulfid birləşməsini aşkar etmişlər.Renium elementinin adı latın sözü Rhenusdan əmələ gəlib – Almaniyada Reyn çayının adıdır. Hələ 1871 ildə reniumun mövcuduğunu dövri sistemdə qrupdaki elementlərin analoji xassələrinə görə Mendeleyev proqnoz etmişdi.
Bir çox digər metallardan fərqli olaraq, renium ərimə temperaturunda döyülmə zamanı sınmır. Renium yüksək temperaturlarda belə yüksək möhkəmliyini saxlayır və bu səbəbdən o, yüksək temperatur rejimlərində gedən proseslərdə geniş istifadə olunur.
Bu yaxınlarda alimlərin diqqətini reniumun sadə birləşməsi – renium dibromid– elmdə məlum olan ən bərk maddə cəlb etmişdir.
Renium VI oksid
Renium (VI) oksid ReO3 – qeyri-üzvi birləşmədir. Suda həll olmayan tünd-qırmızı kristallardır
Renim (VI) oksid kub sistemin tünd qırmızı paramaqnit kristallarını, fəza qrupu Pm3m, hüceyrə parametrləri a = 0.3734 nm,
Z = 1 əmələ gətirir.
Renium (VII) oksidin kommutasiya reaksiyası nəticəsində alınır:
3
R
e
2
O
7
+
R
e
→
250
−
300
o
C
,
N
2
7
R
e
O
3
{\displaystyle {\mathsf {3Re_{2}O_{7}+Re\ {\xrightarrow {250-300^{o}C,N_{2}}}\ 7ReO_{3}}}}
R
e
2
O
7
+
R
e
O
2
→
145
o
C
,
N
2
3
R
e
O
3
{\displaystyle {\mathsf {Re_{2}O_{7}+ReO_{2}\ {\xrightarrow {145^{o}C,N_{2}}}\ 3ReO_{3}}}}
Renium (VII) oksidin karbonmonooksidlə reduksiya nəticəsində:
R
e
2
O
7
+
C
O
→
T
o
C
2
R
e
O
3
+
C
O
2
{\displaystyle {\mathsf {Re_{2}O_{7}+CO\ {\xrightarrow {T^{o}C}}\ 2ReO_{3}+CO_{2}}}}
Renim (VI) oksid qızdırdıqda parçalanır:
3
R
e
O
3
→
300
o
C
,
v
a
c
u
u
m
R
e
O
2
+
R
e
2
O
7
{\displaystyle {\mathsf {3ReO_{3}\ {\xrightarrow {300^{o}C,vacuum}}\ ReO_{2}+Re_{2}O_{7}}}}
8
R
e
O
3
→
400
o
C
,
v
a
c
u
u
m
4
R
e
O
2
+
2
R
e
2
O
7
+
O
2
{\displaystyle {\mathsf {8ReO_{3}\ {\xrightarrow {400^{o}C,vacuum}}\ 4ReO_{2}+2Re_{2}O_{7}+O_{2}}}}
Qatı azot turşusu ilə oksidləşir:
R
e
O
3
+
H
N
O
3
→
H
R
e
O
4
+
N
O
2
↑
{\displaystyle {\mathsf {ReO_{3}+HNO_{3}\ {\xrightarrow {}}\ HReO_{4}+NO_{2}\uparrow }}}
Hava ilə təmasda olduqda oksidləşir:
4
R
e
O
3
+
O
2
→
160
−
400
o
C
2
R
e
2
O
7
{\displaystyle {\mathsf {4ReO_{3}+O_{2}\ {\xrightarrow {160-400^{o}C}}\ 2Re_{2}O_{7}}}}
Oksidləşdirici m::
2
R
e
O
3
+
H
2
O
2
→
2
H
R
e
O
4
{\displaystyle {\mathsf {2ReO_{3}+H_{2}O_{2}\ {\xrightarrow {}}\ 2HReO_{4}}}}
addələrin məhlulları ilə reaksiyaya daxil olduqda (azot turşusu, hidrogen peroksid, bromlu su və s.) renium turşusu alınır:
Hidrogenlə reduksiya olunur:
R
e
O
3
+
3
H
2
→
450
−
800
o
C
R
e
+
3
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {ReO_{3}+3H_{2}\ {\xrightarrow {450-800^{o}C}}\ Re+3H_{2}O}}}
Renium oksidləri katalizator kimi üzvi və qeyri-üzvi sintezdə istifadə olunur. Həm də metalurqiyada materialın fiziki və kimyəvi xüsusiyyətlərini yaxşılaşdıran bir komponent kimi istifadə olunur.
Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 2-е изд., испр. — М.-Л.: Химия, 1966. — Т. 1. — 1072 с.
Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др..